Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BISKUP

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   biskup
D.   biskupa
C.   biskupowi
B. uż. żyw.   biskupa
N.   biskupem
Ms.   biskupie
W.   biskupie
liczba mnoga
M. uż. osob.   biskupi ||   biskupowie
D.   biskupów
C.   biskupom
B. uż. osob.   biskupów
uż. nosob.   biskupy
N.   biskupami ||   biskupy
Ms.   biskupach
W. uż. osob.   biskupi
Etymologia
czes. biskup, z łac. episkopus,
z gr. ἐπίσκοπος
Znaczenia
»duchowny chrześcijański posiadający najwyższy stopień święceń kapłańskich«
  • – Ná koniec Biskupi/ Prałáci/ y inszi pásterze/ gdy tákowym zbrodniom według swoiey możności nie sprzeciwiáią się/ áni zábiegáią tákowemu karániu/ podlegáią iakoby ich sámi przechowywali y bronili. SpInZąbMłot 176.
  • – Biskup/ Pontifex [...]. Protomysta [...] Episcopus. Kn 32.
  • – [...] po smierci sieciechow się sam ostał, ktorego nastepuiący Biskupowie Krakowscy Macieiowsky Tylicky y Szyszkowsky poki Ociec moy żyw beł niebrali. OssJŻyw K5v.
  • – [...] pomocnikow dla lepszego ćwiczenia młodzi/ náuczycielow/ bądź swieckich bądź zakonnych/ onym przydáwáć ták wolno iest/ iáko káżdemu Biskupowi wszkołách Dyecyzyey swey sobie podległych. SzemGrat 119.
  • – Ale Biskup ma bydź nienágániony/ mąż jedney żony, czuły/ trzeźwi/ poważny/ gościnny/ ku nauczániu sposobny; BG 1Tm 3, 2.
  • – Dank tedy tobie w tym zacny Biskupie daiemy/ żeś taką armatą Kościół twoy opatrzył. WojszOr 72-73.
  • – Niemasz teraz Stanisławow Swietych miedzy Biskupy nie masz y Wetnerow Nie masz Iwonow ani Zbigniewow Lubranskich. OpalKSat 93.
  • – Iest przy tym Kościele Biskup/ Suffrágan/ Práłatow sześć/ Kánonikow trzydzieści [...] Wikáryow trzydzieści/ Mánsionarzow piętnaście/ Psálterystow szesnaście/ y innych [...]. PruszczKlejn 2-3.
  • – A iam tez iuz umyslnie przymawiał com komu mogł wymyslić bo w Niewinność Swoię ufał [...] A oni to in malam partem obracali [...] Przyszedł tedy na to X Uieyski Biskup kiiowski ktory był wyszedł w mowę ieszcze Woiewody Trockiego do Pokoiu do krolestwa za portyrą tey translacyiey Słuchaiących. PasPam 141.
  • – X Biskup kiiowski do Mnie przychodzi perswaduie że by się nie podawać in discrimen vitae że by się spuscić na dyskrecyą Panską. PasPam 143v.
  • – Panowie Biskupowie Senatorowie powyłazili zpod krzeseł z pod karet w puł ledwie zywi. PasPam 231.
  • – Kápłáństwo reguły Piotrá S. czárno chodzi, Biskupi fiiáłkowo álbo wiśniowo, Kardynali purpurowo, sam Papież głowá Kościoła biało. MłodzKaz IV, 106.
  • – Biskup wszystkie zakonniki, którzy in praesentia jp. Hetmana albo mszą świętą odprawują, albo do kościoła chodzić nie bronią, albo konwersacyę prowadzą i t. d., wyklął, jako to: jezuitów, dominikanów, franciszkanów, bernardynów i t. d. ZawiszaPam 180.
  • – Roku Panskiego 1635 Carol Ferdinand Biskup Płoczki y Wroczławski etc a Pan na Zywcu Panuiączy Krolewic Polski Consens na Seymie na Opacztwo Tynieczkie od Rzeczy-Pospolitey otrzymał a to dla Residentiey bytnosci iego Panskiey blisko stołecznego Miasta Krakowa. KomonDziej 131.
  • – Iey Mosc. Pani Teresa Tarłowna Małzonka iego Narodziła, Syna, imieniem Karola, Franciska, Salesiusa, Franciska Xauerego y Iozefa w Krakowie w Pałaczu swoim, Ktorego Krzcił PrzeWielebny IMXiądz Kazimierz Łubinski Biskup Heraklyski Suffragąn na ten czas Krakowski. KomonDziej 228-228v.
  • – Urbanus zaś VIII w konstytucyi 113. [...] oprocz exkomuniki, każe ich konfiszkowáć dobra, y iáko laesae majestatis reos karać. Obliguie Duchowne y swieckie urzędy, osobliwie konsystorze y Biskupy, áby tákich Astrologow pod swoią włądzą nie cierpieli. BystrzInfAstrol 27 nlb..
  • – Doktor Anyelski Thomasz ś. wspomina ná tym mieyscu/ cztery wielkie Sákrámentá: iáko Chrzest ś. [...]. Bierzmowánie/ y ten Sákráment iest wielki dla tego ktory go dáie: bo go żaden nie kłádzie ná czoło násze/ iedno Biskup. BirkNiedz 94.
  • – Biskup álbo Presbyter, Xiądz álbo Dyakon, ktoryby w kostki (kárty y wárcáby) grywał, y pijáństwá pátrzał, álbo niech przestánie álbo niech będzie karány álbo z Urzędu zrzucony. GdacPan 149.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • biskup Rzymski;
  • najwyższy biskup I:
    • »papież; papież«
    • – Rzym, iest [...] stolicą Biskupów Rzymskich. OvOtwWPrzem 628.
    • – Zaraz z początku Chrzesciaństwa, to iest Roku 43 Piotr S. był Biskupem Rzymskim, po ktorym Chrzescianie zawsze takiego namiestnika Chrystusowego obrali, jako się z historyi koscielney o tym dosyć obszernie doczytać moze. IntrHist 184-185.
    • – Ale iako przedtym Ludovicus Pius, ták potym S. Henryk Cesarz, tę niespráwiedliwą extorsyą y pretensyą cale znieśli, lubo nowych kontrowersyi y niezgod między Cesarzami y Biskupami Rzymskiemi, ta abrogacya abusuum, otworzyła campum [...]. ChmielAteny II 120-121.
    • – Oycá ś. Naywyższego Biskupá w nogi cáłuią, nie iáko człowieká, ále iáko [...] Namiestniká Chrystusowego. KorRoz 12.
    • – Chorągiew Turkow [...] dzis na Watykanie W Quirynowym pokoiu przy boku zostanie Naywyzszego Biskupa. DrobOpow 51.
  • najwyższy biskup II:
    • – Chrystus tedy będąc naywyższym Biskupem przyszłych dobr, dáleko więsey y doskonáley do przybytku [...] przez własną krew wszedł [...]. KorRoz 131.
  • ksiądz biskup:
    • – [...] iest wnim [bractwie] bárzo wiele osob znácznych/ stanu wszelákiego/ y Legatow Papieskich kilka/ y niemal wszyscy teraznieiszy Jch MM. Xięża Biskupi/ á náwet y sam Krol J[eg]o M. z Krolową Jey M. y zpierworodnym Synęm Krolewicem Je[g]o M. Władysławem. SzemGrat 326.
    • – Ordinowano do mnie dwuch kanonikow ImX Karpia Sekretarza y ImX Puzynę kantora z podziękowaniem iż wziąłem hanc Prowinciam na Siebie pomiarkowania IchmCw Xięzy Biskupow wespoł z Prześwietną Kapitułą [...]. SapADiar 95.
    • – Krol nam dawszy miłą krotką audyencyą, Senatorow przytomnych wokował, miedzy ktoremy Xiądz Biskup Płocki ze wszelkim respektem rzetelnie Krolowi powiedział, że będąc mało Senatorow, conveniret na dzień iutrzeyszy odłożyć rezolucyą Posłom. KonSRoz 70.
  • biskup ariański:
    • – Wspomina Victor Vricensis słowá iednego Biskupá Aryáńskiego do krolá Wandálskiego/ áby nie zábiiał Kátholiká iednego [...]. BirkNiedz 147.
  • biskup ormiański:
    • – Poszedł [poseł Jan Gniński] na nabożeństwo do ojców ormiańskich unitów, gdzie jm. ks. Biskup ormiański koadiutor arcybiskupstwa lwowskiego [...] celebrował [...] procesyję cum Venerabili Sacramento publiczną. GninTurDyp 383.
  • biskup sufragan:
    • – Iey Mosc. Pani Teresa Tarłowna Małzonka iego Narodziła, Syna, imieniem Karola, Franciska, Salesiusa, Franciska Xauerego y Iozefa w Krakowie w Pałaczu swoim, Ktorego Krzcił PrzeWielebny IMXiądz Kazimierz Łubinski Biskup Heraklyski Suffragąn na ten czas Krakowski. KomonDziej 228-228v.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Nié potka cię to. Nié boy się nie będziész doktorem/ woiéwodą/ biskupem. KnAd 640.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: EM-P
Data ostatniej modyfikacji: 17.01.2019