ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				baryłka \|\| barełka
	D.				baryłki
	B.				baryłkę \|\| barełkę

liczba mnoga

	D.				barełek \|\| baryłek
	B.				barełki \|\| baryłki
	N.				baryłkami

liczba podwójna

M.

barełce

Znaczenia

1. »małe naczynie w kształcie beczki, służące do przechowywania płynów, ciał sypkich i innych towarów, także naczynie, pojemnik używany do różnych celów; niejednolita, różnie przyjmowana miara objętości takiego naczynia«

– Fas 3 do gorzałki i 2 barełce. InwMarBęt 84.
– Nad nim [chorym] drzewiány skopiec zakryty/ ábo też hántfos/ ábo też báryłká iaka będzie postáwiona/ v ktorych cżopek ábo rurká wpráwiona iest. SykstCiepl 183.
– Wiele szyprom szkody w leguminach z baryłkami poczyniło [kołysanie podczas sztormu]. GawarDzien 167.
– Posłałem beczkę wina młodego, starego baryłę w garcy 18 1/2 i baryłkę w garcy 5 1/4. ChrapDiar I 294.
– Prochy w zamku Brodnickim. [...] glotow siekanych baryłek 42. OpisKról 51.
– Kabliu zaś jedną baryłkę [...] niechajby wyprawił Aaron z Jarosławia. SobJListy 410.
– Każ zrobić baryłkę cynową albo ołowną [...] pękatą na pół łokcia [...] która by do połowice brała wody ze 4 garnce. Wewnątrz [...] niech ma przegrodę [...] subtelnym kurkiem na wierzchu baryłki widomym snadniej pomiarkować miarę dziurki wodę przepuszczającej nad przegrodą. SolArchB 363.
– Wojewodzina kijowska i Pisarzowa koronna, wsiadłszy na konie, prochu baryłki woziły. OtwFDziejeCzech 106.
– Kupiłem w żelaznych kromach dwie baryłki gontalow po 50 kop. SapADiar 124.
– Minkiewicz [...] Oddał [...] Sześć baryłek ostryg Solonych. SapADiar 132.
– BARIL [...] BARYŁKA naczynie małe okrągłe nákształt beczki. DanKolaDyk I, 172.
– Wszystko [określone ilości korzenia dzięgielu, nasienia pietruszki, lebiody cerwonej, dyptanu kreteńskiego, dzięcieliny, cynamonu, szpiki indyjskiej] wespoł pomieszawszy z heblowánymi trzasczkámi Lesczyny/ [...] w báryłkę siedmi gárncową wsypáć. SyrZiel 96.
– To wszytko [określone ilości listków senesowych, piołynu włoskiego, włosków Panny Marii, izopu suchego, imbiru białego, ziela tatarskiego, nasienia kopru włoskiego, gębki modrzewiowej] [...] włożyć w ośm gárncową Báryłkę álbo w dziewięć gárncową. SyrZiel 175.
– Ośm gárści Zánklu z liściem y z korzeniem/ bukwice żołtey álbo białey/ [...]/ Przetárzniku/ Złomignatu/ po cztyry gárści. To drobno posiekawszy z Lesczynowymi trzasczkámi/ nabiiáią sześćgárncową fáskę/ álbo báryłkę. SyrZiel 250-251.

2. »przedmiot lub element zdobny w kształcie beczki«

– Baryłka Tamaryszkowa. ArchRadziw 1638 78, 63.
– Baryłek Kryształowych z szrubkami y z obręczami pozłocistemi w pokrowcach 2. ArchRadziw 1638 176, 65.
– Barełka złota. InwWilan 35.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

w baryłkę || w baryłki:

– Łańcuch w baryłki, na którem są perły, waży czyrwonych ośmdziesiąt. KlejSanGęb 108.
– Guzikow Aspisowych w baryłkę po iednym Rubinie Sześć. ArchRadziw 1638 176, 23.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: BARYŁKO.

BARYŁKA