Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

MĘSKI

przym.
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: MĘSKI || *MĘŻKI
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, L, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SXVI (?), Kn (?), T (?)

Formy gramatyczne
lp M. m   męski
ż   męska
n   męskie
D. m   męskiego
ż   mężkiej ||   męski ||   męskiej
C. n   męskiemu
B. m nżyw   męski
ż   męską
n   męskie
N. m   męskim ||   męskiem
ż   męską
Ms. m   męskim
lm D.   męskich
B. nmos   męskie
N.   męskimi
Ms.   męskich
odmiana niezłożona
lp C. m albo n   po męsku
Znaczenia
1. »właściwy mężczyźnie«
  • – W nich [herbach] odwagi Męstwa y Siły Istota, Z tych Requizytow Męska Combinatur [składa się] Cnota. PasPam 270r.
  • – Godna y tá rzecz wiádomość z Doktorow Phyźikow, że płod męski ozywia się czterdziestego dniá od poczęćia; a białogłowski ośmdzieśiątego dniá. WisCzar 95.
  • – Pdbrokek [?] męski;/ Czeluść w Gębie. ErnHand 551.
  • Męski, mänlich. BierSłowa 61.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • płeć męska:
  • »mężczyźni«
    • Płeć męzką oźiębłą zágrzewa [wino z kopru]. SyrZiel 394.
    • Męską płeć do Wenusá pobudza. Naśienie męskie mnoży [kopr]. SyrZiel 397.
    • – Tegoz Roku Dnia 8 Miesiacza Listopada Slachetnie Vrodzony IM Pąn Krzysztof Komorowski Starosta Barwaldski y Oswiecimski Ostatni Potomek z płci Meszkiey Ich Mosciow PP z Komorowa [umarł]. KomonDziej 143r.
  • męskie serce (sz. zm.):
    • – Do tey [synowicy] ták mowił: O ktora w postáwie Mdłey białeygłowskiey/ z męskiem sercem chodźisz. TasKochGoff 84.
    • – On iako chciwy zołnierz sławy, nie długo przi rodzicach swych miłych zabawiwszy, chcąc ochotę i serce męskie i w postronnych narodach podac, zwłaszcza ze na ten czas zadnei domowei expeditii nie było, alie alta pax dominabatur, imie swoie niesmiertelnei pamięci i sławie zalecic dał się temusz swemu zaciągnąc Oberszterowi. VorLetSkarb 228.
  • linia męska:
    • – Iuż wielkiego rodu beł ostátek/ Y wszystká męska linia ustáłá. TasKochGoff 441.
  • nasienie męskie:
  • »sperma«
    • – Płynienie Naśienia Męskie[go] zẃściąga/ proch korzenia tego. SyrZiel 7.
    • – Potym [macica] snádnie naśienie męskie zátrzyma/ y do płodu obroći. SyrZiel 296.
    • Naśienie męskie mnoży [wino z kopru]. SyrZiel 394.
  • korzeń męski:
  • »penis«
    • – Tedy Máść tę uczynić/ ktorą Korzeń męski námázowáć. SyrZiel 232.
    • Korzeń męski osłábiáły [anyż] dźwiga/ á miąszy czyni/ swym rozgrzewánim[?]. SyrZiel 410.
  • członek przyrodzony męski || męski członek || wstydliwy członek męski:
  • »penis«
    • – Wodá korzeniá wárzonego [...] Męski członek osłábiáły wzbudza. SyrZiel 155.
    • Wstydliwy członek męski, spuchły, obráżony y boleiący, korzeń Kopru Włoskiego w winie wárząc, párą nápárzáć dobrze. SyrZiel 391.
    • Członek przyrodzony męzki osłábiáły wznosi [...] sok z niego [kopru] z gorzałką, á z száfranem záraz po łáżni piiąc. SyrZiel 399.
  • męski rodzaj:
  • »synowie«
    • – Spokoinie sam, małżonka, dzieci i potomkowie iego meskiego rodzaiu poki by ich zliniey iego stawało, zgruntami, poddanemi ich powinnosciami, zlasami, borami [...] VorLetSkarb 212.
  • potomstwo męskie:
    • – Dali Bog Matysowi potomstwo męskie, niech się mną kaie, a nie załuie na nauke nakładac. VorLetSkarb 78.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Nié męska rzécz stroić śię. KnAd 617-618.
Przenośnie
  • Miękką twarz y stroy pieszczony złożyłá [Klorynda]/ A męską na się postawę włożyłá.TasKochGoff 38
2. »przeznaczony dla mężczyzn«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • konwent męski:
    • – W Krolestwie Polskim znayduie się [...] W.O. Bernardynow Prowincyi 4. Mało Polska w ktorey Konwentow męskich 18. Panieńskich 7. [...]. BystrzInfGeogr Ku r-v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • po dwornacku chadzać || po męsku chadzać || po ślachecku chadzać || po usarsku chadzać:
    • – Ten wblawatach po usarsku chadzał. TrepNekLib 22.
    • Po dwornacku skolnierzęm lisim chadzał [Ciachorowski]. TrepNekLib 55.
    • – NOWAKOWSKI [...] Po ślachecku w delurze chadzał. TrepNekLibDworz 251.
    • – A iak ze pyta Miller się Vbráłá [Lidora]? Czy nie po Męzku iako więc chadzáła? OblJasGór 116.
  • męski habit:
    • – [...] we Flándryey w męzkim habicie rowno zinszemi żołnierzámi Zołdácką służąc/ często mężnie w rożnych potrzebách zwycięstwa odnosiłá [...]. DobrPol 230.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Serca męskiego chłopá miłuią. ManTobPhr 159.
Podhasła

MĘSKI
rzecz

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1731
Znaczenia
»mężczyzna«
  • – Semiramis, bo ta Ninusa małżonka swego zabiła, y sáma w męskiego Suknie przybrana panowała. IntrHist 17-18.

PO MĘSKU

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1673
Znaczenia
»tak, jak mężczyzna«
  • – A iak ze pyta Miller się Vbráłá? Czy nie po Mezku iako więc chadzáła: Przystaw mu Na to: Nie po mesku ale, We wszytkim rozkasz twoy powaza cale: Tak iakos kazał białogłowskie szaty Wdziała: y w Stroy sie Vbrała bogaty. OblJasGór 11r.
  • – Brát Długász pod czás bánkietu, Krolową po męzku ubrawszy z więźienia wyprowádźił. TylkStrom 9.

MĘSKA

w funkcji predykatywnej
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1677-1690
Znaczenia
»jest właściwe mężczyźnie«
  • – Nie wiecie, że tak ludzi natura mieć chciała, Że to męska białej płci, co męskiej jest biała. PotFrasz3Kuk II 646.