ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1686-1721

Formy gramatyczne

lp	M.	ż	auksyliarna
	D.	n	auksyliarnego
	B.	ż	auksyliarną
		n	auksyliarne
	N.	m	auksyliarnym
		ż	auksyliarną
		n	auksyliarnym
lm	M.	nmos	auksyliarne
	D.		auksyliarnych
	C.		auksyliarnym
	B.	mos	auksyliarnych
		nmos	auksyliarne

Etymologia

z łac. auxiliaris

Znaczenia

»pomocniczy, posiłkowy, wspomagający«

– Ani wiele auxiliarna na ten czas Szwedzka wskorała potęga. KołTron 158.
– Zwycięstwa walne Swiatu całemu za kredensem Auxyliarnym; znamy konsensem Ze uwolnione wielowładne panstwa [...] wdzięczne wpokoju prowadzą chwile. MikSil 73.
– U nas zaś w Polszcze [...] to Nieprzyiacielska, to Auxiliarnych, to Protektorskich, to własnych Zołnierzow nielitościwa ręka tak wiele iuż nie tysięcy, ale Milionow, Miliony wymęczyła. DanOstSwada V, 19.
– Ten Sarráko z Partyą swoią auxiliarną Chrześcian z Egyptu wypędźiwszy, y kray sobie ulubiwszy, tam osiadł, KALIFĘ w siły słabego z Krolestwá wyzuł, wtrącił do więzienia, zostáwuiąc mu tylko Rządy Duchowne, á sobie Krolewskie. ChmielAteny II 728.
– Wankona Xiążęcia Mazowieckiego zniosł [Łokietek], i auxyliarnych z nim Krzyżaków. ŁubHist 40.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

auksyliarne wojsko (sz. zm.):

– [...] upewniamy, iż wszelkie pretiosa Iura Libertatum et Immunitatum tudźież Pacta Conventa dotrzymamy, y nienaruszenie zachowamy, z tym się obowięzuiąc, iż po skończoney iakimkolwiek sposobem woynie Szwedzkiey, zaraz auxiliarne woyska Nasze wyprowadziemy, y nigdy onych w granice Korony Poskiey y W. X. L. niewprowadziemy [...]. KonstLub 90.
– Acz tak kilkokrotną inkursyą nieprzyiacielską, iako też przechodami własnych y Auxyliarnych woysk na Szlaku będąc, extremé prawie zniszczony, widząc iednak in urgenti nesessitate auctionis woyska wszystkich Woiewodztw y Powiatow W. X. L. na Podatek po złotych cztery z Dymu Generalną Zgodę, lub Pospolite ruszenie viritim, lub też pomieniony Podatek in vim eiusdem auctionis woyska deklaruie. KonstLubLit 126.
– Anno 1710. Zaczęty adversante Fortuna, bo z Prus wyjechawszy, częścią nas ciężkie premebant maligny, że powałem leżeć przyszło; częścią wiadomoście o ruinach w domu, kiedy jedne pozajeżdżali Malignantes, drugie przez auxiliarne wojska funditus zrujnowane. ZawiszaPam 28.
– Nie powinien był żadnym sposobem wchodzić w te traktaty bez króla Augusta i rzeczypospolitéj, jako skolligowany przeciwko Szwecji; ale przecie tyle awantażu miała z tamtego traktatu rzeczpospolita nasza, że już nie mógł car dłużéj w prowincyach królestwa polskiego rozkładać wójsk swoich, które to aż do tego roku, sub specie et nomine auxiliarnych wojsk przeciw Szwedom, przez 14 lat mało co wychodząc z Polski i Litwy, gościły w państwach rzeczypospolitéj, dokąd swoich interessów o naszym chlebie nie wyrobił car z koroną szwedzką, a dopiąwszy swego porzucił nas. OtwFDziejeCzech 335-336.
– Dnia 4go września, po odprawionej batalii pod Belgradem kędy 180 tysięcy Turków było, z innemi auxiliarnemi wojskami pod komendą Renegata Bonewala Francuza, wojsko chrześciańskie zbite, wiele Generałów godnych tak zabitych, jako i rannych padło z klęską wielką. KronZakBarącz 199.
– Było in usu Polakom, auxiliarnych WOYSK záciągać in hostem; iako Bolesław Krzywoust Ruskich záżył sił: potym iego Succesores záżyli in suppetias Tatarow, daiąc zá to Honorarium 2. tysiące kożuchow według Piaseckiego: Byli Socii Polákow ná woynách Pruscy Xiążęta. ChmielAteny II 408.
– Uformowáła się potym BIZANTINORUM RESPUBLICA, Wodzow sobie kreuiąca, Bytynow Páni, krolow Egypskich zá Protektorow, nie zá Panow uznáiąca. Wsprzyiałá też Rzymianom, ná Woynách Sylli, Lukulla, y Pompeiusza, woysk auxiliarnych dodáiąc. ChmielAteny II 455.
– On siłom nie ufaiąc swoim, od Sołtaná Syriyskiego záciągnął Woyska auxiliarnego pod kommendą Hetmána Sarrákona, co znáczy z Egypskiego ięzyka, Paná Pewnego, utwierdzonego. ChmielAteny II 728.
– Lubo świadczy Koiałowicz, że TATAROM TAURYKANSKIM KAZIMIERZ IV. IAGELLONCZYK Haná nádał Mendligereia, záco tenże przeciwko Prusom auxiliarne obiecował Woyska [...]. ChmielAteny II 730.
– Długosz dodaje, że ten Rok dla Polaków był szczęśliwy, bo i pod Tucholą Auxyliarne Niemieckie Woyska znieśli, jako i pod Golubem, także pod Bardowem na Spiszu Zygmunta Cesarza najazd Niemiecki znieśli, według Dług. lib: 2. ŁubHist 52.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

*AUKSYLIARNY