ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn, T, L (XVI-XVII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621

Formy gramatyczne

bezokolicznik

bróździć || broździć

czas teraźniejszy

lp

3. os.

bruździ || broździ

czas przeszły

lp

m

3. os.

broździeł

nieosobowy czas przeszły

brużdżono

Znaczenia

1. »robić bruzdy między zagonami albo wykopywać na polu rowy, służące do odprowadzania z niego wody«

– Bróździć/ Sulcare [...] Lirare [...] Sulcum altius imprimere, Cicer. Infindo sulcos telluri, Virg. Imporcare [...]. Kn 47.
– Brozdzić. Sulcare. Wagot. SzyrDict 22.
– W nizinách y zaklęsłych polách áby bruzdzono, y wodomce podłuż y poprzek według spadku wody dla wymoknienia zboża czyniono. HaurEk 4.

2. przen. »przeszkadzać komu lub czemu, psuć szyki, wchodzić komu lub czemu w drogę«

Rekcja: z czym o co

~ Iak głupi skacze [Osman] Ze iusz padł stary Gaur [Chodkiewicz], ktory dotąd brozdzieł Dotąd nam nalezyte Tryumphy opozdzieł. PotWoj 157.
~ Lubo ma [człowiek] wieści [o wierze] niechce bydź swemu posłuszny Szczęściu. ták siła brozdzi nieprzyiáciel duszny. DamKuligKról 113.
~ Toć to iest, co y teraz bruździ, że przyiść nie dadzą do Marszałka elekcyi y do rekomendacyi na wakanse, bo im się coś zdaie, że Dwor nie wszystkieli, to ile trzeba, mieć może głosow, a potym Jure suo utetur. KonSRoz 47.
– Uważa [gospodarz] ieśli posiane pszenice, Bespiecznie swoie rozścielaią brody, Zagon niebrozdzi, z brodą o granice. DrużZbiór 309.