ESJP XVII i XVIII wieku

1. »wyraża różne stany uczuciowe: żal, rozpacz, ból, strach, zwątpienie itp.; rzadziej radość, podziw itp.«

a) rozpoczyna frazę lub zwrot wykrzyknikowy hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Ach/ Ah, Aha [...] Eheu [...] Hei, heu [...] hei mihi. Kn 4.
– Owoż sam macie drzewo to cudowne/ Ach znać ie dobrze po samym poyźrzeniu/ Iako dorodne y iako smukowne. TwarSDaf 79.
– Ach! serce, serce - gdybyś skrzydła miało, Tożbyś ty zaraz za nią wyleciało. BorzNaw 156.
– Ach, jakom szczęśliw, jeżeli rumieńca Nie dla inszego-ć przybyło młodzieńca! MorszAUtwKuk 268.
– Ach Kiedybym miała Skarby Krezowe, zebym nazbierała Woysk iak naywięcey, wszytkiebym rzuciła. OblJasGór 68.
– Ach gdybysmy Kaznodziejow y Spowiednikow naszych byli słuchali. GdacPan 51.
– Ach nieszczęśliwe zaszlubiny, gdzie Chłop bezecny na wiarę Małżeńską przysiągł Xiężnie. HistBun 3v.
– W tym raz w nocy zawołała do siebie Pani i służebnic, i rzecze ach ciężkoż mi. MłodzKaz II, 6.
– Na to zem poznał siostrę, zebym płakał? Ach na cozem ią vniosł z Thauryki? PotSyl 88.
– Ach, jakoż żal porzucić poduszki tak miękkiey Na jeden dzień lub na rok. PotFraszBrück II 142.
– Umieram w młodosci w lat 26, ach bodaybym była zaraz urodziwszy się umarła. HistŚwież 221.
– Ach uderz się w piersi ktory Machiawela za Ewangelią swoie, sobie maiąc, takiemi insurracyami populo, Wielkich Ludzi, o stratę honoru, fortuny, y życia przyprowadzasz. JabłSkrup 31.
– Ach nie szczęśliwy dzień, nieszczęśliwa godzina, nieszczęśliwy moment, ktoregośmy Ciebie P. y Boga Stworcę y Zbawiciela naszego [...] obrazili. DanOstSwada V, 23.
– Ach/ Interjectio dolentis vel commiserantis [...] Ach coż czynisz. DasHünDict Oo2.
– Zawołała [...] Ah Boże podobałoć się przywrócić mi żywot, ia go też na twoię usługę cały oddaję. TylkStrom 132.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

ach, ach || achach:

– Ach, ach ! niechciał tego Bog, byście z sobą trwali, A z miłości braterskiey owoce zbierali. GrochWiersze 159.
– Gdy się zal w serce Człowiecze wkorzeni. Ach, ach, iakosz mnie nie ma z Fundamentu, Mieszac? PotPer 19v.
– Ach/ ach/ żal się Boże y wspomnieć groza na one dni. BirkRus 17.
– Ach ách. Ach/ ách/ á cháchá/ są to rzeczy rozne: Ach/ ách/ przymusne/ cháchá bywa prozne. A możeć iedno z drugiego śię złożyć/ Przetożby śmieszkom potrzebá powrożyć. Czy nie wywroći ách/ ách/ z chá chá chuda/ Bowiem tá chuda mawia iák śię vda. Nie chychocże cháchá/ gdy áchách drugi wzdycha/ Gdźie vstąpi chichotá/ tám lichotá lichá. JagDworz Aii.

ach niestetyż (niestetyż) || ach niestocie || ach niestoty || ah niestotyż:

– Ach niestetysz niestetysz tysiąc mizernemu Iuz mi przyndzie na wieki człowiekowi złemu zginąc. KodKon 95.
– Tak mowi Panujący PAN; kwilicie mowiąc; Ach niestetysz na ten dzień: Bo bliski jest dzień [...] Pański. BG Jk Ez 30, 2.
– Uwi: ah niestotysz. JaśDict 94.
– Ach niestoty Vae. SłowPolŁac 1.
– Ach niestetysz? prawie z tey usługi Trafił z pogrzebu znowu na grob drugi. OblJasGór 58v.
– Ieszczec się ieszcze, y iemu okroi, Dziesięcioletney, ach nie-stocie Woyny. PotPer 21.

ach przebóg:

– Ach prze Bog! iuszci weszły te przymioty W Ludzie, ze raczy idą na zaloty. OblJasGór 145.
– Ach iakasz przebog padła na mnie wina. PotSyl 74.

ach dla Boga:

– Jeszcze do tego - prze Bóg! ach! dla Boga! druga straszniejsza uderzyła trwoga. BorzNaw 134.

ach pożal się Boże:

– Niech się prozno nie chełpią z swemi Bohatyry Iakich garść nieopatrznie, ach pozel się Boze Hetman tu na nierowne narazieł poroze. PotWoj 18.

α) z wołaczem hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Ach wdzięczny Gończe/ Gdzieś tak w Antypody zapadł dalekie? TwarSDaf 33.
– Ach Stephanie Synu moy: Łzami y okupem, Niewrocony. PotPer 27v.
– Ach Panie Jezu pal je Ty tu, aby tam na wieki paleni nie byli. GdacPan 59.
– Ach niebożęta, wiecznościście nie zkosztowali. MłodzKaz III, 30.
– Ach nieszczesliwa wolnosci moia tys mię zgubiła. HistŚwież 222.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

ach [...] ach:

– Ach ktorzy Cie miłowali Iezu ach cie katowali. KodKon 159.
– Ach moy frasunku, ach nieszczęście moie. OblJasGór 38v.

β) z celownikiem hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

ach niestetyż mnie (sz. zm.):

– Panna Marya. Ach niestetys mnie ubogiey sierocie Izem oto została w takowym kłopocie. KodKon 32.
– Ludgierd zabity? dla Boga a ciało Ach mnie niestetysz kędy sie podziało? OblJasGór 56v.

ach mnie:

– Ach mnie nędzney czemum się ia urodziła/ abo urodziwszy się zaraz nie umarła? SpInZąbMłot 25.
– Ach mnie y powtore rzeknę ach mnie/ ktory zostawił świat Zakonnik/ a nad ludzi świeckich gorzey się unośi. KalCuda 234.
– Miły Małzonku, ktos cie tam ratuie? [...] Ach mnie niesczęsney Kiedy bym tam była Zebym mu głowę sama obłozyła. OblJasGór 113.
– HELAS [...] Ach mnie mizernemu. DanKolaDyk II, 119.

ach, ach mnie:

– Dusza Ach? ach mnie o Boze zywy Coz to za cud tak strasliwy. KodKon 153.

ach biada mnie:

– Ach biada mnie nędznemu, Człowieku strapionemu. ŻabSymf C2.

b) występuje wewnątrz wypowiedzenia, jako wtrącenie hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Niesłychana, ach i załosna nowina. MasDiar 139.
– Zazdrosc ludzka w takie go ach szwanki wprawiła. KodKon 153.
– Samaż/ ach/ sposobem Dziwnym/ nie ludzkim/ sama sobie grobem. TwarSDaf 78.
– Dnia dwudziestego Mai, o godzinie wpuł do wtorei spułnocy, na moich ach natenczas niesczęsnych rąkach? z wielkim nabozęstwem [...] Panu Bogu Ducha oddał. VorLetSkarb 205.
– Ten był ach Koniec męza tak dzielnego. OblJasGór 57.
– Wiedzieć tu należy ze te Woysko pod Gliniany zebrane, bardzo było porządne [...] Ale ach, na co się to przydało. HistBun 5v.
– Teraz w tym podziemnym grobie Iako widzisz męczę się, gdy ciebie/ ach/ mile Frygiyskie u Cybeli bawią krotofile. ClaudUstHist 31.

α) między powtórzonymi składnikami wypowiedzenia hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Teraz ach teraz daiesz mi przestrogę. TwarSDaf 43.
– Na takie słowa Smit głosem zawoła: "Za grzech, ach! za grzech cierpiemy to zgoła! BorzNaw 178.
– Krótko, ach, krótko po swej woli chodzisz. MorszAUtwKuk 166.
– I poki Swiata poki staie słonca Nie masz ach nie masz trosce naszey konca. PotPer 17.
– Poydę, ach poydę, swą ręką zaSynem. PotSyl 43.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ACH