ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				brodawka
	D.				brodawki
	B.				brodawkę
	N.				brodawką

liczba mnoga

	M.				brodawki
	D.				brodawek
	C.				brodawkom
	B.				brodawki
	N.				brodawkami
	Ms.				brodawkach

Znaczenia

1. anat. »niewielki gruczoł w organizmie ludzkim albo zwierzęcym spełniający określoną funkcję, widoczny w postaci wyniosłości tkanki łącznej pokrytej nabłonkiem«

– W occie ią [rutę] wárząc [...] siarki przyłożywszy/ á ná pierś wszytkę okrom brodawki/ ciepło przykłádáć. SyrZiel 534.
– To conamieley vtrzeć/ á oleykiem swieżym słodkich Migdałow y z sokiem pietrusczánym/ zá rowno oboygá wziąwszy záczynic/ y plastrowáć około brodawki/ ná owę szárość ciáłá. Przyciągnie dostátek mleká. SyrZiel 1071.
– Brodawká ábo cycék ná koziey szyi/ Lacinia [...] Mamilla pensilis [...] Mammula [...] Verruca capri [...]. Kn 45.
– Papilla Brodawka na cziczku. SłowPolŁac 99.
– Czemuż meszczyzna nie ma piersi? Przyczyna iest: bo mężowe [!] nie miewáią miesięczney choroby, y nie karmią dzieci, dla tego nie są im potrzebne, ále máią bárzo mále [!], iákie miewáią niewiásty brodawki u piersi nie wielkie. AlbSekr 153.
– Ná Popryszczenie brodawek u piersi Białogłowskich. Weźmi wodki Bábczáney kwáterkę, włoż do niey Merturij dulcis ćwierć łota, subtelno utárszy, zmieszay y przykłáday maczaiąc chusteczki. PromMed 114.
– 5. Meáty álbo rurki mleczne y błoniste, ktore się kończą w brodawkách [...] przyprowadzáią y wyprowadzáią mleko. KirchFac 52.
– Cycki oddzieláią przez gruczołki od żył pulsowych mleko y przyprowadzáią do brodáwek dla kármieniá dzieci. KirchFac 53.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

brodawka cyckowa (sz. zm.):

– Cycék męski y niéwiéści/ brodawká cyckowa ná piersiách/ Papilla [...] Mamma virorum [...]. Kn 92.
– Cyckowy [...] § cyckowa brodawka. T III 169.

brodawka kozia:

– Brodawki kozie ná szyi/ Noëlae [...] die wärtzlein/ die den Geysen an den schlund hangen am halss. DasHünDict Pp ijv.

2. med. »niewielka twarda guzowata narośl skórna pochodzenia mikrobowego o chropowatej, często półkolistej powierzchni, kurzajka, pęcherz wodny, krosta, pryszcz, liszaj; Verruca«

– Nakształt dwóch brodawek na spodniej szczece końskiej pod językiem zwykła niejaka ostrość narastać, co to roztrucharze suchotami nazywają. DorHipTur 190.
– Brodawki y ine wyrośliny z ciáłá spądza/ mocno nácieráiąc [sól ziołowa]. SyrZiel 176.
– Brodawki ktore stárzy Polacy/ kurzeoká zwáli ná nogách/ spądza [zminda mniejsza]: tłukąc liście/ á przykłádáiąc. [marg.] Brodawkom. SyrZiel 1099.
– Brodawká/ Verruca sesilis [...] Myrmecion [...]. Kn 45.
– Ná Suchoty y Ząmbry. NA te Defectá káżdy Wożnicá povvinien przestrzegác, w koniách kiedy koń appetytu nie ma, kiedy melánkolik y kiedy kląska te wegłdug zvvyczáiu zvvykli konovvali brodavvki z pod ięzyká ná spodni sczece nożyczkámi wyrzynác, ząbry puszczádłem otvvierác, suchoty wyrzynác, solą pozciéráć, y krwie trochę od szyie puścić. HaurEk 57.
– Wody deszczowe brodawkámi ręce osypuią. SolArch 138.
– Są guziki w pośrodku twarde zrastáiące się, ktore nie ták są boleiące iáko uprzykrzone, osobliwie chodząc. Inne zowią się Thymi tesz podobne brodawkom, spod mające wąski, á wierzch szeroki, z ktorych podczas dobywa się krew. PromMed 87.
– Item ziele Celidonia ma osobliwą moc ná brodawki. Item zwiąż od spodu brodawkę iedwabiem álbo lepiey końskim włosem, prędko oderznie ią, potym posyp Hałunem palonym y zmaczawszy chustkę śliną przyłoż. PromMed 132.
– Tráfiá się czásem, że Brodawká wyrośnie ná końcu ięzyká, ktora bywa nie tylko przykra lecz y bolesna, á do zleczenia trudna. CompMed 471.
– Źrzebce z Mirakowa: źrebczak kary 1, źrzebczak gniady 1, źrebiec gniady z brodawką na nodze 1. InwChełm 117.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

brodawka wisząca:

– Brodawká wisząca/ Acrochordon [...] verruca pensilis [...] Verruca eminens [...] Thymion [...] colore thymi est [...] At Chalazion est tuberculum in palpebra pendens, mobile [...]. Kn 45.

brodawka źrebięca:

– Brodawka źrzebięca/ Hippomanes [...]. Kn 45.
– HIPPOMANES [...] SZALEY szkapi [...] Pliniusz powiada że to ma być brodawka zrzebięca ná czele z ktorą się zrzebię rodzi y záraz mu ią klacz ugryza. DanKolaDyk II, 124.

3. bot. »gruczołowate, kuliste wzniesienie na korzeniach, liściach, łodygach lub owocach roślin«

– Owocu pękatego y podługowatego/ po wierzchu którego iakóby iakie brodawki ostre [jest ogórek]. SyrZiel 1181.
– Mnieyszy [brodawnik]/ ma list okrągleyszy/ násienie záwieszone/ iák brodawki odwisłe/ które po łácinie zową/ Acrochordones. SyrZiel 1529.

Znaczenia niepewne

1, 2 a. 3:

– Brodawká die Wartze. WojnaLust 13.
– Brodawka eine Wartze. BierSłowa 8.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Najwcześniejsze poświadczenie:

1600-1668

Znaczenia

»nazwisko«

– Póki Brodawka będzie starszym, żadnej posługi z nich nie będzie Rzplita miała. [1621] MalListy 200.
– Brodawka Pułkownik Kozácki złapany z kilku Kozákámi y obwieszony. MerkHist I, 60.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BRODAWKA

BRODAWKA