ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVII), SWil, SW, SJP bezżeństwo

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				bezżeństwo \|\| bezżenstwo
	D.				bezżeństwa \|\| bezżenstwa \|\| beżżeństwa
	C.				bezżeństwu
	B.				bezżenstwo \|\| bezżeństwo
	N.				bezżeństwem
	Ms.				bezżeństwie \|\| bezzenstwie \|\| bezżenstwie

liczba mnoga

bezżeństwa

Znaczenia

»życie bez żony, stan kawalerski, wolny; celibat«

– Druga przyczyná iest bezżeństwá, boiaźń: bo niektorzy ludzie boiąc się tráfić na swarliwą żonę, niechcą w małżeński stan wstąpić. PetrSEk 55.
– Rospuściły się ięzyki y piorká wásze ná bluźnierstwá przeciwko Chrystusowi/ Pánnie naświętszey Máryey/ przeciwko Swiętym/ Zakonom/ Klasztorom/ przeciwko ślubom/ postom/ bezżeństwu/ Sákrámentom. BirkEgz 6.
– Bézżeństwo/ Caelibatus [...] Vxorium [...] Dań ábo winá od bézżeństwá. Kn 25.
– Ten [Jędrzej Czarnocki] z załoznica wbezzęnstwie w warszawie mieszkał [...]. TrepNekLib 50.
– Bezżeństwo. Caelibatus. Newediste/ Bemoteriste. SzyrDict 13.
– Kto w Małżeństwie żyje poboznie/ skromnie/ cierpliwie/ roztropnie/ tego Małzeństwo lepsze jest/ niżeli samo przez śię Bezżenstwo. KałRoz 81.
– Ale kto zdaru Bożego wziąwszy cżystość ćiała/ y wniey śię ćwicżąc/ żyje beż zgorszenia blizniego/ y upalenia swego w Bezżeństwie/ z Chwałą Bożą/ inszych naucżając/ samego siebie strzegąc/ jako to Xięża/ abo Kaznodzieje powinni/ ten ma więcey nad Małżenstwo y jest błogosławionym. KałRoz 81.
– [...] Bog w Pismie S nie obowiązał sług Koscielnych/ abo Ministrow słowa swego/ żadnym przykáżaniem/ do całego Bezżenstwa [...]. KałRoz 81.
– Y choćia Pán sám zaleca bezżenstwo/ abo pánienstwo/ tych ktorzy śię sami urzezali dla krolestwa niebieskiego/ Matth. 19. v. 12 jednak jako bacżny y prawdziwy Naucżyciel powiedział: Nie wszyscy poimują tey rzecży/ ale ci ktorym to dano. KałRoz 81.
– [...] jako bacżny y prawdziwy Naucżyciel powiedział [Bóg]: Nie wszyscy poimują tey rzecży/ ale ci ktorym to dano. v. 11. aby tym zaleceniem panieństwá/ sługi swoje/ do pragnienia y szukania u Boga á starania śię własnego/ o ten dar/ zachęcił y pobudził/ nie żeby brzemię y obowiązek/ slubu do śmierci bezżenstwa na nie włozył. KałRoz 81-82.
– Bo jako to jest tyranstwo na sumnieńia ludzkie/ pod praetextem cżystośći panieńskiey/ kłaść na wszytkie bez exceptiey Kapłany Boże/ jarzmo bezżenstwa/ slubem y prawem obowiązanym pod gardłem; tak by y to było okrucieństwo zdrugiey strony/ y niesłuszne przewodzenie/ do Małżenstwa tylo bied y rozerwania zasobą poćiągaiącego/ przymuszáć kogo/ praetextem słowa Bożego y woli jego/ abo potempiáć kogo/ ktoryby mogł wbezżenstwie cżystym Bogu y Kośćiołowi jego służyć. KałRoz 82.
– Niechay doswiadcży cżłowiek samego siebie. 1. Cor. 11. v. 28. á tak/ że rzekę ad imitationem, niech żyje w Małzenstwie abo w Bezżenstwie/ bo kto niegodnie z Sług Bozych/ ten abo on stan swoy tractuje, sąd sobie samemu zarabia/ jesli nie pokutuje. KałRoz 82.
– [...] prawdziwe Bezżenstwo/ nie należy tylko wtym/ żyć bez Zony sobie poslubioney/ ale wtym/ żyć bez grzechu niecżystośći/ wobcowaniu bez zgorszenia swiętobliwym/ aby nie było naganione usługowanie nasze. KałRoz 82.
– Inacżey jest obłuda wielka/ y Bogiem kuszenie/ tych ktorzy cżynią w Kapłanstwie swoim professią bezżenstwa/ nic śię nie strzegąc/ owszem rozpasani będąc/ na wszelką swawolą ćiáła/ y grzechy wszetecżenstwa/ na swoje zatracenie/ Kośćioła Bożego wielkie zgorszenie/ Kapłanstwa posromocenie/ chwały Bozy zelzywość y hánbę. KałRoz 82.
– Kogo tesz niechce [Bóg] wpoczćie mieć poważnych Xieży/ Ten dármo sobie głowę bezżeństwem ćiemięży. KochProżnEp 31.
– Bezżeństwo unehrlicher Stand. KellGram 236.
– Swięty Bazyli bowiem mowi: że Mniśi nie obowiązywali się iawnie y wyraźnie do beżżeństwa, tylko taiemnym sposobem; prżeto sądźi zá rżecz potrżebną áby tego wyraźną czynili professyą, á żeby ná żyćie ćielesne udaiąc się, mogłi [!] być poćiągnieni do Pokuty. HylJMOpis 3, 103.
– Postanowienie tego Rycerstwa od Papieża CELESTYNA, y Cesarza Rzymskiego HENRYKA potwierdzone, y osobliwszemi nádane przywilejami; podobne do Templaryuszow záwierało powinnośći: żyć w bezżeństwie, Mszy pilno słuchać, y wiernych bronić; coby zaś od pogan pozyskali Rycerze, to wiecznemi do nich czasy náleżeć miało. HylInf 13-14.
– Záprzyśiężone Ich [Krzyżaków] powinnośći były: żyć w bezżeństwie, pewne modły codźiennie odprawować, ustawicznie z niewiernemi walczyć, niezmylone pełnić posłuszeństwo, ná każde skinienie Rządzcy swego, albo Magistri Ordinis. HylInf 24.
– Toć ieszcze od czasow Apostolskich wypadło na swiat Prawo wstrzemięzliwości bezżeństwa. Nic nam lepiéy nie adumbruie Chrystusa Oblubieńca y Kościoła Oblubienicy iego, iako ta czystośc w Osobach Kapłańskich bezżennych, gdy żon niemaiąc czyste Panny, czystemu Chrystusowi Panieństwa Oblubieńcowi się wiecznie zaslubiaią. ChmielAteny III 14.
– 7mo Pelagiusz Papież żyiący około Roku 555. Syciliyskim subdiakonom zaleca seriò, áby się Prawu Rzymskiego Kościoła respektem chowania bezżeństwa konformowali. ChmielAteny III 15.
– Ieszcze Heretycy attakować czystości, y bezżeństwa Katolickich Kapłanow nieprzestaią [...]. ChmielAteny III 22.
– [...] Caelibatus, albo Bezżeństwo wiekow dawnych wygnane z wielu Rzeczy Pospolitych, ale nie z Katolickich, gdzie habetur pro virtute. ChmielAteny1755 I 346.
– [...] w takieyże obserwie, owszem co raz w większey N Sakrament, tak iak y przedtym: Ofiara Mszy S, Bezżeństwo Kapłanow. Zgoła, wszystko iak in primitiva Ecclesia było, iest, y będżie przy protekcyi Pana zástępow, y Katolikow státeczności. ChmielAteny1755 I 1135.
– [Michał Cerulariusz] przeciw Rzymowi Antecessorow swoich, Fociuszá, Sisiniusa y Sergiusa błędow y uporu stał się patronem, y promotorem, wziąwszy in Societatem Leona Biskupa Akridy, y Niceta dobrze in malum uczonego Mnicha, Klasztoru Studiusza ktory wydał skrypt Anno Domini 1052 Ritus Kościoła Łacińskiego, y zażywanie Azymi Panis, toiest przasnego, nie kwaśnego Chleba do Pańskiey Kommunii, y do Ofiary, censuruiący ultra mentem Fociusza, krytykuiący Xięży bezżeństwa Łacińskich Post Sobotny, etc. ChmielAteny1755 I 1140.
– Jovinianus odbiegły z Mediolanu Mnich uczył / że każdy Pokarm każdego Czasu każdy Człowiek pozywać może; że Grzechy wszystki sobie som rowne; Panieństwo / a Bezżeństwo ganił / Panny BOgu poślubione z Klastorow do żyćia rozpustnego wywabiał. HackPraw 417.
– Bezżeństwo. lediger, eheloser Stand. célibat. § dań albo wina od bezżeństwa. T III 39.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

dań albo wina od bezżeństwa:

– Bézżeństwo/ Caelibatus [...] Vxorium [...] Dań ábo winá od bézżeństwá. Kn 25.
– Bezżeństwo. lediger, eheloser Stand. célibat. § dań albo wina od bezżeństwa. T III 39.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Bez-żęństwo spokoyne/ vciészne/ wolne. KnAd 22.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BEZŻEŃSTWO