Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

KONTUSZ

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: KUNTUSZ
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1615
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   kontusz ||   kuntusz
D.   kontusza
B. uż. nżyw.   kontusz
Ms.   kontuszu
liczba mnoga
B. uż. nosob.   kontusze
Ms.   kuntuszach ||   kontuszach
Etymologia
węg. köntös
Znaczenia
»wkładana na żupan długa wierzchnia suknia z rozciętymi rękawami«
  • – Taksa ruchomych rzeczy Kontusz granatowy za fl. 27 Bekieszka za złotych 18. FraszNow 212.
  • Kontusz Wiszniowy Saiowy Barankami birkowemi podszyty. ArchRadziw 1638 79/1, 53.
  • – Tu iuż 6 Trębáczow nástępowáło/ trzey I. M. P. Woiewody/ w żupanách átłasowych żołtych/ á w kuntuszách/ y czapkách kármázynowych; A trzey I. M. X. Biskupá Wármińsk. w żupanách átłasowych białych/ á w kuntuszách sukiennych źiełonych [!]. WjazdPar a3v.
  • – Krawcy szyią telety kraią złotogłowy Az nich zas brandibury Kabaie kontusze. OpalKSat 100.
  • – Do krola Zołnierze wstępowali in vesto peregrina [w strou cudzoziemskim] posroiwszy się ładnie Zupan z drelichu kontusz także z drelichu. [...] kontusz po kolana y z tąd to był nastał ten stroy krotki y boty z podwiąskami. PasPam 79.
  • – Spoyrzy na mnie z boku niezdałęm mu się do tey konfidencyiey żem był w szarym kontuszu nie ufał mi rozumieiąc że iaki pachołek hołota. PasPam 97.
  • Kontusz czy Togá/ pod nią cudne Rysie [...] Albo też Sobol co z Moskwy tą furą Przywiezion/ dyszy mu [husarzowi] pod Brándeburą. KochProżnLir 50.
  • – Kiedy iuż Chmielnicki gwałtownie następować począł, dlatego rzucali wszyscy owe swoie wymyslne dostatki, [...] Rysie, Zupany Bławatne Kontusze, Pasy Perskie. HistBun 6v.
  • – Będzie báránia opuszká i kontusz, álbo czukay birkámi nie Egipskiemi, álbo Podolskiemi, Wschowskiemi podszyty. MłodzKaz IV, 8.
  • – Zbytki [...] O czymże Polska myśli [...] Żeby im grały trąby, skrzypce i wiole; Żeby po stołach w cukrze piramidy stały I winem, z suchych groznow wspienione kryształy. Już ci niewiasty złotem trzewiki niestoty, Mężowie nim wszeteczne wyszywają boty. Już perły, już kanaki noszą przy kontuszach; Poczekawszy będą je nosili na uszach. PotFraszBrück II 147.
  • – Ieden Korab ná pálcu, á drugi ná grzbiecie, Nosi ten zacny Szláchcic, bo żadnego Zwierzá, Nie mász żeby go oprocz łapci á kołnierzá, Tám sáme tylko rysie, wyglądáią cynki. Pod kontusz nie wszył sobie są y morskie świnki. PotPocz 132.
  • Kontusz popielaty, barakanowy. SzkółRzewGęb 223.
  • – Dragatowi, szlachcicowi z partii tegoż Kossowskiego, kontusz rozszarpniono. MatDiar 115.
Przenośnie
  • Gdy Febus wdzięczny wieje, ziemia skarby rodzi, której przykry Akwilo zbytnim mrozem szkodzi. Raz na niej śnieżny kuntusz, drugdy lodowaty, wnet jej potym zielone Febus sprawia szaty [...]. HugLacPrag 146
  • Porwimysz się na trąbe Bożą: wszyscy wcześnie Iemu duchem, nie światu żyimy tu cieleśnie, kto chce żeby Aniołem iego była dusza, Raczey, a nie podszewką, diabłu do kontusza.PotPocz 108