ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
L (XVI-XVII), SWil

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, SW, SJP

Najwcześniejsze poświadczenie: 1606

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.	m albo ż		Babilon
D.	m		Babilonu
C.	m		Babilonowi
B.	m albo ż	uż. nżyw.	Babilon
N.	m		Babilonem
Ms.	m		Babilonie
W.	m		Babilonie
	ż		Babilon

liczba mnoga

	M.	m albo ż		uż. nosob.	Babilony
	D.	m			Babilonów

Etymologia

łac. i z gr. Babylon

Znaczenia

1. nazwa geograficzna »starożytne miasto i państwo«

– Krol Dáryusz rozkazał áby szukano [wyroku Cyrusowego] w Bibliotece miedzy skárbámi tamże złożonymi w Bábilonie. BG Ezd 6, 1.
– Prorok w niewolą záprowádzonym ukázuje, jákoby się spráwować mieli w Babilonie. BG Jr 29, streszcz.
– Szykujćie wojská przećiw Bábilonowi zewsząd/ wszyscy co ciągniecie łuk: strzelajćie do niego/ nie żáłujćie strzał/ bo przećiwko PANU zgrzeszył. BG Jr 50, 14.
– I tak się rozgorgolili, Jakby Babilon walili. Miasto pod ich gwarem wrzało. DolNowKontr 317.
– Niech bies bierze Babilon z tobą Niewiesciuchu A tu mu bystry Andzar chce utopic w brzuchu. PotWoj 29.
– Więżniowie […] z niewoley Litewskiey iako Żydowie z Babilonu wypuszczeniu pułkami ciągnęli. DrobOpow 82.
– Cyrus [...] Babilon obiął: Lydow wklubę wprawieł, Wziął Massagety do berła swoiego. PotSyl 101.
– Wiára wzdycháła, żeś ią do słabości Przywiodła, rozum częstokroć się wstydził, Zgorszenieś dáła wszystkim z twey letkości, Stworca cię, y nas ták sobie obrzydził, Ják ow Babilon, zbor niecnot wszelakich, Słow złych, uczynkow, myśli ládaiakich. DrużZbiór 201.
– W tym iednym położ gruntowną nádzieię, Gdyź to, co świat dał, wiatr z plewą rozwieie. Przebież obszerny okrąg ziemie cáłey Uyrzysż ruiny w machinie nietrwáłey. Pyszny Babilon, wyniosłe kolossy, Ze były, słyszysz, oczy widzą stossy. Miasta, Fortece, Zámki niedobyte, W twárdych opokach, w żywych skáłach ryte, Spytay kto zburzył, kto rozsypał w prochy ? DrużZbiór 359.
– Co się działo Roku po stworzeniu swiata 3456. Ciała ich teraz leżą pod trzema kamieniami, przeciw Babilonu miasta w Zamku Kurkuk u Jakobitow w Azyi. ChmielAteny III 196 sup.
– Dzieła Architektury te ſławne w ſwiecie |po potopie; wieża Babylońſka, miaſto Babylon, wielka Niniwe, ogrody wiszące y Pałace Semiramidy, Pyramidy Memfickie, Kościoł Salomonow, z ktorego Greccy Architekci naylepszą wzieli formę architectandi, według Willapanda. ChmielAteny III 352 sup.
– Wielkość Babylonu nie skąpym Autorowie opisáli piorem, bo też hoyną Monárchów był erygowány ręką. ChmielAteny1755 I 101.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

zaprowadzenie do Babilonu:

– A ták wszystkiego pokolenia od Abráhámá áż do Dawidá jest pokolenia cżternaśćie: á od Dawidá áż do záprowádzenia do Bábilonu/ pokolenia cżternaśćie. BG Mt 1, 17.

2. bibl., przen. »zło w Apokalipsie«

– Upadł Bábilon, ono miásto wielkie! bo winem gniewu wszetecżeństwá swego nápoił wszystkie narody. BG Ap 14, 8.
– A oná niewiástá przyoblecżona byłá w purpurę y w szárłat […]. A ná cżele jey było imię nápisáne; Tájemnicá/ Bábilon wielki/ mátká wszetecżeństw i obrzydliwośći Źiemie. BG Ap 17, 5.

3. przen. »siedlisko zła, często w odniesieniu do starożytnego Rzymu«

– Pozdráwia was/ Kościoł/ ktory iest w Bábylonie [w Rzymie] spolnie wybrány, y Márek Syn moy. NT 1P 5, 13.
– Hieronim Rzym Babilonem zowie, dla złych obyczajów Rzymian. BarSkarRocz 312.
– Jam [Marcin Luter] lżył potomki stolice Piotrowej, Chcąc jej wziąć klucze od nauki zdrowej. Jam Rzym nazwał Babilonem. ZrzenAnKontr 378.
– Ktoż lepiey wiedźiał pismá? czy Augustyn miły/ Czy Luderski kálwinski czy Bezy łep zgniły? […] O Babilon brzydliwa/ zamieszánie gęste/ W nawiętszych Artykułách á ták bárzo częste. Vćiékayćie z pośrzodká Bábilonu tego/ By nie przyszło zá czásem ná was co gorszego. TajRad Bv- B2.
– Pozdrawia was społwybrány zbor ten ktory jest w Bábilonie y Márek syn moj. BG Jk 1P 5, 13.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

Nowy Babilon:

– Turka oczekawać – to jest własna pokora nurców rakowskich, nowego Babilonu w Polszcze. ApenZawKontr 338.

4. »(wieża) Babel«

– Na których [na synodach innowierczych] nigdy nie masz między nimi zgody. Właśnie turym Babilon chcą znowu murować, Co materiej nawożą, to muszą popsować. SynMinKontr 200.

5. w lm »Babilończycy«

– Król perski, którego wy kozulbaskiem zowiecie, walecznych Medów, potężnych Babilonów i inszych, którzy o sobie siła trzymali, moc częstokroć skracał. SynMinKontr 146.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: BABILONIA.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BABILON I
rzecz

m
, *BABILON II
rzecz

ż

BABILON III

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BABILON Irzecz m, *BABILON IIrzecz ż

BABILON III

BABILON I
rzecz

m
, *BABILON II
rzecz

ż