ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVIII), SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SWil

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				asystencja
	D.				asystencji
					asystencjej
	B.				asystencję
					asystencją
	N.				asystencją
	Ms.				asystencji
					asystencjej

liczba mnoga

	M.				asystencje
	D.				asystencyj
	C.				asystencjom
	B.				asystencje
	N.				asystencjami

Etymologia

łac. assistentia

Znaczenia

1. »osoby towarzyszące komu, obecne przy kim lub przy czym, orszak; służba; gwardia przyboczna, eskorta«

– Wyiácháł z Páryzá Krol z krolową/ y Kśiążętá ich synowie/ z wielką ássistencią Kśiążąt/ Pánow/ Páń/ Pánien zácnych we śrzodę dniá 12 Máij [...]. JudCerem A3v-A4.
– Gdyśmy do Redicofanu przyjeżdżali, wyjechał przeciwko królewicowi jmci gubernator seneński Don Colloreto z niemałą assystencyą szlachty tamejszéj. PacOb 140.
– Krol Je[go]mosc nowo obrany dnia 14. Nouembris do koscioła Fary prziszedł z asistentią niemalą. VorLetSkarb 121.
– Assystencyiey było nieskąpo [...] roznych Ludzi wyprowadziło mię z krakowa kupa. PasPam 253v.
– Mości Krolewicu, wychodzisz za Miasto z chłopięciem iednym, a Asistencyia Krolewska kędy? MłodzKaz I, 262.
– [...] Páni Woiewodźina ta tu od Krákowá stroną należyte assistencye wypráwiłá pro Honore Máiestatu Krolewskiego, y Narodu Polskiego. AwWarsz_1698_20IX 2.
– Czy skrupulizuią Duchowni mieć wspanialsze pałace, niż kościoły, sprzęty bogatsze niż kościelne apparaty; assystencye liczne, a ubogich ieszcze więcey po gnoiach. LeszczStGłos 17.
– W Motykałach spodziewając się, że z Wołczyna po imieninach księcia kanclerza Bystry będzie mieć wielką asystencją, poczęliśmy i my spraszać przyjaciół [...]. MatDiar 846.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

dać, dawać komu asystencją (sz. zm.):

– Księciu Karolusowi matka do Nikopingu wrócić się kazała [...] na wiosnę, nie tuszę, aby bratu miał dawać asystencyą. RadziwKSprawy 145.
– Ludziom/ ktorymi chcieli im [gubernatorom] dáć ássystencyą/ kazano ná stánowiska do Insuły de Paris. MerkPol 53.
– [Przyjaciele] rozradzali [...] ieżeli koniecznie ma iachać aby z assystencyą znaczną iachał [błogosławiony Jozafat Kuńczewicz], ktora mu szlachta Połocka dać chciała. NiesKor II II, 758.

zbrojna asystencja:

– Carowicz [...] wybrał się wprzód nawiedzić obraz matki boskiej w Częstochowie, dokąd już zmierzchem [...] przyjechał w kilkaset koni Moskwy. Rozumieli prostacy, że ich wpuszczą do fortecy wszystkich, ale ledwie nazajutrz jego samego w kilkunastu osobach to szczęście spotkało, [...] a zbrojna asystencya musiała za szrankami poczekać. OtwFDziejeCzech 167.

Przenośnie

Grzech nie zwykł nigdy poiedynkiem chodzić Zawsze chce Assystencyi, kupy z sobą wodzić.DrużZbiór 97

2. »obecność przy kim lub przy czym, towarzyszenie komu, także w celu podniesienia powagi i świetności ceremonii«

– Na końcu ich [władyków] stało kilkadziesiąt człowieka kanalie; powiedano, że ludzie mieyscy, targowi, dla asystencyi przyzwani. NiemPam 29.
– Asystencya/ obecność godnych pérson [...] Circumstatio militum [...]. Kn 9.
– Daleko od mądrych/ takowe zdanie odpada/ ktorzy nie tylko sam świat/ ale y same [samą] świata assistencyą stateczną być opowiedaią. WojszOr 158.
– Philozoph ieden [...] wystąpiwszy przed assystencyą znacznych Senatorow [...] taką pocznie prowadzić peroracyą. WojszOr 318-319.
– Sąd walny rugowy odprawował [się] [...] pod czas bytności Przewiel. O. Przeora [...] y asystencyi Oycow nizey podpisanych. KsKasUl I, 379.
– [...] Senatorowie y Vrzędnicy Koronni, z wielką comitywą y ássistentią, przyprowádźili Máiestat Krolá I. M. przed Wielki Ołtárz ná Thron Krolewski. AwWarsz_1699_14III 1.
– Na [...] Ceremoniach chciał bydz y kardynał Spodziewali się tedy ze dla Asistencyi iego mieli przybydz y Medyceuszowie. HistŚwież 141.
– [...] Biskup Wileński w assystencyi Prześw: Kapituły [...] Wotywę celebrował [...]. GazPol 1736 96 4 nlb.

3. »pomoc, wsparcie; służenie komu«

– Bog wszechmogący [...] osobliwy dnia onegdaiszego wystawił przikład, ze by naiwiększa nawolnosc, małei gromadzie przi sprawiedliwey [sprawie] nie straszna: ize tam zawsze gura, gdzie Boska stawa assistentia. VorLetSkarb 255.
– Nie obiecuiąc sobie Portugalczykowie od nikogo w Chrześciaństwie assystencyey/ vdali się do Afryki do Murzynow/ y z nimi ligę zawarli. MerkPol 6.
– PRzyiachał tu Poseł Wenecki/ ná áudyencyey prosił o assystencyą kilku okrętow przeciwko Turkom. MerkPol 181.
– ACCOMPAGNEMENT [...] Commitatio SŁUŻENIE assystencya. DanKolaDyk I, 24.
– MICHAŁ KORYBUT Xiążę Wiszniowiecki, Syn Ieremiaszá Woiewody Ruskiego, á Synowiec Dymitrá Korybuta Kásztelaná Krákowskiego Hetmána Wielkiego Koronnego, Olgerdá y Iagiełła Xiążąt Litewskich, iáko też Zbaráwskich Sangvis, Krolow Czeskich, Cárow Moskiewskich y Wielkich Honoryuszow Polskich Potomek, po solenney abdikácyi Iána Kázimierza Krola unanimi Electoris Populi voce Rege Piastum praetendentis Krolem Polskim proklamowáány, secuto eventu Proroctwá Pobożnego Kapłána, dekláruiącego mu Tron Polski zá asystencyą BOGU Sakrámentalnemu do chorey Osoby, iak olim Rudolfowi Habszpurskiemu Hrábi, do Korony Imperialney, zá takowąż pobożność deklárowáno. ChmielAteny II 362.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: *ASYSTENCA.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ASYSTENCJA