1.
»iść, poruszać się z trudem przez co, szczególnie wodę, błoto, teren bagnisty, grząski, brodzić«
Rekcja:
na czym, przez co, w co, za czym, bez rekcji
~ W bród się udáć/ ábo iść/ propriè. Idem, Brodęm iść/ ábo brodzić/ Vado ire, vadum ingredi, vado transire [...] v. Brnę. Kn1214.
– [Podczas oblężenia Zbaraża] Przez trupy Brnąłeś po wodę przez końskie tułupy [autor zwraca się do Stanisława Morsztyna, rotmistrza Jego Królewskiej Mości]. MorszAUtwKuk56.
– Kto się chce Kąpáć w zimney Wodzie/ brnie w Rzekę. KomDobrOrb183.
~Brnę ich wate/ gründe Brniesz du watest/ Brnąłem ich watete Zá und Webrnąłem ich habe gewatet/ Zabrnę und Webrnę ich will waten/ Brni und webrni wate du/ Brnąć wattn [!] gründen [...]. DobrGram303.
– Mamy częste szlaki na drodze, na których i konie, i ludzie, osobliwie niebożęta piechoty, brnąc, ledwo nie spływają, gdyż nigdzie nie znajdujemy mostów. SobJListy580.
~ Często miewa sny że tonie, brnie, pływa, łáźni zażywa [flegmatyk]. BystrzInfAstrol12 nlb..
Przenośnie
Promień oka twego Miecz jest serca mego; Warga rubinowa, Mowa z ust cukrowa Brnie w serce strapione, Miłością zranione.MorszAUtwKuk254
Nieday mi brnąć zá wolą ciáłá mego, ále Náucz mie pełnić wolą twą ku wieczney chwale.DamKuligKról157
2.
przen.
»robić co ciągle, z uporem, zapędzać się w co«
Rekcja:
w co, w czym
– W Koronie hetmani koronni i ich przeciwna konfederacya nic na zgubę ojczyzny nie uważają, nie biorą się do zgody, brną i daléj się zapędzają w swoich zawziętościach. ZawiszaPam260.
– Niemądry umysł w głowie niespokoyny przędzie, Brnie po uszy, w ostátnim ulgnął prostak błędzie [Saul]. DrużZbiór38.
– Nic nie pomogły złym Prorockie usta, Brną w głębsze grzechy. DrużZbiór402.
– W tym błędzie idąc Dawid, brnie co raz to głębi, Ognistą miłość przeciw Panu, chłodzi, ziębi. DrużZbiór90.
