ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				łupieżca \|\| łupizca
	B.			uż. żyw.	łupieżcę

liczba mnoga

M.	uż. osob.	łupieżcy \|\| łupiezcy
D.		łupiezców
C.		łupieżcom
B.	uż. osob.	łupiezców
	uż. nosob.	łupieżce
N.		łupieżcami

Znaczenia

»ten, kto przemocą zabiera cudze mienie, kto dopuszcza się plądrowania, rabunku, zdzierstwa«

– Trzeba znowu królowi prętko Ludwikowi Nowego dać hetmana swojemu wojskowi, Któryby dla czci złotej liliej złośliwe łakomce i łupieżce skarał Bogu krzywe, Co zgwałcili ołtarze i jego świątnice, zakony, matki, dziewki i oblubienice Chrystusa w sakramencie na ziemie zdeptali, Aby jego srebrnego przybytku dostali. ArKochOrlCz III 297.
– Pátrzcież pomsty od Bogá ná te łupieżce. Nie zbogácili się tym/ ále ráczey do vbostwá przyszli; o czym świádczą ciż Authorowie. BirkNiedz 135.
– Co się z tymi łupieżcámi sstáło/ mowi/ co z onym orłem/ ktory szrot mięsá porwał z ołtarzá Iowiszowego: niesie mięso przy ktorym węgiel był rospalony/ wniesie go do gniazdá/ gniazdo się zápaliło: y ták zgorzáło nie tylo gniazdo/ ále y orlętá wespoł/ ktore wylecieć nie mogły; á to dla tego iż pior ieszcze nie miáły. BirkNiedz 136.
– Y położę się obozem u domu swego/ dla wojská/ y dla przechodzącego á wracájącego się: y nie przejdzie więcey przez nie łupieżcá: przeto/ że się ták teraz podoba w oczách mojich. BG Za IX, 8.
– Uchwyci go [niepobożnego] sidło zá piętę jego: á przemoże go łupieżcá. BG Hi XVIII, 9-10.
– Y rozpalił się gniew Páński przeciw Izráelowi/ y podał je w ręce łupieżcom/ ktorzy je łupili/ á záprzedał je/ w ręce nieprzyjacioł ich okolicżnych: ták iż się nie mogli dáliey ostać/ przed nieprzyjacioły swymi. BG Sdz II, 14-15.
– Przetoż odrzucił PAN wszystko nasienie Izráelskie/ y utrapił je/ á podał je w rękę łupieżcom/ áż je odrzucił od oblicza swego. BG 2Krl XVII, 20--21.
– Kędyż on Nátán Prorok/ áby skárżył ná łupieżcę bogátego/ ktory owieczkę porwał vbogiemu/ máiąc swoich tysiącámi? BirkEgz 28-29.
– Łupieżcá/ Spoliator [...] Spoliatrix [...] Praedator tectorum, Direptor vrbis [...] Praedo [...] Catillo [...]. Kn 374.
– Ponocnik/ niérządu po nocy pátrzący. v. Fryerz. item zdzierstwá w-nocy pátrzący. v. Łupiéżcá. Item, z-piiáństwá szaléiący [...] Latro nocturnus. Grasssator nocturnus [...]. Kn 773-774 [771-772].
– Zdziercá/ v. Łupieżcá/ Wydzierácz. Kn 1414.
– Const[ytucja] 1576 fol 193 Zigmunt A[nn]o 1532 Przyimowac ani przechowywac zaden nięma Naiemnikow Gualtownikow. Łupiezcow a inszych tym podobnych sub poena de guerris sarcita. TrepNekLib 14v.
– Brelinski zualsię tesz Ten chłopski syn iest słuzeł Circa 1624 w Konfederatiey (Panu Stan[isławowi]) Trepce) Łupieszca. y wydzierca bel okrutny. TrepNekLib 39.
– Powiedali o nim [Paszkowskim] kilka lisowczyków, że beł łupieżca haniebny chłopów i ślacht[ę] znieważał przy braniu im gwałtem czego. TrepNekLibDworz 273.
– Lupieżca/ Spoliator, praedator, direptor. Draskitoias/ płoszitoias. SzyrDict 159.
– Lupiescza Expilator. SłowPolŁac III, 30.
– Depopulator Lupiescza, Pustossicziel. SłowPolŁac I, 45v.
– Expilator Lupiescza. SłowPolŁac I, 58.
– Rozboynikom Krolestwo, koronámi płácą, złodzieykom máłym, szubienicą, Łupieżcom wielkim, Ichmościom, bo iáwnie, bo nie kryiomo, bo z-urzędu nie furtivè biorą, á tym co kryiomo zárywáią, krzczyce i gárło stryczek ztrąca. MłodzKaz IV, 209.
– Łukaszu i Marku, świát o Máteuszu wie, że łupieżca, że grzesznik, czemuż go ochraniacie? czemu nie wytykacie? MłodzKaz IV, 217.
– [...] pomieniony Roman przeciwko prawu Bozemu y ludzkiemu, takowych zbrodni zakazuiączym wystąpił, y winy iako zboicza y łupiezcza gwałtownik pokoiu pospolitego popadł y na się zaciągnął. AktaMusz 27.
– Dekret Romanow. - Sząd tedy ninieyszy wszystko dobrze vwazywszy y wyznanie y confessata v siebie dobrze rostrznąwsząwszy [!] (s) przychylaiącz sie do prawa magdeburskiego przeciwko łupiezczow domow czudzych y gwałtownikow pokoiu pospolitego, dekret takowy wydał, aby pomieniony Romąn za rozboystwa y łupierztwa, iz przeciwko prawu Bozemu y ludzkiemu czynił, aby był cwiertowany, skazał, ktory to dekret zaraz do skutku y do executyey przywiedziony iest. AktaMusz 28.
– DRZEWICKI herbu Ciołek w Woiewodztwie Lubelskim. Iedneyże z Macieiowskiemi dzielnicy, ale od dobr Drzewicy tego imienia nabyli, iest ta Drzewica w Woiewodztwie Sendomirskim, w ktorey kościele chowano y czczono niegdy, głowę S. Iana Chryzostoma, Infułata Konstantynopolitańskiego, w Rzymie od iednego z tey familii Biskupa (rozumiem że Macieia o ktorym niżey) uproszoną, y temu mieyscu oddaną ku weneracyi, atoli podczas woyny Szwedzkiey y Kozackiey, ten święty depozyt zginął: bo gdy ci łupiezcy świętokradzcy, na srebro w ktore była oprawna chciwi, łamać go poczęli, y świętą relikwią pokruszyli. NiesKor II 101.
– Litwa z Iadzwingami, częstemi naiazdami naprzykrzyli się Mazowieckiey Prowincyi, Obywatele koło wsi Zielony y Slasow, zebrawszy się w kupę, nietylko, że łupiezcow wyparowali, ale się ich do woli nasiekli [...]. NiesKor II 334.
– Tatárow, Fortuny Polskiey Łupiezcow ná 2. kroć sto tysięcy do szczętu zniosł, práwdziwy re & nomine Alexander, od hoyności auro, od wiktoryi lauro chwálebny [Wielki Książę Litewski Aleksander]. ChmielAteny II 352.
– Náybardziey ab Annô 1300. zá Osmaná czyli Ottomána podnieśli głowę, ktory będąc Tatar Natione, Zołnierz odwáżny Háná Tatárskiego, wzrostu y sił osobliwych, iakąś przytym od Tátarow poniosłszy krzywdę, ich porzucił, wziąwszy w kompanii 40. Rycerzow śmiałych y łupiezcow, z niemi náprzod w Kappádocyi, gory y publiczne goścince dla rozboiu opánowáł. ChmielAteny II 504.
– Łupizca, ein Reuber. BierSłowa 56.
– Łupieżca. Räuber, Plündrer, Schinder. qui dépouille les gens, qui ravit le bien d'autrui. T III 767.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ŁUPIEŻCA