Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ANSA

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, L (XVII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   ansa
D.   ansy
B.   ansę
N.  
Etymologia
łac. ansa
Znaczenia
1. »powód, przyczyna«
  • – Nałog, rzecz wielka, zkąd okazya y ansa wszytka woien naszych z Turki. TwarSLeg 31.
  • – Nuż Krzystyná Zła gádziná Ryxá iescze przed nią. Były obie Kłotni sobie Ansą niepoślednią. KochProżnLir 198.
  • – Gustawa srogi uraz popada y bole ze w tym razie korony rapierem nie skole A tu bez zadney ansy do woyny. DrobOpow 166.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • dać, dawać ansę (sz. zm.):
    • – O podwyższenie żołdu, niechcę z J. K. Mością certować [...] ale cożem ja winien, że taką ansę humorom żołnierskim dano. RadziwKSprawy 216.
    • – Często Pyratami Sywardus ansę dawał chcąc Lecha ugonic I szyk mu pierwszy zrazic. DrobOpow 59.
    • – Niewiasty, chcąc mu [Jozafatowi] gwałtem wziąć czystość ślubowną, Dawały do nierządu ansę powierzchowną. DamKuligKról 224.
    • – Lub jej żadnej nie dał ansy do przyjaźni [kawaler], Tkwi mu w głowie, iż kiedy kobietę rozdrażni [...] gotowa zaraz okrzcić kontraktem zawartym. KorczWiz 6.
2. »pretensja, gniew, chęć zemsty«
  • – Łokietek przełozy sobie wzbudzoną ansę: Henryk się zasrozy ze Polak ma za pomiot Prussow Regimenty i Krzyżacką przewagę. DrobOpow 78.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • mieć ansę do kogo, na kogo:
    • – Ztamtąd przyjechali do Starostwa Czorsztyńskiego, miawszy ansę na IMCi pana Starostę, ze trzymał partem Jwgo. Imć. Pana Stanisława Leszczyńskiego; Starostwo Czorsztyńskie w niwecz obrocili. OwsRocz 33.
    • – Zlozował [strażnika] drugi oficer, partykularną ansę mający do tegoż Lotaryńczyka. MatDiar I, 470.
Związki frazeologiczne

  • ansę sprawić:
    • »wywrzeć zemstę, zemścić się«
    • – Kędzierzawy Bolesław [...] z Konradem woynę odprawuie Hermana wspieraiącym potym ansę sprawi Barbarossa na krwawy gdy go plac zabawi. DrobOpow 142.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: KS
Data ostatniej modyfikacji: 02.07.2012