»kamienna nawierzchnia ulicy, drogi, placu; powierzchnia pokryta kamieniem, np. podłoga w budynku, zabudowaniach gospodarczych itp.«
– Pomost przed końmi najlepszy jest bruk z drobnych polnych kamieni abo ceglany. DorHipTur80.
– Ale y Ormianie we Lwowie maią kościelne pieniądze [...] ktoremi do Turek kupczą y na potrzeby swe pospolite, iako na prawa, na burki, na ochędostwo ulic swoich [...] wydawaią. PetrSEk30.
– A Żydzi, którzy mostów i burków zarówno zażywają, aby do restaurowania takich ruin i budowania takich mostów znacznie się przyłożyli. AktaKrak II/117.
– Złe mury y złe bruki złe mosty ratusze I gdziekolwiek publicum bonum residuie. OpalKSat97.
– Gdy po bruku w Miescie idą [Dunki] to taki uczynią kołat co nie słychać Kiedy człowiek do Człowieka mowi. PasPam55.
– Nie od burku burká/ Leć bywá od Turká. KochProżnLir214.
– Przystępując dalej przez bruk kamienny do pałacu, przed którym gradus dębowy in quadro, klamrami żelaznemi na rogach spajane [części gradusa]. InwKal I519.
– Bruk w tej oborze z polnych kamieni. InwKal I533.
– A w domach - śmierci prawdziwe obrazy, Leżały w mieście z burkiem na przemiany Ledwie nie gęściej głowy - niźli głazy. LubSTobPol64.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
na bruku:
– Ja tylko pisząc, żywię się, gazety, Chybabym z dziećmi głodem na bruku przymierał [mówi Włoch, który otrzymał polskie szlachectwo i nie chce walczyć za pieniądze z Turkami]. PotFraszBrück I507.
Związki frazeologiczne
wyrzucić kogo lub co na bruk:
»wyrzucić kogo lub co z domu«
~ CARREAU [...] POSADZKA się też mowi o Bruku, y o ziemi za domem ná ulicy, iáko: wyrzucić ruchomości ná bruk, wyrzucić ie z domu [...] Wyrzucił go ná bruk ná dwor. DanKolaDykI, 260.
utracić co na burku:
»stracić co na hulankach«
– Mowią potym o nim [młodym szlachcicu, prowadzącym hulaszczy tryb życia]: miał się kiedyś dobrze/ utrácił wszytko ná burku. BirkEgz30.
»urządzać nocne awantury uliczne, zwłaszcza po pijanemu«
~Krzeszę po bruku/ [...] Lithostrota feriens scintillare facio [...] per plate as vmbraticam pugnam cieo. Kn325.
~ Po nocy się Pan młody włoczył, choć nie krzesał po bruku, choć háłásow nie czynił, pod wártę go bráno. MłodzKazIII, 391.
~ Ktoby w nocy po zawiedzioney straży po bruku krzesał, y na dobrowolney drodze nie spokoynym był, taki palcatami po szeręgach karany być ma. ArtWoj50.
co na bruku stracić:
»stracić co na hulankach«
~ Márnotrawnisiu, nie pleć ládáczego, lepiey wyznay, żeś to ná bruku ztracił. MłodzKazI, 48.
na bruku mieszkać || na burku mieszkać:
»często zmieniać miejsce pobytu, nie mieć stałego miejsca zamieszkania«
– Poczołem sobie mierzić tę służbę [u pana Albrychta, polegającą na towarzyszeniu mu w licznych podróżach] i zkosztu Wielkiego ktory własnie na bruku mieszkając, być musi, i z pracy, a barziey z niewdzięczności. MasDiar134.
– Izaż nie to jest dzisia u nas Szláchcic niestetyż w Polscze, ktoremu wszystko wolno, zábić, rozbić, nájecháć, gwałtem pánienkę wziąć, ná burku mieszkáć y Oyczyznę utrácić. GdacPan119.
na burku co dostawać:
»zdobywać, dostawać co na hulankach lub może rozbojach«
~ Szlachectwo utracáją [polscy szlachcice]/ ktorego Przodkowie ich nie ná burku/ ále ná rzeczách Rycerskich/ nie zá pieniądze/ ále száblą dostawáli. GdacPan119.
siedzieć na bruku:
»spędzać czas bezczynnie, nie mając co robić, marnować czas«
~ Czekałbym y posła, ale go nie tylko nie obiecowano ale ani o nim słyszano, a Krol tesz na łowy odiachał. Siedziec mnie tedy na bruku ni przecz ni zacziako indignum było sąm WMć uwasz Mianowicie ze sieKrol nie chciał wtym asz za przyiazdem Posła resolwować. OpalKListy184.
się włóczyć po bruku:
»włóczyć się, wałęsać się, zwłaszcza nocą«
~ Noc niech będzie nocą, czás odpoczynku odpoczynkiem; bo iák się Pánowie młodzi włoczyć po bruku będziecie, sukienki ztrácicie, obedrą was. MłodzKazIII, 391.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa
(wariant I): – Ná bruku mężny/ śmiáły/ dokázuié. KnAd524.
