Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

DZIKI

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
lp M. m   dziki
ż   dzika
n   dzikie
D. ż   dzikiej
B. m żyw   dzikiego
N. ż   dziką
lm M. nmos   dzikie
Znaczenia
1. »groźny«
  • Dźiki/ Ferus [...] vide Niéogłaskány. Polny 2. Kn 168.
  • Ferus, adiect. Dźiki. Léśny. Niéogłaskány. Okrutny. Srogi. Niélucki. Niéorány. [...] sub Pustynia. KnŁacPol 305.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bestia dzika (sz. zm.):
    • »zwierzę nieudomowione, nieoswojone, żyjące niezależnie od człowieka«
    • Bestyią dziką łátwiey iest uśmierzyć niżeli ięzyk wielomowny. StarKaz II, 419 marg.
    • Ludzieć […] Okrutniejszy nad tury i dziki bestyje, Zjadliwszy nad jaszczórki, padalce i żmije. ZimBSiel 152.
    • Potym byliśmy gdzie dzikie bestyje. Lwy ktorych 5. Tygrys barzo piękny. WojszDiar 70.
    • Był ten, co Cyrulikom z brzytwą nie dowierza, Brodę wąglem opala, sam miasto bálwierzá. Był, ktory Zenie, Synom, od dzikiey bestyie Okrutnieyszy, niewinie poucinał szyie. PotPocz 55.
    • BESTE Sauvage […] BESTYA dzika zwierz, co nie iest domowe. *przeciwna iest Bestya ogłaskana, chowana przy domu. DanKolaDyk I, 192.
  • :
  • dzika farba:
    • Dźika fárbá vide Zélázna fárbá. Kn 168.
    • Żélázna fárbá/ dźika iáko mármuru ćięmnoczerwonego. Ferreus color [...]. Ferrugineus color [...]. Kn 1418.
  • dziki mąż:
    • Dziki mąż/ léśny/ potworá léśna. Satyrus, [...] Semifer, [...] Semihomo, v. Mieszániéc 1. Kn 168.
    • Sătyrus, Gr. Dziki mąż. KnŁacPol 692.
Związki frazeologiczne

  • jak(o) bestyja || jako bestyja bezrozumna || jako bestyja szalona || jako dzika bestyja || jako nierozumna bestyja:
    • »po zwierzęcemu, tak jak zwierzę, w odróżnieniu od tego, co właściwe człowiekowi«
    • Słudzy Księcia Jego Mości z góry tak dobrze ich [uczestników powstania przeciwko carowi] witali, że pięćdziesiętna liczba na pierwszym wstępie w pobitych wypełniona była. Na to mało jako bestye bezrozumne dbając, przecie na łupy padały […] a na nich potem zabijano. NiemPam 81.
    • W rzece topili [Szkoci] onego Szkodczę Rzeczypospolitey/ iáko więc bestye szálone topimy. StarPopr 131.
    • Iáko dzika bestya do klatki z kratámi ie[st] wrzucony/ támci vmárł [król duński Krystyernus]. BirkNagr 54.
    • Iáko bydlę/ iáko béstya/ po béstyalsku. Pecorum modo, […]. More ferae, […]. In pecorum modum […]. More bestiarum […]. Kn 232.
    • Chrystus Pan tryumphuie iádąc do Jeruzalem z tego/ iż ludzi grzesznych/ iáko bestyie iákie przemienił słowem Ewángeliey swoiey/ w ludzi rozumnych. StarKaz II, 292.
    • Ják bestyje bezrozumne żyjąc nie wierzą [Epikurowie], áby dusze po śmierci żyć miáły. GdacPan 164.
    • Żyć też samemu, to jak bestya – jako Arystoteles mówi. MatłBabBad 188.
    • Panowie ławnicy tylko z grzywien pić śmierdziuchę umieją, zgoła wszyscy jako nierozumne bestyje. MałpaCzłow 201.
    • Obżarty iák bestya, z káżdym się poswárzy, Po pysku, y po bokach, często mu [pijakowi] się zdárzy. PromMed Przemowa, 2..
    • Krzywo przysięgáć, testámentá, legácye, ukrywáć, upiiáć się iak bestye z utrátą rozumu, drugich do tego przywodzić, […] Niektorym widzą się zá máłe grzeszki. DanOstSwada V, 22.
2. »polny«
  • Dźiki/ [...] Polny 2. Kn 168.
  • Polny/ i. niéogrodny/ léśny/ dźiki. Agrestis arbor [...]. Kn 766.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • dzika bania:
    • COLOGUINTE [...] Colocynthis [...] ZAMORSKIE iábłko dzika bania smaku bardzo gorzkiego. DanKolaDyk I, 321.
3. »żyjący na wolności, nieoswojony«
  • Dźiki/ [...] vide Niéogłaskány [...]. Kn 168.
  • Skoro rano potkał ią Dragąn niewiedząc co to, czy chowane czy dzikie uderzył Berdyszęm zabił, wstaną wydry niemasz. PasPam 255.
  • W tym zas osobliwą miałęm Complacencyią zem zaw[sze] zwierzow tak cwiczył ze to y łaskawe było y zepsy przestawało y rowno ze psy swego dzikiego Brata goniło. PasPam 256-256v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • gęś dzika:
    • Gęsi Dzikie włoczyły się [...] ale iakies były odmięnne nie takie iako te co zawsze bywaią niby trochę srokate koło karków padały y [z] Swoyskiemi Gęsiami y niebardzo były płoche. PasPam 282-282v.
    • gęś domowa, dzika. T III 371.
  • nieme bydlę dzikie:
    • Stworzywszy Bog Wszechmogący wszytkę Máchinę świátá, y ná niey nieme bydlętá domowe, y dzikie [...] táką rádę uczynił: Faciamus hominem. HercBan 1.
  • dzikie bydlę:
    • XXVIII. Dzikie Bydlętá. Tur y Báwoł są dzikie Woły. Łoś [...] ma rozłożyste rogi: jáko y Jeleń. Ale Sárná z Sárnięciem zadnych nie mal nie ma rogow. Kozorożec [...] Dzika Kozá [...] Jednorożec [...] Dzik. KomDobrOrb 67.
  • kot dziki:
    • »żbik«
    • Kot dziki/ vide Żbik. Kn 310.
  • koza dzika:
    • »kozica«
    • Kozá dźika/ skálna. Dama [...] v. Sárná. Kn 131.
    • Capra siluestris. Kozá dźika. KnŁacPol 110.
    • Dāma, [...] Kozá dźika. KnŁacPol 200.
    • Dāmŭla. Koza dźika. KnŁacPol 201.
    • Na łbie rogi dwa zakrzywione takie iak ukozy dzikiey. PasPam 65.
  • dziki byk:
    • Po gorách, lásach iest mnostwo Słoniow, Nosorozcow, Tygrysow, [...] Dzikich Bykow, Koni [w królestwie Syjam]. ChmielAteny II 602.
  • gołąb dziki siny:
    • Gołąb dziki siny/ Columba agrestis et saxatilis. Kn 200.
    • Gołąb dziki, siny. wilde Taube. pigeon sauvage. T III 397.
4. »o terenach, obszarach: nietknięty ręką ludzką, pierwotny«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • dzikie pole:
    • Dźikié polé/ v. Pustynia. Kn 168.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • cząbr dziki:
    • CAbr dwoy iest/ ogrodny ábo siany/ y wieyski ábo dziki. SyrZiel 505.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

DZIKI

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Najwcześniejsze poświadczenie:
1743
Znaczenia
składnik nazwy własnej hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • dzikie Pola (sz. zm.):
    • »historyczna kraina nad dolnym Dnieprem«
    • [...] w Europie ná Ukráinie dzikie polá; są niesposobne do mięszkania. BystrzInfGeogr B3v.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 09.08.2010
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 09.08.2010