Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BYT

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   byt
D.   bytu
B. uż. nżyw.   byt
N.   bytem
Ms.   bycie
liczba mnoga
D.   bytów
B. uż. nosob.   byty
N.   bytami
Ms.   bytach
Znaczenia
1. »istnienie, życie (również w wymiarze eschatologicznym); sposób życia i postępowania«
  • Nie jednejśmy matki i nie jednej żądze: Ty wolisz przyjaciela, a drugi pieniądze. Co on dba, byle jeno swych bytów zażywał, Babkę głaskał a od niej pieniążki obrywał. Więc o młodsze nietrudno otrzeć oskominę, A mało-ć też nie lepiej co raz drzeć nowinę. SzymSiel 37.
  • Człowiek od káżdego stworzenia ma cokolwiek/ od elementow byt/ od zioł wzrost/ od bydląt czucie. BirkNiedz 456.
  • I nápełni domy twoje/ y domy wszystkich sług twojich/ y domy wszystkiego Egiptu: Czego nie widzieli Ojcowie twoji/ y Ojcowie Ojcow twojich od początku bytu swego ná ziemi/ áż do tego dniá. A odwrociwszy się [Mojżesz]/ wyszedł od Fáráoná. BG Wj 10, 6.
  • Pijałeś [...] te gdańskie smoły, co naszym flisom dają byt wesoły. MorszAUtwKuk 55.
  • Podwodzono I. Mći Księdza [...] czego on iako człowiek zacnie Urodzony, y wpráwdźie się kochaiący y cnoćie, uczynić niechćiał, iáko byt iego własny świádczy, ktory ná swoim mieyscu położony będźie. LubJMan 45.
  • A Młodzik spadszy przykro zSwey naszieie szczytu I Pułrocza na Swiecie nie będzie miał bytu. PotWoj 98.
  • Wszytek byt nasz y cała istota nasza / nie iest zgoła znas samych / lecz cale z łaski samego iedynego Boga. BujnDroga 6.
  • Krol tego był wiádom, że ci vtrapiony Dobrowolnie byt wiodą Bogu poślubiony. DamKuligKról 38.
  • Ta iedyna pociecha [...] zostáie że ten zacny Duch dla wielkich cnot swoich opusciwszy te śmiertelności, wrocił się bez pochyby do pierwszego bytu swego. DanOstSwada VI, 10.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • byt doczesny:
    • Wszyscy ten byt doczesny: ten moment zywota, Choc krotki, y z szczyrego ulepiony błota, Taklubią. PotPer .
  • byt nieśmiertelny:
    • Dusze ludzkie są nieśmiertelne, ktore nie umieráją oraz z ćiáłem jáko duch bydlęcy ktory ze krwią ginie, ále máją byt swoy nieśmiertelny. GdacPan 163.
  • śmiertelny byt:
    • Dotąd w Miásto bronieł prześćia [...] Asz mu w tyle zrucono, połowicę mostu. Z tąd dostawszy wieczności, śmiertelnymi byty, Wzgardźi. PotPocz 122.
  • teraźniejszy byt:
    • Zyiesz kto tak szczęsliwy pod tym niebem z Ludzi, Ze go zadna Fortuny Pokusa nie Łudzi, Zeby się kontentuiąc teraznieyszem bytem, Straty nie bał. PotPer 22v.
Związki frazeologiczne

  • dobry byt || lepszy byt:
    • To przystastwo widziało mi się dnięm iednem że to w dobrym bycie y takiego drugiego przez wszystkę Służbę niemiałęm Bo mi y wozami naładowano takiemi Specyałami iakich. Nie wobozie ale przy domowych tylko wczasach zazywaią. PasPam 82v.
    • Tak tedy idąc az pod Lepel zazywalismy pewnie dobrego bytu. PasPam 154.
    • Pad[l]i na dobry byt y obfitość wszystkiego w Obozach Tureckich. PasPam 276.
    • Im więcey tu z Łazarzem nędzował tym samym, Pewniejszy jest lepszego bytu z Abrahamem. PotFraszBrück I 512.
    • Poległ w Poráżce; ma tám swoy dobry Byt. ErnHand 125.
  • szczęśliwszy byt:
    • Ludźie y umieráią y rodzą się płácząc. Choć máią obietnicę, tyśiąc kroć niźli tu, Po zmartwychwstániu ćiáłá, szczęśliwszego bytu. PotPocz 176.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Poki żytá/ poty bytá/ wszák nie dáć od tego mytá. RysProv XIII, 2.
2. »warunki życia«
  • Potrzeba, aby zwierzęta od wszelakiego bytu snadnie ponoszenia przyuczono. DorHipTur 57.
  • Klnie się [...] iesli sobie bárdźiey nie smákował bytu, y dobrego chowania u Aeneaszá, a niżeli w własnym domu. OvOtwWPrzem 564.
  • Snopki Tybrem rzekąk do nich spuscali Na ktore Krewni Weyrzawszy Wiele`sobie Na bycie y dobrodzieystwie wspominali. HerbOr .
Związki frazeologiczne

  • dobry, lepszy byt:
    • »zamożność, dostatek, wygoda«
    • O dobry byt iákiego ná świećie Ludźie pragną/ tu w nászey (nie pytáy się) Hućie. RoźOff 180.
    • Wolność rzécz nié oszácowána/ nié przépłacona Stoi zá dobry byt. KnAd 1256.
    • Przy dobrym bycie, Czas kazi w sercu człeczym Cnoty. PotPocz 4.
    • Lat kilka zimnemu służyliśmy Monarsze, y było to coś fatalne, żeśmy wszyscy szukali lepszego bytu, y lepszych Panow. DanOstSwada I, 141.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • (wariant I):
    W dobrembycie wszytko idzie z mydłem. PotSyl 90.
  • (wariant II):
    Psá dobry byt psuie, áni go odmieni, Pasztetu y dla kośći, odstąpi pieczeni. PotPocz 137.
3. »miejsce pobytu, przebywanie, mieszkanie«
  • Iákoz im [czartom] prędko pozwolono bytu w tych wieprzách? BirkNiedz 121.
  • Wroćił śię ná stáry byt. KnAd 541.
Związki frazeologiczne

  • bytem żyć gdzie:
    • »przebywać«
    • Niobie bywáłá znáiomá Aráchne / w ten czás / gdy też sámá Pánną bełá/ A bytem w Meoniey / y w Sypilu żełá. OvOtwWPrzem 222.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: EM-P
Data ostatniej modyfikacji: 27.01.2016