Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BESTYJKA

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   bestyjka
B.   bestyjkę
N.   bestyjką
liczba mnoga
M.   bestyjki
D.   bestyjek
C.   bestyjkom
Znaczenia
1. »wszelkie małe żywe stworzenie z wyjątkiem i w przeciwstawieniu do człowieka«
  • Oneć to Mistrzu myszy nam śie wyiáwiły/ Co ono przez trzy látá zboże w źiemie kriły. Czułyć to té bestiyki/ że násze stodołki Miáły bydź wyprożnione/ także y okołki. KomRyb Cv.
  • Gdyby kogo wrzucono ná mieysce kędy płech pełno/ áza tám nievmrze? Niewielkie te bestiyki są/ ále náturá ludzka bárzo słaba iest/ zginąć iey y od namnieyszych tych bestyieczek. BirkNiedz 571.
  • Puśćże się tedy chrześcianinie na opatrzność świętą jego ... która jeśli tak szczodra jest i najpodlejszym bestijkom, że napełnia każdą z nich błogosławieństwem, zaprawdę niebędzie skąpa tobie na obraz boży stworzonemu, zwłaszcza chrześcianinowi, to jest królestwa niebieskiego dziedzicowi? BirkZbarKoniec 268.
  • Béstyyká [...] Bestiola [...]. Kn 21.
  • NAGROBEK GARSONKOWI. I ty nielube wiodąc dni po panu, Zdechłeś Garsonku we czwartek po ranu, Leżąc przy trunie i kochanym grobie, Jeśliż cię mile nie zawoła k'sobie. Aż kiedykolwiek trop zwietrzywszy drogi, Poszedłeś za nim, ale Charon srogi, Widząc bestyjkę być cię bez rozumu, Już na przewozie wyrzucił się[!] z prumu. TwarSRytTur 143.
  • [...] Włoch mowi do żony: „Skarżę sie, jako to ten twój piesek mierziony Będąc małą bestyjką rzuca się na człeka”. KorczWiz 89.
  • Ná ukąszenie Psczoły, lub Osy, lub Szerszeniá. Weś tęż bestyikę, to iest: ieżeli Osa, weś Osę, etc. rozetrzyi w pálcách, y przyłoż, álbo nátrzyi to mieysce gdźie ukąśiłá. CompMed 543.
  • Na wszelkie robactwo polne. Żadne robactwo i inne bestyjki nie mogą szkodzić wszelkiemu zbożu, jeżeli zdechłe raki rzeczne przez 10 dni namoczysz w wodzie i nią skropisz ogród albo pole. DuńKal1731Rzecz 4.
  • BESTE [...] Petite beste. Bestiola [...] Bestyika. DanKolaDyk I, 192.
  • Eadem [die] kupiłem bestyjek sześć, nazywających się Fretche, po francusku le furée. Są to źwirzątka masłowate formą łasic, lecz większe od tchórza. RadziwHDiar 164.
  • Zwirzątka nazywające się po francusku le fureé, po niemiecku Fretchen, są tyż tu u mnie i lęgą się. Puszczają ich au garene, gdzie króliki są, na wypędzanie ich z nor. Taż bestyjka wiele do łasicy podobna, lecz wielkością do tchórza, wypędza niemniej i lisa z nory od psów uciekłego, przez antypatią, nie przez moc mu szkodzenia, practicatum. RadziwHDiar 176.
  • Bestyyka. Thierchen. bestiole; petite bête. T III 35.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bestyjka dzika:
    • »zwierzę nieudomowione, nieoswojone, żyjące niezależnie od człowieka«
    • BELETTE [...] (Petit animal sauvage qui mange les fruits et les pigeons) Mustela [...] ŁASICA, mała bestyika dzika, ktora ziada owoce, y gołębie. DanKolaDyk I, 188.
2.  przen.  w lm »czarne plasterki, przypominające muszki, przyklejane na twarzy dla kontrastu z białą cerą«
  • NA MUSZKI PIEŚŃ Śliczna Kasiu, twej twarzy niezmazane śniegi, Gdy sobie te przybiorą niepotrzebne piegi, Przywodzą mię do skruchy Te na mleku muchy [...] Masz-li nimi tak szkodzić, ja cię o to proszę, Niech je ustami mymi z twarzy twej rozpłoszę I spędzę z twej potuchy Wargą swą te muchy. Nie żałuj tych bestyjek przynajmniej na strawę, Bo-ć taką, a prawdziwą, dam o sobie sprawę, Że od miłości suchy Z głodu zjem te muchy. MorszAUtwKuk 299.
3.  ekspr.  »zły, zasługujący na pogardę człowiek«
  • ME’CHANT [...] Malus. Improbus. Vitiosus [...] ZŁY, ZŁA, ladaco [...] *Zła bestya bestyika zła z ciebie [...]. DanKolaDyk II, 245.
Użycia metajęzykowe
  • - Desinentia in ka, quae habent ante ka diphtongum Polonicam, ut bayká bestyyká etc. mutant in eodem casu y in i; ut bayká baiek, bestyyka bestyiek etc. WojnaInst 38
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: BESTIA, BESTYJECZKA.
Autorzy: DL , WM
Data ostatniej modyfikacji: 23.09.2025