ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (charchać, charkać), Kn (charchać, chrachać), T (charchać, chrachać), L (charchać, charkać, chrachać; XVI, XVIII ), SWil (charchać, charkać), SW (charchać, charkać, chrachać), SJP (charkać)

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

bezokolicznik

charchać || charkać

czas teraźniejszy

lp	1. os.	charcham \|\| chracham
	3. os.	charcha
lm	3. os.	charchają

czas przeszły

lp

ż

3. os.

charkała

imiesłów współczesny

charkając

Znaczenia

1. »głośno wydobywać z gardła jaki płyn (np. flegmę lub krew), spluwać, krztusić się; płukać gardło, poruszając małym językiem«

Rekcja: czym; bez rekcji

– Benewenutá [...] Wielekroć prześládował ią szátan [...] świeszcząc/ łáiąc/ przezywáiąc/ á podczás biiąc áż krwią charkáła. OkolNiebo 51.
~ Charcham Gargarizo. SłowPolŁac 5.
~ Niech się chory potrosze nápiia, y ustá tym niech płocze charkáiąc. CompMed 528.
~ Charkać, krtusić się, gargouiller, gargarizer. KulUszDyk 13.
– Ieszcze znak suchot, gdy chory ropą z krwią zmięszaną y obmirzłym fetorem trącącą charchac zaczyna. BeimJelMed 5o1-502.
– Częstokroć charcha się krwią zpowierzchownych części głowy zpływaiącą. BeimJelMed 528.
~ Ztym wszystkim starym ludziom, y tym ktorży z ciężkością od kaszliwuią y charchaią z tłustościami ostrożnie. BeimJelMed 555.

2. »wydawać chrapliwy odgłos, chrząkać, pochrząkiwać«

Rekcja: bez rekcji

~ Rauspern charkać screare. KusWeg H8.
~ W nocy-li spisz. ona [baba] kaszle. charcha, na łóżku się przewraca. MatłBabBad 187.
~ Chárcham ich räuspere. WojnaLust 147.

Znaczenia niepewne

1, 2:

~ Chracham Chárcham krtuszę się Screo [...] Tussio [...] Excreo [...] Attraho saliuam [...] Trochleis pituitam adducere [...] Gargarizare [...] his quae saliuam mouent gargarizare. Gargaridare [...]. Kn 70.
~ Screo Charcham. SłowPolŁac 124.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

lm

C.

charkającym

Najwcześniejsze poświadczenie:

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

1613

Znaczenia

»człowiek głośno wydobywający z gardła jaki płyn (np. krew), plujący, krztuszący się«

– Krwią wrácáiącym/ pluiącym/ ábo charkáiącym/ poł łotá ná ráz prochu z tych zioł [...] piiąc [pomaga]. SyrZiel 1340.
– Krwią chárkáiącym proch z Omanowego korzenia sucheg[o] [...] iest ratunkiem. SyrZiel 59.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

CHARKAĆ

CHARKAJĄCY

*CHARKAJĄCY m