ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (nerkowy, nyrkowy), T (nerkowy), L (nerkowy; XVI), SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, SWil

Formy gramatyczne

lp	M.	m		nerkowy
		ż		nerkowa
	D.	m		nerkowego
	C.	m		nerkowemu
	B.	m	nżyw	nerkowy \|\| nyrkowy
	Ms.	m		nerkowym
lm	M.	nmos		nerkowe
	B.	nmos		nerkowe

Znaczenia

»znajdujący się w nerkach; właściwy nerkom; dotyczący nerek«

Wino pigwowe żołądkowi bárzo pożyteczne/ leczy wątrobę/ y wády nerkowe/ á biegunkę zástánawia swym ćierpieniem. PedSleszTajem 389.
Weźmiy Kiszek Wieprzowych grubych/ ochędoż pięknie/ weźmiy Kruszká Cielęce całkiem oćiągniy y pokráy ták długo iáko długa Kiszká/ weźmiy też łoiu Nerkowego wołowego/ kray ćienko iako tylec nozá/ á długo iáko kruszká/ przyday trochę kwiátu pieprzu/ y soli/ miey drot ná to zgotowány ták długi iáko kiszká/ zmieszay to wszytko/ á náwłocz kiszki/ á záwięzuy/ y oćiągniy vwarz w dobrym rosole/ day z rosołem ná Stoł. CzerComp 93.
Zyły nerkowe do nerkow idące § 117. KirchFac 35.
[...] LYNX, toiest OSTROWIDZ bystrego wzroku Zwierz, z rodzaiu Wilkow w Luzytanii, w Polszcze, w Litwie, na Rusi się znayduiący, żyiący drapiestwem, ktore wywiera na rożne Zwierzęta, zdradą na nie z drzewa skacząc. Tego tedy Zwierza URYNA w drogi zamienia się Kamień, mocy Bursztynowey, na nerkowe potrzebny affekcye, według Solina. ChmielAteny1755 I 593.
Nerkowy. Nieren. de reins, néphrétitique; qui regarde le reins. T III 963.
nerkowa pieczenia. Nieren Braten. longe de veau avec les rognons. T III 963.
nerkowe lekarstwa. Nieren-Artzenehen. néphretiques, plur. f. T III 963.
Ten napoy czyści doskonale nerki, a iako iest mocz pobudzaiący, nie skończenie wiele uryny pędzić będzie. A zatym otworzy łatwe przyście nerkowemu kanałowi, rozrywać będzie kamień, który się formuie w pęcherzu, y wszystkie plugawstwa, które tylkó w ciele zostawać mogą. AlletzAlb 63.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

kamień nerkowy (sz. zm.):

[Olej z nasion biedrzeńca] Kámień nyrkowy y Pęchyrzowy krzy/ y Piasek z nich moczem wywodźi/ z iákieykolwiek przyczyny zámnożony/ piiąc go ná czczo. SyrZiel 74.
Mocz gdźieby nád przyrodzenie był zátrzymány/ dla zátkánia meátu y przeszćia/ od kámieniá/ nákłáść Rzepiku nie w máły worek/ y wárzyć go w rzeczney wodźie/ á z tego sobie kąpiel popás vczynić/ obłożywszy lędźwie onym workiem z źielem/ ták y kámień nyrkowy pokrzy/ y moczem wywiedźie. SyrZiel 277.
Calculus renum. Nierenstein. Nerkowy kámień. GuldOn 55.
O Kámieniu ták Nerkowym iáko y Pęcherzowym. PromMed 60.
Kámieniá nerkowego, y pęcherzowego, sposób leczenia PromMed 292.
Kámień w pęcherzu zostáiący dźiećinny, ieżeli zá wczásu lubo przez Medykámentá, lubo przez wyrznięcię pozbyty nie będzie, zá czásem większy rośnie, y w dálszym wieku o śmierć przypráwi. Nerkowy záś nie ták iest niebespieczny y łátwiey pozbyć się może. CompMed 617.
Regestr rzeczy tey kśiąszki. Kámień nerkowy, pęcherzowy. 338. 339. CompMed 719.
Doświadczone lekarstwo, przeciwko Nerkowemu kamieniu, wziąć ze cztery łoty listkow iey, Solniku álbo Solanu ziela, ktore też Skleniczkiem, Łacinnicy Antyllim zowią, dwa łoty, Bożego drzewka, y Szafranu po łocie, to wespoł miałko utłuc, y Winem rozczynić, y porobić z tego kołaczyki, y ususzyć ie [...]. BiretWiad 58.
NA KAMIEN Ták nerkowy iáko y Pęcherzowy, y na piásek osobliwsze sposoby proste y domowe. VadeMed 69.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: *NERECZNY, *NYRECZNY.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

NERKOWY