ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, L (XVI), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		apostat \|\| apostata
D.		apostaty
C.		apostacie
B.	uż. żyw.	apostatę
N.		apostatą
Ms.		apostacie

liczba mnoga

M.	uż. osob.	apostatowie
D.		apostatów
C.		apostatom
B.	uż. osob.	apostaty \|\| apostatów
N.		apostatami
Ms.		apostatach

Etymologia

łac. apostata, z gr.

Znaczenia

1. »odstępca od wiary, religii; duchowny po wyższych święceniach lub zakonnik po ślubach wieczystych, który opuścił stan duchowny«

– Bojarowie [...] poczęli powiedać pospólstwu, jako nazajutrz wszytkich dumnych Bojar [...] wybić miał, jeratykiem, rozstrygą (co się po naszemu rozumie: apostata), duszokrajcą nazywając go [Dymitra Samozwańca]. NiemPam .
– Vpatrzywszy tedy Mahomet occasią napisał ieden zakon w ktorymby wszyscy mogli mieć nieiaką cząstkę. Ratowali go w tym dwai żydowie Apostatowie y dway haeretikowie łotrowie. BotŁęczRel IV 146.
– Y gdyby swą wolą ktory [zakonnik] wyszedł/ takiemże własnie iest Apostatą/ y wtychże klątwach/ iako i inni wszyscy innych zakonow Apostatowie. SzemGrat 36.
– Marcin Luter przeklęty Apostata/ ktory iako smok zleciawszy z nieba zakonnego/ trzecią część gwiazd z Saxoniey/ z Daniey/ z Szwecyey/ zsobą zaciągnął do piekła. BirkNagr 43.
– Tenże [Melchior Mościcki] przeciw Ochinowi Apostacie dziwnie mądry y Swiątobliwy nauki pełny list pisał. PruszczKlejn 47.
– Naprzod prawu duchownemu należy sąd rozeznać roznicę około wiary S. Chrześciiańskiey o Heretykach y Schismatykach bluźniercach Bożych i Apostatach. WisCzar 10.
– To postanowił [wojewoda malborski], żeby zbiegow albo apostatow od wiary wydawano. NiesKor II 658.
– Marcin Luter [...] Z Zakonu bowiem y od Katolickiey Religii zostawszy Apostatą w tamtey uczył Akademii errorow. ChmielAteny II 241.
– ći [duchowni] wienkszey Wiary godni, niżeli BOgu/ y Kośćiołowi przeniewierzony Apostat/ ktory słuby [!] klasztorne/ wieczney Czystoty/ Ubostwa/ Posłuszeństwa BOgu uczynione/ a poprzyśienżone Swientokradcko oprocz wszego Wstydu zgwałtował. HackPraw 439.
– Wspomniycie sobie/ Panowie Nieunici/ one Apostaty z Czarogrodu/ y z Alexandryey/ ktorzy się Patryarchami y Exarchami czynili v was do was. BirkRus 4-5.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

Julian(us) Apostata (sz. zm.):

– Iulian Apostata woiuiąc z Persami/ niebieską włocznią zamordowany iest. BirkEgz 5.
– Czytay o Julianie Cesarzu Apostacie historią kościelną. WisCzar 115.
– Julianus Apostata Cesarz te Miasto [Damaszek] nazwał Urbem Jovis. ChmielAteny II 509.

2. »buntownik, zdrajca«

– Zmyślaią na mię, że przez Pana Zaboklickiego y przez Apostatę Choieckiego ten bunt w Woyskum vczynił. LubJMan 104.
– Nie myśl, by DAWID Jmię przyiął Apostaty, Dla nie łaski Krolewskiey, dla fortuny straty. DrużZbiór 63.
– Y tak niech będzie zmiennik Apostatą, Przecie on człowiek z nieśmiertelną duszą. DrużZbiór 522.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

APOSTATA, APOSTAT