ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

lp	M.	m		błędny
		ż		błędna
	D.	m		błędnego
		ż		błędnej
	C.	m		błędnemu
	B.	m	nżyw	błędny
		ż		błędną
	N.	m		błędnym
		ż		błędną
	Ms.	n		błędnym
	W.	m		błędny
lm	M.	mos		błędni
		nmos		błędne
	D.			błędnych
	C.			błędnym \|\| błędnem
	B.	mos		błędnych
		nmos		błędne
	N.			błędnymi
	Ms.			błędnych

Znaczenia

1. »omylny, fałszywy, niesłuszny, niewłaściwy«

– Zdyim iem [wrogom Goffreda] z błędnego rozumu zasłonę. TasKochGoff 219.
– Poczelismy w Oyczyste szczere, iego [Orła polskiego] pierze, Obcych ozdob, na piersiach wieszac mu puklerze. Ze opuszczę Lilie, ktore chęcią błędną, Przynieślismy z Paryza, bo natychmiast więdną. PotPocz 3.
– Upatrzyła to lubo błędna starożytność, y nie tylko rzetelnemi Pismami, ále omni venerationis testificavit acta iż ex Iove Reges sunt. DanOstSwada I, 142.

2. »grzeszny, źle postępujący«

– Nátura násza błędna [...] się w figlách kocha. BirkNiedz 157.
– Dobroć mądrego/ y piękne przedsięwzięcie/ záwsze prágnie do siebie drugich przyciągnąć/ złych popráwić/ nákierowáć błędnych. BirkOboz 60.
– Nie Wenus łaskawa Spłodziła ją [miłość], lecz lwica na pustyni krwawa, Tygrys, niemiłosierna nad błędnym człowiekiem. ZimSRoks 62.
– Pánie [...] Náwróć błędne/ skróć Grzeszniki/ poczyń z nas swe Zwolenniki. KancPol 100.

3. »heretycki, kacerski, odszczepieńczy; pogański«

– [W królestwie Józafata] Pogańskiego Obrzędu wywrácáno błędne Synágogi, A skárby, ktore były ná fałszywe Bogi Od Pogan zgromádzone, z Meszkit odbieráno, Zaś miast onych Kościoły Páńskie budowáno. DamKuligKról 253.
– [Papież to:] Następca PIOTRA Swiętego, pierwszego Wikaryusza Pańskiego, iego osiadaiący Katedrę: ktory nigdy żadną nie był zarażony Herezyą, ani bałwochwálstwem [...] nie iest błędney nauki Promotorem, Fautorem, owszem Iey Extirpatorem. ChmielAteny II 131.
– SMOK [...] Ten iż iest ciáłá silnego y długoletniego, á co większa Szatan w postáci Wężá oszukał Adama y Ewę, Bostwo mu błędni przypisuią Poganie. ChmielAteny1755 I I, 499.
– Synu moy (ty błędny Nieunicie) iesli cię karmić słodkimi słowy grzesznicy będą (w tych liczbie są Odszczepieńcy) nie przestaway z nimi. BirkRus 6.

4. »błądzący, błąkający się, zbłąkany; powodujący czyje błąkanie się«

– O Argonautách błędnych nábáiáli Siłá Grekowie. TasKochGoff 16.
– Neptunus [wziął] panowánie nád wodámi błędnymi morskimi. OvOtwWPrzem 328.
– Támeczne [zodiaku] świátłá podług tychże zdánia Astronomow są bárzo w swey świátłości błędne y niestáteczne Często támte świátłá máią przenosiny: gdy się Plánetá z iednego znáku ná drugi przenosi. WojszOr 28.
– Błędnem Zeglarz Eurom, y nie pewney wodzie Zdrowia, y Fortun wierzy. PotWoj 174.
– U I. M. ta iest intencya, áby wieczną u W. M. M. P. [...] ziednał sobie przyiaźń, tym upominkiem w okrąg złoty zebranym [...] Na ktorym nie planety błąkaiące się i błędne labitynty, iáko niektorzy, rysuie; ale stateczne [...] vota. PisMów II 166-167.
– W tey drodze y dość błędnym/ á w nieprzyiácielskiey stronie/ dlá wielu zdrad y zásádzek náder w niebespiecznym ciągnieniu nászym/ zá Wodzá mamy Chrystusa Paná. BujnDroga 276.
– Krolewic prágnął, áby ktokolwiek życzliwy Podał rękę w ciemnościách błędnych będącemu. DamKuligKról 31.
– ERRANT [...] BŁĄKACZ, BŁĘDNY, włoczęga co tám y sam chodzi. DanKolaDyk I, 526.
– Iako błędni bez osiedlisk pewnych y domow tułaią się y tym żyią sposobem [Saraceni]. ChmielAteny II 718.
– Nie wiem, w ktorą stronę iść mám z błędney mátnie. DrużZbiór 509.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

błędna owca || błędna owieczka:

miasto błędne:

błęny rycerz:

błędna droga:

błędna planeta:

błędna ścieżka:

Związki frazeologiczne

włóczyć się jak błędne owce:

Przenośnie

Sam Krol potrwożony/ Błędną obraca myśl ná rozne strony.TasKochGoff 25
Lecz gdy Phoebus na Zachod obroci Booty I Hespery wznawiały sposobne przymioty Za iakimsis trafunkiem ieden Othomanin Strazy oczy Zmyliwszy by Synon Poganin wszed do miasta w maszkarce płonney niepoznany Sam na gardło odswoich iuz dekretowany Nietak Fałszerz Zopyra łudził błędne oczy Z nosa uszu porznionych, iako ten ochoczy Na własną zgubę trzebien.DrobOpow 14
Y tu/ y owdzie rzucáiąc Oczy błędne po stronách/ zkądli się co ruszy/ Lubo chrośnie iászczurká/ lubo list ukruszy/ Od wiatru kołysány/ wszytko się iey [Paskwalinie] roi.TwarSPas 56

Znaczenia niepewne

1, 2, 3 a. 4:

– Błędny / błądzący. Erraticus [...] Errabundus [...] Erroneus. Kn 35.
– Błędny, Błąkający się, jrrig jrrend. BierSłowa 6.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BŁĘDNY