Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ŻAK I

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: ZAK
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   żak
liczba mnoga
M. uż. osob.   żacy
D.   żaków ||   zaków
Znaczenia
»uczeń, student«
  • – IEdná Pánná przy stole gdy ią czestowano/ Chćiáła dwornie powiedźieć/ iák zdawná mowiono Iuż pełná szkołá żakow (to iest iadłam siłá.) Rzekłá: pełen brzuch żakow/ bo się omyliłá. FraszNow E2v.
  • – Leda żak nawet przy szkole, to ludzka partyka, By mu partesy zastawić, milsza mu podwika; Kiedy gładko, bielusieńko, nogi wytrze mydłem, To dla niej i dwakroć w tydzień pobieży z kropidłem. SejmPiek 63.
  • – My którędykolwiekeśmy szli i przed sobą i za sobą stadośmy nie małe mieli: z kramów, z domów wybiegali dziwować się nam, a kiedyśmy kollegium jezuickie mijali, żacy ze szkół wybiegli, lekcye porzuciwszy. PacOb 49.
  • – Znowu Kádyiowie/ Emirowie/ z pokolenia Máchometowego/ w źielonych kosztownych zawoiach wielka gromadá/ za temi szło Zakow kilká set w tákt śpiewáiących [...]. StarWyp C2.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Chłopi ná wsi/ á żacy w szkole odmiánie Przełożonych bárzo rádzi. RysProv II, 5.
  • – Zak béz ksiąg chodząc do szkoły/ zgodzi się potem páść woły. KnAd 1297.
  • – Kot nié łowny/ chłop (ábo żak) nie mowny/ często głodny. KnAd 360.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WG
Data ostatniej modyfikacji: 06.09.2023

ŻAK II

rzecz.
m
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1601-1750
Formy gramatyczne
liczba mnoga
N.   żakami
Znaczenia
»rodzaj sieci rybackiej«
  • – Pozwalamy im też w rzece Wąglikowskiej wolne łowienie żakami i mrzeżami. InwPuck 153.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WG
Data ostatniej modyfikacji: 16.05.2023

ŻAK III

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1614
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
D.   żaku
liczba mnoga
B. uż. nosob.   żaki
Znaczenia
»rabunek, grabież, łupiestwo; to, co zrabowane, zagrabione, złupione«
  • – W kropilnicyć on szukał ále ich nie było/ Ale gdźie się co bierze tám wżdy zábrnąć miło. To iuż miał ryby coż potym pieprzu niemiał zgołá/ Muśiał się w klocku zdobyć wszedszy do kośćiołá. Podobno mu vbyło solárij certy/ Albo ná fest solenny nie dobrał oferty. Aleć to grube żárty niemász tu co chwalic/ Muśiano kiedyś wapno ná żaki zápalić. FraszSow B.
  • – Ięli záraz przeczyć/ rádząc woysku wytchnąć/ (á nie było záprawdę przy czym/ wody áni żadney żywnośći nie máiąc) Więc iedni záraz/ drudzy wnocy/ iedni od puł nocy/ drudzy do iutrá/ á to nabáźiey [!] dla tego/ áby one żaki Niedzielne Czeczorskie odesłáć/y swąwolą tę pokáráć. SzembRelWej B4.
  • – [...] á tym czásem iáko się ći zadni z Kántymurowymi vganiáli/ w Taborze sámym/ y w czele Taboru/ co razto więtsza wrzáwá/ y żaki bespiecznieysze/ że do tego ku pułnocy przyszło/ że się rzućili oczywiśćie ná gwałt y swąwolą/ do czego vkazáłá się im drogá niemáła/ odbieżeniem od woyská niektorych stárszych. SzembRelWej B4v.
  • – [...] szumny most postawił na Dniestrze, Gdzie przeprawiwszy duży swych ludzi kawalec, Każe nam od Kamieńca wszytkie pasy zalec, Chcąc odjąć prowianty, chcąc nas wskroś ogłodzić. I z odwagą tam było i jeździć, i chodzić; Bo tak we dnie, jak w nocy na najmniejszym szlaku Porozsadzeni strzegli Tatarowie żaku. PotWoj1924 148.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WM
Data ostatniej modyfikacji: 16.05.2023