ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, L (XVI-XVIII), SWil (pod: wyuczać), SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne

bezokolicznik

wyuczyć

czas przeszły

lp	m	1. os.	wyuczyłem
		3. os.	wyuczył
	ż	3. os.	wyuczyła
lm	mos	3. os.	wyuczyli

czas zaprzeszły

3. os.

wyuczył był

czas przyszły prosty

lp			2. os.		wyuczysz
			3. os.		wyuczy

nieosobowy czas przeszły

wyuczono

Znaczenia

»wkładając wysiłek, spowodować, by ktoś nabył jakąś wiedzę lub opanował umiejętność«

Rekcja: czego ‖ do czego ‖ na co ‖ bezok. ‖ zd.; kogo, co

– Ten ludzie przed tym iáko bestye żyiące do kupy zgromádził/ miástá pobudował/ práwá dáł/ ludzkośći y wszytkich cnot wyuczył: ten iest száfárzem zbáwienney nauki/ Qu[a]ecunque dixerint vobis facite: ten pokoy rzecz świętą/ y dar Boży wszelkiemu człowiekowi iedna/ y wszystko cokolwiek może bydz dobrego/ z niego pochodzi. KunWOb D2.
– Nie trzebá tedy rozumieć/ áby sie podobáć nie mieli ktorzy żołnierską służą/ Bogu/ Podobał sie Dawid/ ktorego ręce Bog wyuczył ná woynę. RochKaz Cv.
– Miedzy bliższymi zásie ludźmi Religiey Greckiey/ iáko vśiłuią Iezuići/ áby onych do tegoż źiednocżenia stárożytnego/ zkośćiołem świętym przywiedli/ nie cżyniąc żadney odmiany w ich nabożeństwie/ tylko sie o świetą vnię/ ktorą przodkowie ich zkośćiołem Rzymskim mieli/ staráiąc/ swiadczą ták wiele czerncow/ ábo zakonnikow Religiey Greckiey/ ktorych Iezuići nie tylo we swych szkołách wyuczyli/ ále y we swych semináriách/ z dozwoleniem tych ktorzy do seminaria przyimuią/ wychowáli; świadczą Collegiá Lwowskie/ Luckie/ Kámienieckie/ Chwastowskie/ y Ostrogskie; świadczy Bár; świadczy Winnicá sámász/ ostátnia iuż ku kráinom Tátárskim wtámtę stronę osádá. SzemGrat 34.
– Iáko lepak vczęstowáć możemy/ ták wielkiego gośćiá ze wszytką assistentią/ y dworem iego niebieskim y źiemskim? z Pror: św: odpowiádam; Błogosławiony ten ktorego ty wyuczysz Pánie. BanHist 95.
– [...] Bo iák gdy, kto miłego máiąc przyiaćielá W cudzey kráinie więźniem v nieprzyiaćielá, Iedzie chcąc go wyzwolić, száty z rzuca swoie, A bierze ná się w drogę cudzoźiemskie stroie Támtego kraiu, áby vszedł niepoznány Między nieprzyiaćiołmi w chábit ich vbrány, A mogł iákiem sposobem przyiacielá swego Wyprowádzic z niewoley tyráná iákiego: Ták y ia wźiąwszy pewną wiádomość o tobie Przybrałem tę ná drogę szaty obce sobie, Y przyszedłem, ábym ćie wiáry mego Páná Wyuczył, y wybáwił od służby tyráná Swiátá. DamKuligKról 130.
– Jakże Bog po potopie światem rządźił? zowych narodow rozrodzonych wybrał sobie iednego Abrahama, dał mu wiadomość imienia swoiego, wyuczył go iako tylko iednego Boga miał czćić, za Abrahamem, poszli żydźi, sami tylko wiedźieli o iednym Bogu, a wszystkie narody odrzućił wbałwochwalstwie y pogineły czemu to? trudno badać? GelarKaz 842.
– Mięsa ani ruszył w drodze, Dźiwowali śię tey skromnośći srodze Ludźie, ktora to tak u ludźi rzadka, Ze Pańskiey rzeczy nie ruszyć: iest gadka; Oy częśćiey pewnie i psa kto wyuczy, Niż człeka złego, co broi i mruczy. JabłEzop 55.
~ Podobnym sposobem y Mardocheusz Bratá swego Corkę Edissę, álbo Estherę po śmierći Rodźicow wziął zá Córkę Esther 2. v. 7. Siedmśieśiąt[!] Tłumaczow czytáią: Wychował ją y wyuczył májąc ją pojąć zá żonę. PoszakZohar 58.
– Nieszczęście, ktore, wszystkich ludzi chłoszcze, Mnie uczęstnikiem praw swoich mieć chciało, Głowy Monarchow zakłoci, zatroszcze, Coż za dziw, że się młodemu dostało, Końcem pręcika, wziąść plagę po grzbiecie, Ten metr wyuczy, iak mám żyć na świecie. DrużZbiór 218.
– Tego namienionego Gołębia wyuczył Kleryk ieden ambitiosus. ChmielAteny1755 I 1096.
– Podobnym sposobem małe wiry drogi mleczney, tak są blisko siebie uszykowane, że iednego świata obywatele z drugiemi mogli by rozmawiać y nawet rękę sobie podawać, a przynaymniey rozumiem, że pracy z iednego świata na drugi łatwo przechodzą, y że tam można wyuczyć gołębie do noszenia listow, iako się u nas w wschodnich praktykuie Kraiach. FontenDębRoz 104.
– Dla czego matka niech nie przestaie na tym, że wyuczyła dziécie, iak ma przy drugich pokazywać się powierzchownie z tą postacią, która uczciwym osobom przystoi, niech nie przestaie na tym, że wprawiła dziècie, iak stać, iak siedzieć, iak patrzyć, iak głowę, ręce trzymać wedle praw przystoynosci; ale iak postrzeże, że w dziècięciu rozum się pokazywać poczyna, niech się stara napaiać go prawdami dobremi, i naukami chwalebnemi, któreby gruntem były powierzchownych spraw [...]. WłodekNauki 309.
– Gdyby twoy oyciec, niech go Bog ma w swoiey opiece! nie miał był głupiey dumy, gdyby cię był wyuczył iakiego dobrego rzemiosła, miałbyś był teraz wsparcie, i nie byłbyś ciężarem skarbu mieyskiego. KnigPrzyp 8.
– Nabrałem cierpliwości i gdy mię wyuczono systematycznie, albo raczey, gdy moie palce nauczyły się sposobu wytępiania moich biednych braci na powierzchni ziemi, co się nie obeszło bez skutecznych, o ktorych mi mowiono śrzodkow, stan moy zdał mi się bydź znośnieyszym. KnigPrzyp 26.
– Pani moia oświeć mię, oczyść mię, ogrzey mię, wezmi mnie, i odday mnie Synowi twemu, á iego mnie, ktoregoś ná Symeonowych złożyła rękach, aby mnie wyuczył w miłośći i z miłośći Boskiey żyć i umieráć. NádasiRok 183.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WYUCZYĆ