Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ALOES

rzecz.
m albo n
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, L (XVI, XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
Kn, T

Formy gramatyczne (czasem nieodmienny)
liczba pojedyncza
M.   aloes
D.   aloesu
  aloes
B. uż. żyw.   aloes
N.   aloesem
W.   aloesie
liczba mnoga
M. uż. nosob.   aloesy
B. uż. nosob.   aloesy
Etymologia
śr. łac. aloes
Znaczenia
1.  bot.  »roślina z rodziny liliowatych afrykańskiego pochodzenia, Aloë; sok z liści tej rośliny stosowany w medycynie oraz do wytwarzania wonności; prawdopodobnie także drewno drzewa Aquilaria agallocha stosowane w medycynie«
  • – Aloes ták wiele ma być, iák wiele obu poślednich [szafranu i mirry]. PetrSInst C2v-C3.
  • – Może też miásto tych pomienionych Aloesu rozetrzeć/ pod tąż wagą. SyrZiel 570.
  • – Przydáią drudzy do tego miáłko tártego Aloes/ dla potężnieyszego wilgotności wysuszenia. SyrZiel 991.
  • – Czasem z fukiem mów, bowiem aloes brzydliwy, Rychlej pomaga, aniż sto dzbanów oliwy. SaadiOtwSGul 233.
  • – Ex aloes herba ex siccata [!], conficitur, aloes socoterina omnium praestantissima. Der beste Aloes. Aloes samo w sobie. GuldOn 33.
  • – Włoż weń [w olej] zywice i aloes z gruba tłuczony. SekrWyj 119.
  • – Likwor spędzáiący z oczu wszelkie błanki, zaćmienia, bielmá [...] Weźmi Tutiey subtelne [...] z wodką Rożaną utártey y wysuszoney, Aloesu przedniego, Kámfory, káżdego po ćwierci łotá. PromMed 29.
  • – Weś [...] Aloesu Succotrinum názwánego, Modrzewiowey gębki Agaricus zwáney. CompMed 667-668.
  • – ALOES [...] Aloe [...] ALOES Drze[wo] Indyńskie ktore iest barzo gorzkie y laxuiące. DanKolaDyk I, 86.
  • – Tam [w Gujanie] nie máło kupuią Jedwábiu, Bawełny, Cukru, Tutiunu, Drzewá Bryzelii, Alòésu, Balsamu... ChmielAteny II 674.
  • – Kiedy się Robactwo wspruchniałym Zębie zalęże; [...] zadne lekarstwa powszechne nic niepomogą. Lecz ie [robaki] przez swoiste lub specifica wykorzenić trzeba; iako to przez Dekokt z Kolokwintow; [...] Także przez Pigułki z Aloesu y Mirry preparowane. BeimJelMed 268.
  • – Item warz wodę z fusem oliwnym, przysyp aloesu tartego, iak się woda wpuł wywarzy, tą wodą samą nasmaruy skrzynię, od mulow ią uwolnisz. ChmielAteny III 462.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • aloes (czymś) wypłukany:
    • – Aloesu wypłokánego puł ćwierci łotá, Miodu białego pátoki cztery łoty, zmieszay y zápuszczay w kąciki oczu. PromMed 31.
    • – Weźmi Aloesu wodką Bábczáną wypłokánego trzy ćwierci łotá. VadeMed 127.
  • aloes przyprawny albo płukany:
    • – Aloes lota et rosata. Gewaschen Aloes. Aloes przypráwny albo płokány. GuldOn 33.
  • aloes hepaticum:
    • – Aloesu Hepatico [!] na proch ztartego [...] wsyp librę l. SekrWyj 118.
  • aloes prawdziwy:
    • – Aloes succotrina. Des besten Aloes pulver. Aloeszu prawdziwego [proszek]. GuldOn 51.
  • aloes wątrobny:
    • – Aloes epatica. Aloespulver. Proszek Aloeszu wotrobnego. GuldOn 51.
  • aloes zwyczajny:
    • – Weźmi Aloesu zwyczáynego ćwierć łotá [...] uczyń bárdzo subtelny proszek, ktory wdmuchiwáy w oko z piorka. VadeMed 76.
  • żółty aloes:
    • – Wziąć żołtego Aloesu łot/ Modrzeiowey [!] gębki puł łotá. SyrZiel 407.
Przenośnie
  • Aloesie [Do Matki Boskiej], co w słodką mienisz gorzką wodę, Ty na napaść grzechową zdrową daj ochłodę.KochOgrTur 184
2. »aromatyczna substancja z soku liści aloesu, kosmetyk, preparat do balsamowania; może także kadzidło z drewna drzewa Aquilaria agallocha«
  • – Potrząsnęłám pokoj swoj Myrrą/ Aloesem/ y Cynámonem. BG Prz 7, 17.
  • – Wnidzie z nim [Paskwalina z Apollinem] do Pokoiu [...] dziwnie kosztownego Zkąd Mirrhy ią zálecą/ y niewymownego Odoru Aloesy. TwarSPas 66-67.
  • – Potym balsamy, aloesy, mirry, W prożne kadłuby, prożnieysze perfumy Ponásypuią [preparatorzy zwłok]. DrużZbiór 434.
  • – Ciała pod Kayrskiemi w Egipcie pyramidami od kilka tysięcy lat leżące całe, nie zepsute, nie są także Swięte y męczeńskie ciała, tylko kondyturą, balsamem, aloesem etc. konserwuiące się naturalnie, nie cudem, dla tego idą do aptek, nie do Relikwiarzow. ChmielAteny III 90.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: ALOE, ALOA, ALONA.
Autorzy: BR-K
Data ostatniej modyfikacji: 16.06.2020