ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVI-XVIII), SWil, SW

Nienotowany w słownikach:
SJP

Formy gramatyczne

Znaczenia

»odnoszący się do niekastrowanego samca krowy, pochodzący od takiego zwierzęcia«

– Bykowy/ Taurinus [...] Taureus [...] Tauriformis [...] Taurigenus [...]. Kn 56.
– Na pchly [...] wkopac rowno z ziemią garniec posmarowany wewnątrz bykową tłustoscyą. wszytkie tam wlezą. GrodzMisc 159.
– Wydając szlachcic stary corke za młodzika, Kazał zabić z obory na wesele byka. [...] I tym mięsem bykowym nakarmiwszy zięcia Nie będziesz po jednemu z niego miał wnuczęcia. PotFraszBrück II 438.
– Weś Mydłá przedniego [...] przyday do niego oleyku Szpikánárdowego łotow dwá, żołci bykowey łyżek cztery. CompMed 661.
– Weźmi łáyná Bykowego swierżego, soli prostey, oboygá zarowno, rozmąć Winem iák kásze obrzednią, przywarz. PromMed 127.
– Podágrę leczy z łoiem Bykowym/ álbo z kozłowym nasienie/ álbo iágody Bzowe. SyrZiel 1506.
– Rzecz doświadczona ná Gángrenę Weźmi łayna świeżego Bykowego, soli pospolitey oboyga zarowno rozmąć, winem, przywarz. VadeMed 61.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

Podhasła

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

1614-1626

Znaczenia

»podatek, danina od potomstwa pochodzącego z nieślubnego związku«

– Co się dzieje? Chociaj tam nie bywa biesiada, Chociaj czeladź trzymają gorzej niż w klasztorze, Przedsię co rok bywają z bykowym we dworze. SzymSiel 70.
– U Slowaka nalazla sie białą glowa brzemienna, rozkazalo prawo, ze ma dac bikowego kopę. KsKasUl I, 310.
– Bękarci. [...] Jakożkolwiek się rodził [bękart], kiedy cnoty będą, Niech rodzicy przed prawem bykowe odbędą. Świat się tym hydzi, ale Bog z każdego ciała Przyjmie duszę do nieba, byle cnota chciała. PotFraszBrück II 409.