Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BANIT, *BANITA

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: BANIT || BANITA, *BANNIT
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   banit ||   bannit
D.   banita ||   bannita
C.   banitowi
B. uż. żyw.   bannita ||   banita
N.   banitem ||   bannitem
  banitą
Ms.   banicie
liczba mnoga
M. uż. osob.   banici
  banitowie
D.   bannitów
B. uż. osob.   bannitów
uż. nosob.   bannity
N.   banitami
Etymologia
śr. łac. banita // bannita
Znaczenia
1.  prawn.  »człowiek wyjęty spod prawa; wygnaniec«
  • – A iżem był rezygnował te Płaczkowice Panu Hieronimowi Czyżowskiemu [...] gwoli panu Andrzejowi bratu że on był banitą wtenczas, tedy zaś mię z tego zapisu kwitował w Piotrkowie. OssZPam NR 163.
  • – W zwádách beł [Argilan] nocnem domow naieŹnikiem. Potem bánitem/ y z ziemie wygnány Lupił po drogách/ y beł rozboynikiem. TasKochGoff 213.
  • – Nigdy tak pilno czasu więzień nie rachuje, Nie czeka z taką banit tęsknicą godziny, Co mu ojczyznę wróci, matkę, żonę, syny. ArKochOrlCz III 4.
  • – Bánnit/ Iure priuatus, vel ad tempus, vel in perpetuum, Proscriptus [...] v. Wywołániéc. Kn 14.
  • – Bézécny w práwié/ v. Bánit. Kn 22.
  • – Co zas Cci odsądzency y Banitowie za Bolesławęm na Sliąsko ziechali liecz potym gdysię to ostarzało znowu do Krakowa zliekka wnieslisie do onych swych siedlisk. TrepNekLib 8.
  • – Zda mi się, że ci wszyscy, co się mianowali banici, teraz [więcej] niżeli przedtem myślą o pokoju. SobJListy 68.
  • – Y ktory był cáłego świátá známienitem Pánem, sstał się wygnáńcem, mizernym bánitem. DamKuligKról 10.
  • – Takowy [oszczerca] iusz ma bydz miany za bannita wywołanego, niecnotliwego y nieuczciwego człowieka. SprawyCzerUl 395.
  • – Banit, Landes Verwiesener. BierSłowa 2.
  • – Banit [...] banni. exilé; proscrit. T III 22.
Przenośnie
  • Do Niebá tylko recurs, lecz y tám grzech trwoży, Ználasł się iednák Pátron, co Máiestat Boży, Vbłaga, że Dekretu ná wieczne Bánnity, Rzegłszy go, nie podpisze.PotPocz 45
  • Ktochwały powinney iáko trybutu iákiego nie oddáie Krolowi niebieskiemu ten sam się bánitem czyni y niegodnym niebá.StarKaz II, 566 marg
  • Diabeł [jest] dawnym y szkodliwym bánitem, że wszystkich części świátá.AndPiekBoh 62
2.  prawn.  »wyjęty spod prawa władca jakiego obszaru (np. miasta, zamku), przeciwko któremu podejmowano zbrojną wyprawę«
  • – Maximilian II Cesarz Samego Xcia Gotha R 1566 banitem deklarował, Exekucyą tegoz Xcia Elektorowi Saskiemu Zleco[no], ktory następuiącego R 1567 przerzeczonego Xcia w rezydencyi jego oblegszy, do poddania się przymusił. IntrHist 240.
Użycia metajęzykowe
  • - Bannicya, Bannit, Bannizuię, v. Banicya, Banit, Banizuię. T III 23
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

BANIT
rzecz
m

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   Banit
Najwcześniejsze poświadczenie:
1672
Znaczenia
nazwa własna - imię psa
  • – Chart morengi białe stopy zowie się [...] Banit. ArchRadziw 184, 4.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 04.07.2022
Autorzy: DL , KS , WM
Data ostatniej modyfikacji: 04.07.2022