Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

MOŻNIE, MOŻNO

przysł.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (możnie), L (możnie, możno; XVI-XVII), SWil (możnie, możno), SW (możnie, możno), SJP (możnie, możno)

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne
stopień równy
  możnie
  możno
stopień wyższy
  możniej
Znaczenia
1. »okazując swoją moc«
  • – Chałá [!] tobie nász Boże/ Boże wszechmogący. Ná niebie y ná źiemi możnie Kroluiący. HofmańPor Bv.
  • – [Ewangelia] O Synu swojim/ ktory się národził z nasienia Dawidowego według ciáłá: A pokazał się Synem Bożym możnie/ według Duchá poświęcenia, przez zmartwychwstánie, to jest, o Jezusie Chrystusie Panie nászym. BG Rz 1, 3-4.
  • – Tedy Mária Prorokini/ siostrá Aáronowá wzięłá bęben w rękę swoję/ á wyszły wszystkie niewiásty zá nią z bębnámi i muzyką. Y mowiłá do nich Mária: Śpiewajcie PANU/ ábowiem możnie wywyszon jest; koniá y jezdnego jego wrzucił do Morzá. BG Wj 15, 20-21.
  • – [...] w Babimłonie Polacy mieszkali, Wszytkiemu światu możnie panowali I nad Gongo sam, i u Ogżonego Pan tu sam ludzie gwaru warownego, Choć to Grzecznicy, Łacnicy, Golcowie Z nich zrózszy mówią, że to Warwarowie I od wschodniego Ociekanu byli, Do zachodniego państwa rozszyrzyli [...]. WiszDębBar I 592.
  • – Bo temu wszyscy wierzyć niechćieli/ zwłaszcza Tomasz ktory nie był z nimi/ áby Pán Chrystus możnie zmartwychwstał/ ták iáko im był przed tym obiecał. ModlNaboż 72.
  • – GDyż ták Zołdán Krol Egyptski z pomocámi swoimi Weneckę kráinę opadł/ nágle á nie ostrożnie nie zal się było sąśiectwu spiknąć/ á złożyć/ áby się byli mogli ku obronie stáwić/ poniewáż wielká mnogość Pogánow práwie po wszytkiey źiemi rozszykowáni byli ták/ że sąśiad sąśiádowi nie mogł ták prędce pomocy dáć/ áni się sam bronić/ przeto ná to przyszło/ że Szláchtá y wielcy Pánowie/ szánuiąc zdrowia swego/ z źiemie ućiec muśieli/ á naybliżey się ku Fráncyey máiąc/ o obronę Dágobertá Krolá Fráncuskiego prosząc/ upomináiąc go áby o sobie y o Krolestwie swym czuł/ máiąc dobrą pieczą/ áby swe granice możnie opátrzył/ broniąc co naylepiey weśćia tym okrutnym á nie miłośiernym gośćiom powiádaiąc mu/ żeć oto Zołdan Krol Egyptski/ ze trzydźiestu pomocnych Krolow/ z wielkim ludem ćiągnie prosto do Fráncyey. HistOt C5v.
  • – Państwo wczasach pomyślnych, zostaiąc spokoyne, Stało się zarażone w pisma nieprzystoyne, W wierszach i obyczaiach, rozwiązłość się wzmogła, Panuiącego prożna nieczynność przemogła; Zatopiony w miłości, w powabnych zalotach, Kochanka miała dozor o dworskich obrotach; Woynę, pokoy stanowiąc darow przeiednaniem, Władnęła możnie Pana udzielnego zdaniem, Pierwszy stanu urzędnik w słuchaczow nacisku, Wiersze nieobyczayne podał widowisku. PopePodosPoem 91.
  • Możnie/ Amplificè, Potenter, adverb. herrlich/ grösslich/ mächtiglich/ gewaltiglich. DasHünDict Ccciiijv.
2. »bardzo«
  • – Bo (iesli sie godźi rzeczy máłé z wielkimi rownać) y ćiáło zwiérzęcé/ muśi piérwéy bydź zabité/ ábo vmárłé/ niżeli pożywáné/ y ináczéy w ćiáło człowieczé obrácáć sie nie może. Co tym możniéy spráwuie ćiáło Chrystusowé/ któré żywym zostáwáiąc/ y owszem śmierćią żywot nápráwiwszy/ w tym sákrámenćie pośiła [!] człowieká/ nie w nim sie trawiąc/ ále owszem onégo w swóy żywot obrácáiąc. PowodLit 13.
  • – Iesli stáry nieprzyiaćiel po stáremu do drzwi sercá twego kołátáć będźie/ podusczáiąc áby się czym wielkim bydź rozumiáłá/ y możno się chełpiłá drugiemi gárdząc/ odpądź tego prześládowniká/ záwrzy drzwi/ y choć byś czułá pokusy znácznie y rzeczywiśćie/ nigdy iednák nie zezwalay [...]. KiełGZwier 44.
3. »w wielkiej ilości«
  • – [List do hetmana wojsk moskiewskich] Doznawaliście tego na szczęściu swojém świeżo, że ani nasze od was zaprzysiężonym pokojem ubezpieczenie, ani od tak wielu lat zaczęte przygotowania wasze, ani posiłki wojsk cudzoziemskich, ani nowe i u was przy tém niezwyczajne sposoby i fortele wojenne, ani tak znaczne rąk waszych roboty, ani tak możnie wydane skarby wam do dokazania niesprawiedliwych zamysłów waszych najmniej nie pomogły. RadziwKSprawy 706.
Podhasła

MOŻNO

w funkcji predykatywnej
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: MOŻNO, MOZNO

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1636
Znaczenia
»jest możliwe«
  • ~ Y to/ by możno było/ radby nie nádáne Przysmaki z bruchá [!] wywárł/ y wnątrza wetkáne. OvŻebrMet 158<148>.
  • ~ O Wątpieniu [...] Mozno/ fr. Possible [...]. PolPar 234.
  • ~ Tákći czas nasz/ ktory barzo krotki y prętko lotny iest/ w márnośći trawimy/ á ná głubstwo násze żadney bácznośći niemamy/ krwáwymi byto lzámi/ gdyby iedno mozno/ opłákiwáć potrzebá! FurUważ Ev.
  • ~ Iestżeś Krżeśćiáninem? Iestem/ bom jest okrźcżon y wierźe w Iezusá Krystusá/ ucżę śię też Náuki jego y náśláduję jey/ ile mi możno. LuterKat 37.
  • ~ Insze zaś chorągwie po dwie, trzy, gdzie możno we wsiach, miasteczkach przyległych Bracławowi lokowano, do których konsystencyjej i chłopstwo z fortec i lasów dla zimna wielkiego ze wszystkim wracało się i wojsko jako mogąc według ustawy hetmańskiej posiłkowało. JemPam 130.
  • – Generał Kapitan ktory dla znacznieyszych usług iest podwyszony do wyższey rangi nie mniey godzien tey poufałośći; y w ziednoczeniu obudwuch, lepszą możnoby miec pewność o zasługach zaleconych. MarcenZagórRef I 90.
  • – Był to kunszt y należało do tego wielkiey mądrośći, w tym barzo niebespiecznym Inter regnum tak się sprawować, aby możno było zostać w całośći. SeyHist 23.
  • – Jeśli ta woda będźie mętna, a nie będźie możno dostać inszey, trzeba koniecznie odmienić Oboz dla uniknienia chorob. KhevBrodArsMil 53.
  • – Co zaś do przymiotów duszy, te opisać trudno: nie wchodził w żadne poufałe obcowania z panami, nie zatrudniał się żadnymi interesami publicznymi, w których to dwóch okazjach własność duszy najlepiej wyszpiegować możno. KitPam 112.
  • Możno tu przydać że niećierpliwość w przyśćiu do fortuny, prowadźi człowieka często do występku, ponieważ Pismo mowi: że iest rzecz trudna, ażeby człowiek był niewinnym, ktory śię w krotkim zbogaći czaśie. NobRudSzkoła 309.
  • – Aby tylko bruk ten był gładki, tak możno na nim rżnąć dobrze sieczkę, iak i na drewnianey podłodze. ŚwitBud 62.
  • – Naywięcey jest takich [słów], których z sensu łacno się domyślić możno: ale insza jest rzecz rozumieć, a insza mieć je w używaniu, które i do okrasy mowy, i do wyrazów rzeczy nie mało pomagaią. DudzZbiór 32.
Odsyłacze