ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (bez cyt.), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

bezokolicznik

asekurować

czas teraźniejszy

lp	1. os.	asekuruję
	3. os.	asekuruje
lm	1. os.	asekurujemy
	3. os.	asekurują

czas przeszły

lp	m	1. os.	asekurowałem
		3. os.	asekurował
	ż	3. os.	asekurowała
	n	3. os.	asekurowało
lm	mos	1. os.	asekurowaliśmy
		3. os.	asekurowali
	nmos	3. os.	asekurowały

tryb przypuszczający

lp		m	1. os.		asekurowałby
		n	3. os.		asekurowałoby

imiesłów współczesny

asekurując

imiesłów uprzedni

asekurowawszy

nieosobowy czas przeszły

asekurowano

Znaczenia

1. »zapewniać, gwarantować, zaręczać, prawnie ubezpieczać«

Rekcja: kogo, co || za kogo, za co || o czym || w czym || zd.; czym || na czym

~ A tym ktorzy sie poddáli K. I. M tákże ássekurował w niebespieczenstwie ich zdrowia/ relligią máiętność y dostátki. BielDiar Cijv.
– W tem W. K. Mości asekuruję, że w najmniejszym pieniądzu rzeczpospolita defraudacyi nie cierpi. RadziwKSprawy 182.
– Asékurowáć kogo v. Vbéspiéczam/ Obiécuię/ 1. 2. Waruię. Kn 9.
– Czytałem list P. Wdy Kiiowskiego gdzie assecuruie w pokoiu, tylko y my go dotrzymaimy. OpalKListy 515.
– Zgoła ręcze y assecuruię ze zaarendowawszy, wybierzesz WMc nie długo tę Sumę ktorąbys Wział za Starostwo. OpalKListy 524.
– Iako ona [królowa Maria Ludwika] swą ręką podpisała się na assekuracyą: tak prosi abyś też Wm. M. M. Pan swą ręką do niey assekuruiąc ią o vsługach swoich, aby ieden raz napisał, nieobawiaiąc się żadney zdrady. LubJMan 70.
– Waruięmy y Assekuruiemy przy tych pomięnionych związku y konfederacey Urodzonym Marszałkom, Substytutom, konsyliarzom Pułkownikom Oberszterom, Oberszter letmantom, kapitanom, y Ich Porucznikom y wszystkiemu Rycerstwu nikogo nieexcipuią[c] wyiąwszy iednak tych iesliby się w ktorym kolwiek woysku znaydowali Wielmoznego niegdy Gosiewskiego Podskarbiego WXLgo y Hetmana Polnego smierci y zabicia Complices są [...] iz [...] my iako y Rzpta [...] do Sądu pociągac nie będzie. PasPam 211-211v.
– Assekuruię ze wasze Swobody Przes to niebędą miały zadney szkody. OblJasGór 72.
– Przenieść się Wci mojej duszy bardziej życzyłbym do miasta niżeli do zamku; bo co o niebezpieczeństwo, za to asekuruję. SobJListy 58.
– Do poprawy młyna drzewa mu się nie będzie broniło [...] czego wszystkiego, że mu się dotrzyma zupełnie onego za się i sukcessory moje assekuruję niniejszym przywilejem, który dla większej wiary [...] własną ręką podpisuję. InwPuck 179.
– Tęż summę wzwyż mianowani recognoscentes obligują i assekurują na wszystkich dobrach swoich. ActScabVet 65.
– W ostatku (talerow/ ortow/ tynfow/ czerwonych złotych) nie wspominam/ wyszyple się co przepiiesz/ stracisz dla nieszczęsnych amorow [...] assekuruię żebyś nie tylko zonę/ ale kilka ich [...] mogł tym wyżywić. GorzWol 45.
– Jmp Slizień [...] O sejmie asekurował, że go żaden z panów litewskich nie zerwie. DiarSejm 223.
– Asekurował także [wojewoda krakowski], że sami utrzymamy pana, któregośmy obrali liberis suffragiis. DiarSejm 340.
– Iednak do czasu Collegio Manssionaristow od tey Summy Wyderkraff Złotych 700 co Rok płacic assekurowano. KomonDziej 119v.
– Wszakże wiedział Imść, Że mi Krol Arcybiskupstwo Gnieznienskie iescze przed Bratem IEgo praemisso Iuramento, flexis genibus assekurował. RzewKor 42.
~ [...] rzeczpospolita zaś, ta nigdy cara nie odstępowała, i owszem vacillantem w r. p. 1707 wsparła, szwedzką stronę przeciwną i generała Krassawa przez trzy lata krwią i fortunami swemu utrzymowała: zaczém za ten statek, a przynajmniéj za szkody, za wybrane miliony, za chleb, o którym w Pomeranii wojował, nie powinien był rzeczypospolitéj interesów odstępować, jako przyrzekł w Żółkwi r. p. 1707 i skryptem na to danym assekurował. OtwFDziejeCzech 189.
– Ktoż asekuruie, że się tak y drugi raz nie stanie. KonSRoz 77.
– Ieżeliś chciał budować álbo sobie, álbo komu inszemu fortunę ná ruinie nászey, iezeliś chciał ná oppresyi ubogich á niewinnych ludzi swoię álbo czyią assekurowáć szczęśliwość: pomieszam, mowi Bog wyráźnie, twoię rádę, zkonfunduię twoie zamysły, poszarpię twoie przedsięwzięcia. DanOstSwada V, 4.

2. »ochraniać, zapewniać bezpieczeństwo«

Rekcja: co (czym)

– Tatarowie asekurowali przyjaźnią Portę od nas. ChrapDiar I 396.
– Z okoliczności zprzyiaiących, iest naypierwsze mieysce sposobne, ktoreby assekurowało tył y boki woyska. BystrzInfTak M1.

Użycia metajęzykowe

- [Verba] [...] Assecuriren Assekurować Avisiren Awizować. WojnaInst 175

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

odmiana złożona

lp	M.	m	asekurowany
		ż	asekurowana
	B.	ż	asekurowaną
	N.	ż	asekurowaną
lm	M.	mos	asekurowani
	D.		asekurowanych

Najwcześniejsze poświadczenie:

1626-1639

Znaczenia

»gwarantowany; pewny; zabezpieczony«

– Mieysce zas Czekania Woysku wszystkiemu iuz pod posłuszenstwo złączonemu do wyliczenia trzech cwierci od Woiewodztw assekurowanych [...] w decyzyiey IkMSCi y w dyspozycyiey Wiel: Hetmanow zostawac ma przed ktorych odebranięm ruszac ich znaznaczonego mieysca do prac Woięnnych niebędą. PasPam 210.
– A ta Summa propter meliorem Certitudinem zapłacenia ze by im natychze dobrach assekurowana była. PasPam 216v.
– Bądźcie [...] Panowie assekurowani, że chce [monarchini rosyjska] zawsze widzieć in integro wszystkie Prawa, Swobody, y Wolności Nasze [...]. GazPol 1735 59 6 nlb.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

rekognicyja asekurowana:

– [...] dadzą znac P. Trepce, ze poimano złodzieia, któryć się dobeł do swego depositu choc z kilkunastą zamkow: Tak za recognitią assecurowaną za szkody co poczynieł puscił go [...]. TrepNekLib 218.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ASEKUROWAĆ

ASEKUROWANY