1.
»istnienie, życie (również w wymiarze eschatologicznym); sposób życia i postępowania«
– Nie jednejśmy matki i nie jednej żądze: Ty wolisz przyjaciela, a drugi pieniądze. Co on dba, byle jeno swych bytów zażywał, Babkę głaskał a od niej pieniążki obrywał. Więc o młodsze nietrudno otrzeć oskominę, A mało-ć też nie lepiej co raz drzeć nowinę. SzymSiel37.
– I nápełni domy twoje/ y domy wszystkich sług twojich/ y domy wszystkiego Egiptu: Czego nie widzieli Ojcowie twoji/ y Ojcowie Ojcow twojich od początku bytu swego ná ziemi/ áż do tego dniá. A odwrociwszy się [Mojżesz]/ wyszedł od Fáráoná. BGWj10, 6.
– Pijałeś [...] te gdańskie smoły, co naszym flisom dają byt wesoły. MorszAUtwKuk55.
– Podwodzono I. Mći Księdza [...] czego on iako człowiek zacnie Urodzony, y wpráwdźie się kochaiący y cnoćie, uczynić niechćiał, iáko byt iego własny świádczy, ktory ná swoim mieyscu położony będźie. LubJMan45.
– A Młodzik spadszy przykro zSwey naszieie szczytu I Pułrocza na Swiecie nie będzie miał bytu. PotWoj98.
– Wszytek byt nasz y cała istota nasza / nie iest zgoła znas samych / lecz cale z łaski samego iedynego Boga. BujnDroga6.
– Krol tego był wiádom, że ci vtrapiony Dobrowolnie byt wiodą Bogu poślubiony. DamKuligKról38.
– Ta iedyna pociecha [...]
zostáie że ten zacny Duch dla wielkich cnot swoich opusciwszy
te śmiertelności, wrocił się bez pochyby do pierwszego bytu swego. DanOstSwadaVI, 10.
– Człowiek od káżdego stworzenia ma cokolwiek/ od elementow byt/ od zioł wzrost/ od bydląt czucie. BirkNiedz456.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
byt doczesny:
– Wszyscy ten byt doczesny: ten moment zywota, Choc krotki, y z szczyrego ulepiony błota,
Taklubią. PotPer .
byt nieśmiertelny:
– Dusze ludzkie są nieśmiertelne, ktore nie umieráją oraz z ćiáłem jáko duch bydlęcy ktory ze krwią ginie, ále máją byt swoy nieśmiertelny. GdacPan163.
śmiertelny byt:
– Dotąd w Miásto bronieł prześćia [...] Asz mu w tyle zrucono, połowicę mostu. Z tąd dostawszy wieczności,
śmiertelnymi byty, Wzgardźi. PotPocz122.
teraźniejszy byt:
– Zyiesz kto tak szczęsliwy pod tym niebem z Ludzi, Ze go zadna
Fortuny Pokusa nie Łudzi, Zeby się kontentuiąc teraznieyszem bytem, Straty nie bał. PotPer22v.
Związki frazeologiczne
dobry byt || lepszy byt:
– To przystastwo widziało mi się dnięm iednem że to w dobrym bycie y takiego drugiego przez wszystkę Służbę niemiałęm Bo mi y wozami naładowano takiemi Specyałami iakich. Nie wobozie ale przy domowych tylko wczasach zazywaią. PasPam82v.
– Tak tedy idąc az pod Lepel zazywalismy pewnie dobrego bytu. PasPam154.
– Pad[l]i na dobry byt y obfitość wszystkiego w Obozach Tureckich. PasPam276.
– Im więcey tu z Łazarzem nędzował tym samym, Pewniejszy jest lepszego bytu z Abrahamem. PotFraszBrück I512.
– Poległ w Poráżce; ma tám swoy dobry Byt. ErnHand125.
szczęśliwszy byt:
– Ludźie y umieráią y rodzą się płácząc. Choć máią obietnicę, tyśiąc kroć niźli tu, Po zmartwychwstániu ćiáłá, szczęśliwszego bytu. PotPocz176.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa
– Poki żytá/ poty bytá/ wszák nie dáć od tego mytá. RysProvXIII, 2.
2.
»warunki życia«
– Potrzeba, aby zwierzęta od wszelakiego bytu snadnie ponoszenia
przyuczono. DorHipTur57.
– Klnie się [...] iesli sobie bárdźiey nie smákował bytu, y dobrego chowania u Aeneaszá, a niżeli w własnym domu. OvOtwWPrzem564.
– Snopki Tybrem rzekąk do nich spuscali Na ktore
Krewni Weyrzawszy Wiele`sobie Na bycie y dobrodzieystwie wspominali. HerbOr .
Związki frazeologiczne
dobry, lepszy byt:
»zamożność, dostatek, wygoda«
– O dobrybyt iákiego ná świećie Ludźie pragną/ tu w nászey (nie pytáy się) Hućie. RoźOff180.
– Przy dobrymbycie, Czas kazi w sercu człeczym Cnoty. PotPocz4.
– Lat kilka zimnemu służyliśmy Monarsze, y było to coś fatalne, żeśmy wszyscy szukali lepszego bytu, y lepszych Panow. DanOstSwadaI, 141.
