Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ANGUŁ

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, T, L, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
Kn

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   anguł
D.   angułu
C.   angułowi
B. uż. nżyw.   anguł
N.   angułem
Ms.   angule
liczba mnoga
M. uż. nosob.   anguły
D.   angułów
B. uż. nosob.   anguły
N.   anguły
Ms.   angułach
Etymologia
łac. angulus
Znaczenia
1.  mat.  »kąt«
  • – Anguł. Angulus. Kąt. SolGeom I 1.
  • – Wyrzniy z karty iakiey Trianguł Rectanguł, ktorego Anguł ieden niech ma Anguł Elewacyey Aequatora. SekrWyj 136.
  • – Gwint powinien iść angułem mnieyszym od 45 gradusow; ieżeli wálec stoi nachylony na tyleż gradusow: Ponieważby gwinty staneły horizontálnie. SolArch 153.
  • – Głębokość fałdu zwyczayniey się daie taka, aby gnomon angułem swoim szrodka, a bokami krawędzi fałdu się dotknął. BystrzInfArch C4.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • mat. anguł płaski II:
    • »kąt płaski, znajdujący się na płaszczyźnie«
    • – Anguł płáski. Angulus planus; iáki iest káżdy ná tablicy, álbo ná czym rownym, zrysowány. SolGeom I 1.
    • – Anguł płaski: iest dwuch liniy [TC, CL] ná rowney płászczyźnie ztykáiących się iednymi końcámi [C] náchylenie zoboplne drugimi [L, T]. SolGeom I 14-15.
    • – Anguł płáski, dzieli się ná Krzyżowy, Ostry, y Rozwárty. SolGeom I 15.
  • mat. anguł centrowy:
    • »kąt prosty«
    • – Tymże sposobem innych więcey granistych fortec determinuią się anguły centrowe co do swego wymiaru. BystrzInfArch F4v.
    • – Chcąc determinować liczbę gradusow Angułu centrowego fortecy czworogranistey, uczynić dywizyą należy gradusow 360. [...] przez liczbę 4. BystrzInfArch F4v.
  • mat. anguł prosty:
    • »kąt = 90 st.«
    • – Te linije [...] stojąc na krzyżu, formują anguły proste. AquaPrax 172.
  • mat. anguł krzyżowy (sz. zm.):
    • »kąt = 90 st.«
    • – Anguł krzyżowy. Angulus rectus. SolGeom I 2.
    • – Obserwuy że tákiego tryángułu Dwuściennorownego ánguł T, iest piąta cześć dwuch ángułow krzyżowych; to iest 36. gradusow, iákich kwádráns ma 90. SolGeom I 108.
    • – Miasto ważki GP, możesz zażyć stopy, iáka iest B, w figurze poprzedzáiącey, ktora stopá iest przypráwiona do rękoieści GF, ná krzyżowy ánguł. SolArch 148.
  • mat. anguł ostry (sz. zm.):
    • »kąt mniejszy niż 90 st.«
    • – Anguł prosty jest ten, który się formuje od czwarty części cyrkułu AB, ostry od szósty części BC AquaPrax 60.
    • – Ostry ánguł: Actus angulus. Mnieyszy od krzyżowego. SolGeom I 5.
    • – Konie iako u dyszla krocey uwiążesz, tak im lzey będzie robić. A im dłużey, tym koniom ciezey dla tego, że angułem ostrzeyszym, koniec dyszla ku wałowi ciągną SolArch 85.
  • mat. anguł spiczasty:
    • »kąt mniejszy niż 90 st.«
    • – Odyjm precz tę blachę MGC, a zostanieć własna węgielnica, a otworzysz i zamkniesz, według angułu spiczatego albo płaskiego. AquaPrax 154.
  • mat. anguł rozwarty (sz. zm.):
    • »kąt większy niż 90 st.«
    • – Rozwárty ánguł. Obtusus angulus. Anguł większy niż krzyżowy. SolGeom I 6.
    • – W Tryangule, Rozwartokątnym BCD kwadrat na ścianie BD przeciwney angułowi rozwartemu C większy iest niż dwa drugie kwadraty na drugich dwoch ścia nach (BC, CD). SolGeom I 264.
  • mat. anguł płaskowaty:
    • »kąt większy niż 90 st.«
    • – O angule prostym, ostrym i płaskowatym. AquaPrax 60.
  • mat. anguł płaski I:
    • »kąt większy niż 90 st.«
    • – Odyjm precz tę blachę MGC, a zostanieć własna węgielnica. a otworzysz i zamkniesz, według angułu spiczatego albo płaskiego. AquaPrax 154.
  • mat. anguł pełny (sz. zm.):
    • »kąt dwuścienny, część przestrzeni zawarta między dwiema półpłaszczyznami o wspólnej krawędzi«
    • – Anguł pełny. Angulus solidus, iaki iest, w figurach pełnych albo w Bryłach. SolGeom I 1.
    • – Pełny anguł: Czytay: Anguł pełny. SolGeom I 5.
    • – Anguł dzieli się ná pełny y płáski. Pełny iest między ściánámi, iákiey figury pełney, álbo Bryły. SolGeom I 15.
  • mat. anguł półcyrkułowy:
    • »kąt = 180 st.«
    • – Anguł pułcyrkułowy zowie się anguł ktory Dyameter CL i połcyrkuł CTL zawiera. SolGeom I 15.
  • mat. anguł poboczny (sz. zm.):
    • »kąt przyległy«
    • – Anguł poboczny. Angulus deinceps. SolGeom I 2.
    • – Poboczny anguł. Angulus deincops. Iakie są około linii, postawioney iednym końcem, na drugiey. SolGeom I 5.
  • mat. anguł cyrkułowy:
    • »kąt = 360 st.«
    • – Anguł cyrkułowy Angulus Circuli. SolGeom I 2.
  • mat. anguł naprzemiany:
    • »kąt naprzemianległy«
    • – Anguł naprzemiany. Alternus. SolGeom I 2.
  • mat. anguł półkrzyżowy:
    • »kąt = 45 st.«
    • – SPorządz rurę miedzianą, iakiey chcesz wielkości obwinioną około walca BC angułem mnieyszym od połkrzyżowego. SolArch 151.
  • mat. anguł przeciwny:
    • »kąt wierzchołkowy«
    • – Anguły Płaskie, insze są Przeciwne, albo przeciwko położone LCV, KCV; także LCK, VCF; ktore zawierają, dwie liniie LF, VK, spolnie się przecinaiące w punkcie C. SolGeom I 15.
  • mat. anguł równoboczny:
    • »kąt = 60 st.«
    • – Weź końcami cyrkla dalekość AB i idź w C, abyś formował jej anguł równoboczny ACB. AquaPrax 300.
  • mat. sferyczny anguł (sz. zm.):
    • »kąt przestrzenny«
    • – Anguł Sferyczny. Angulus Sphaericus. SolGeom I 2.
    • – Sferyczny anguł. Sphericus Angulus, Anguł ktory składaią dwa cyrkuły nawiększe Sfery. SolGeom I 7.
2. »róg, węgieł; kant«
  • – I ta prostość od szańca CDEF ma iść precz od angułu G i według dowcipu ma się udać górami z ziemie uczynionymi. AquaPrax 230.
  • – Dobrze też będzie na każdym angule baszty i nad bramą mieć wieżyczki. AquaPrax 236.
  • – Są iakoby [w herbie] 3 Anguły [...] Krzys Złoty w czerwonym Polu Anguły zas Srebne. HerbOr 321.
  • – Miey szkiełka gotowe rznięte lub w Anguły, lub płasko. SekrWyj 94.
  • – Januszowski herbu Kłośnik to iest powinna bydź tarcza o trzech angułach czerwonego koloru. NiesKor II 400.
  • – Rzecz lubo naypolerownieysza na przykład zwierciadło, że żadnych angułow y anfraktow nie ma [...] dla tego iednę tylko postać w sobie maluie słońca. BystrzInfAstron K2.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: KS
Data ostatniej modyfikacji: 09.06.2022