ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (w cyt. do hasła także łupiectwo), SWil, SW, SJP łupiestwo

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				łupiestwo \|\| łupieżtwo
	D.				łupiestwa
	C.				łupierstwu
	B.				łupiestwo \|\| łupierzstwo
	N.				łupiestwem \|\| łupiesstwem
	Ms.				łupierstwie \|\| łupiecztwie

liczba mnoga

	M.				łupiestwa \|\| łupiesstwa
	D.				łupierstw \|\| łupiestw
	C.				łupiestwom
	B.				łupiestwa \|\| łupierstwa \|\| łupierztwa

Znaczenia

»grabież, rabunek; to, co zagrabione, zrabowane«

– W cudzych stronách/ ludzie żołnierscy/ ktorzy z żołdu swego/ iáko powinni/ á nie z łupiestwá żyią/ ná woynę ciągnąc/ mąki z owsá chędogiey w worki/ ábo w fáski nábiiáią/ z ktorey/ gdy żywności nie mogą dostáwáć/ dwie prędkie y sytne mogą záwsze mieć [.] SyrZiel 988.
– Gdy tedy przyszło przez Odrę przechodzić, przez środek ludu szląskiego około mostu leżącego, pułkownik Elearski sam z swojej chęci (jako rzecz sama niżej dowodzi) na pokazanie iż nie jest autorem żadnych niesłusznych łupiestw, według zwyczaju swego, jako wwzędy po rzeczy na trudnych przeprawach czyniwał, pozwolił aby konia swego, jeśliby kto poznał, (a coby jeno nie w górach, gdzie za przyczyną pozwolenie było, ale w równym Szląsku, to jest między górami a Odrą wziętego) odebrał jak swego. DembPrzew 125.
– Łupiestwom celnym zabiegając domówić się tego mają, aby nie wedle inszego instruktarza było cło wybierane, jeno wedle tego, który za podskarbstwa p. Rokoszowskiego był w używaniu, który to aby był de verbo ad verbum w konstytucyje wpisany. AktaPozn I/2 222.
– Jeździ, depce po nas, z dostatków i ziem nam wydartych bogacieje, ex confusione nostra tryumfuje; my z ubóstwem, z łupiestwem żołnierskiém, z niezmiernémi kontrybucyami, z wnętrznemi fakcyami i niezgodami conflictamur; a nieprzyjacielowi serca, siły i dostatki z nas coraz rosną. RadziwKSprawy 570.
– CHociaż żadnego łupiestwá niemász w ręku mojich: á modlitwá mojá jest cżysta: A jesli nie tak, O ziemio/ niezákrywajże kriwe mojey: á niech nie ma miejscá wołánie moje! BG Hi XVI, 17-19.
– Teráz wam rzeką/ ábo iuż rzeczono: Spáśliście winnice moie (śliczne włości Fránkoniey/ kędy się więcey winá rodzi niż mleká) y łupiestwo z vbogiego iest w domu wászym. BirkNagr 50.
– Drapież/ to co wydárto komu/ zdárto z kogo/ Rapina [...] Spes praedae ac rapinarum. Raptum [...] vide Łupiéstwo. Kn 146.
– Łupienie/ v. Odzieranie/ et sequentia hîc. Łupiestwo/ zdzierstwo/ łupienie. Spoliatio oppidorum [...] Latrocinatio saeua multitudinis coëgit adimere prospectus [...] Praedatio [...] Latrocinijs ac praedationibus infesto mari. Depraedatio [...] Praeda [...] Proponere ad praedam vrbem. Catillatio [...] Prouinciae spoliatio. Kn 374.
– Odzieránie/ aliter. v. Łupiestwo. Kn 612.
– Zdzierstwo/ v. Łupiestwo/ Wydzierstwo 2. Kn 1414.
– [...] Czy im ma wystarczyć zołd á oni swoy zywot I zbytek zasadzieli na swym łupierstwie Gdy nie stanie zapłaty drze chłopy potrzeba Cebrami wino noszą Sobole sie kurzą Srebra gwałt y na stole y na Koniech wszedzie [...]. OpalKSat 64v.
– [...] Potym dopiero konczyc odwaznieysze troche Consilia á te są zniesc z siebie na koniec Oppresią Poganską y iego łupierstwu I wiecznemu Tyranstwu oraz nie podlegac [...]. OpalKSat 116v.
– Rozdz. II. O łupiecżtwie y Prżedániu. PolPar 1.
– Często dzieie się/ iż Towárzystwo (bá y Porucznicy) od Chorągwie odieżdżaia/ przez długi czás nie powrácáiąc/ przez co ná stánowiskách/ w Pácholikách wielka swawola/ ćwiczenie Zołnierskie vstáie/ y w ciągnieniach przez swawolną czeládź/ łupiestwá bywáią. FredKon 1.
– Od dobr zás wászych y wszech máiętności Tak od naywiększych Senatorskich włości, Iák od Slacheckich, iáko y Mieyskiego Stanu od chudob, álbo námnieyszego Chłopká od Vbostw, swych zołnierzow zrázę, Y naiazdow im y łupierstw zákazę. OblJasGór 32.
– Zátym rozerwánie Seymow/ tárgánie Rzeczyposp: posądzenie opáczne sinistris opinionibus suspicionibus omnes laborant paucis admodum publicae salutis cura. Z-kąd sublato legum, quarum nulla est certitudo, nulla executio, metu, antiquaris scelerum paenis, passim tumulti, gromády/ swawolne kupy/ mężoboystwá/ łupiestwá powstaią. PisMów II 58-59.
– Záś trzecia Osobá Troycy S. pochodzi iáko Donum, iáko dar; dla tego się Duch S. názywa dárem Bogá nászego, Donum Dei altissimi. O tym dárze Bożym mowi Christus: de meo accipiet, z-mego weźmie: boć dar ma bydż z-własności, iáłmużná nie z-cudzego, udárowánie nie z-łupiestwá. MłodzKaz I, 105.
– Nie zdáło mi się dłużey w delicyách, prożnowániu, w ospálstwie, y nikczemney gnusności, dni spokoynych prowádzić záczym pod tęn wiek żelázny wpráwiłem w vżywánie Expeditie woienne, wznieciłem zwády, nienawiści, zawáśnieńia, náiázdy, wydzierstwá, zaboystwá, łupierstwá, rozboie, y vstáwiczne krwie ludźkiey rozlania. AndPiekBoh 138.
– 1647. Sprawa Wasyla Piotrowskiego i syna jego Stefana o rozboje i łupiestwa. AktaMusz 13.
– Dekret Romanow. - Sząd tedy ninieyszy wszystko dobrze vwazywszy y wyznanie y confessata v siebie dobrze rostrznąwsząwszy [!] (s) przychylaiącz sie do prawa magdeburskiego przeciwko łupiezczow domow czudzych y gwałtownikow pokoiu pospolitego, dekret takowy wydał, aby pomieniony Romąn za rozboystwa y łupierztwa, iz przeciwko prawu Bozemu y ludzkiemu czynił, aby był cwiertowany, skazał, ktory to dekret zaraz do skutku y do executyey przywiedziony iest. AktaMusz 28.
– 2do tractus, ze ia sąm dobrowolnie wszytkich siedmiu nawiodł, gdzie wszyscy mnie nakoniec wysłali, iesliby był w domu pąn Cikowski, gdzie ia zaiechawszy do Stroz do swagra, pytałem się iesliby był, ktory powiedział, niemasz go, leczy się w Beycu, y tak nazad powrociwszy zebralizmy się, przysedłszy do dworu Zimnowodki szukalismy pana, ktorego mielizmy zabic dlatego, zeby się o tem lupierstwie dobr iego na nasz niewywiedział, zebrało się nasz siedm y tak mi wprzod do dworu sli, ztamtąd do Wpycika wziąwszy sobą Głowackiego, ale w tym nic niewinni tak Woycik iako y Głowacky, gdys my ich sami przymusili, aby nąm schowanie panskie pokazali; odwołuię ich po raz, drugi, trzeci, iż sami nic nie winni. AktaMusz 35.
– Gdyzmy się na to łupierzstwo mieli wybierać, Chrić Nalesnik a ociec moy wiedział, zezmy mieli iść, ale mi zbraniał srodze tego, ktory vpatrzywszy czas, iż ociec posedł do Florynki na wartę, tedy się zebrawszy, poslizmy, gdzie tamze na meiyscu dobywszy skrzynie, zanieslizmy ią w dom Woycikow y tam my ią obuchem odbili, zadnego z domu niewypuscaiąc ato dla chasła, yzeby nasz niepochwytano; swiecze smolne ia z Tatarzykiem robił y sąmem chodził na smołę nie dla meczenia ale dla roswieczenia, abyzmy tym lepszy pochop mieli do brania rzeczy. AktaMusz 35.
– Dla tegoć Ukraina tym nieszczęśliwa, Kozackim, Tatarskim Haydamackim podległa irrupcyom, y dezolacyi; cała Obywatelow fortuna często idzie ná łupiestwo, sami ludzie ná Iassyr. BystrzInfArchW Fv.
– O ARABACH osobliwie w skálistey y pustey Arabiach oby wátelách generálnie sciendum, że są Rozboynicy, stałego mieszkania nie máiący, łupiezstwem się báwią, ná Kupcow nápadáiąc y ztąd się żywiąc, á práwie bogacąc. ChmielAteny II 519.
– [...] jako są zdzierstwa, łupiezstwa, uciemiężenie ubogich ludzi, cudzołostwa, wszeteczeństwa, pijaństwa kostyrstwa wszelakie y inne tym podobne grzechy [...]. ArtWoj 146.
– Łupienie ze skory. das Abhäuten, das Abrinden. action d'ôter la peau ou l'écorse. łupienie. Łupież, f. & m. Łupieżtwo Schinderey, Rauberen, Plündrung. le pillage, rançonnement; action d'écorcher, de piller le gens; dépouillement, pillerie. § złupienie kościołow, domow. *łupież, łupina. abgeschälte Schale oder Rinde. écorse ou peau ôtée. łupieże, plur. Schuppen auf einem Kinder-Kopf. écailles ou crasse de la tête d'un enfant. T III 767.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ŁUPIESTWO