Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BRUKOWAĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: BRUKOWAĆ, *BURKOWAĆ
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  brukować
czas teraźniejszy
lp 1. os.   brukuję
3. os.   burkuje
lm 1. os.   burkujemy
imiesłów współczesny
  brukując
Znaczenia
»pokrywać, wykładać kamieniem lub żwirem jaką powierzchnię, np. drogę, ulicę«
Rekcja: co, czym, bez rekcji

  • – Ma być [ulica] brukowana równym kamieniem abo też cegłą, a obu stron w niej ku nogom końskim rynsztoki, dla ściekania wody i gnoju rządniejszego wymiatania. DorHipTur 81.
  • ~ Brukowány/ [...] Lapidibus stratus. Hinc Lithostrota, orum, apud Plin. Delapidatus, Festo. Kn 47.
  • ~ Brukuię/ Sterno locum saxis, Liu. Sterno viam lapide, Vlp. Silice via perstrata est. Liu. [...]. Kn 47.
  • ~ Ścielę drogę/ nápráwuię/ pokładam czym. Sterno iter per mare. AEre atque argento sternunt omne iter, Lucr. Iter militari labore stratum, Quintilian. [...] Vicinum Brukuię. Kn 983.
  • ~ Od niego [słupa zwanego Terminus na Circus Maximus w Rzymie] ná wszytkie strony szły drogi burkowáne po Włoskiey ziemi/ rozmierzone ná mile. StarKaz II, 345.
  • – [Skazaniec] Widzi na oko Cedrowe połogi Ktore Sydonski zdobi namiot w złoto drogi Pawimenty aspisem szczero brukowane Młotem złotym Brontesa skroz polorowane. DrobOpow 195.
  • – Tedy przeprowádziwszy [Królewicza w jego widzeniu] te strászne osoby Przez mieyscá zámożyste w ták śliczne ozdoby, Przywiedli go do Miástá, w ktorym wielki świecił Splendor [...] Były kámienie drogie nieoszácowáne, Ktoremi y vlyce były brukowáne. Bászty narożne złote, y ogromne wieże Były, ktorych moc sámá niedobyta strzeże. DamKuligKról 232.
  • – Grobla [nad Odrą we Frankfurcie] iest niemalna Cwierc mile Kamieniami brukowana. SobTDzien 5v.
  • – Wprzod niż to skupiono Naprzeciwko domostwo, miewał skryte przeście Piwnicą, kiedy jeden to dwoje obeście Dziedzic miał w posessyjej. A była prywata Tego pewna, że też tam bywała owa ta (Jak rozumiesz), gdy wdowcem był, dla swej wygody. Do niej się więc stąd przekradał pod spody. Zaś gdy ow zmarł, przedażą domy rozerwano, Zaraz też i ten śrzodkiem loch przemurowano. Jakoż dotychczas, mimo ludzkie domnimanie, Pod burkowaną drogą trwa przeforsztowanie. KorczWiz 38.
  • – W niewymownie cudney Kościoł ten [świątynia Junony] stał rowninie; widoki swe śliczne Posyłáiąc ná strony świátá okoliczne/ Sámá zwierzchu Máchiná przeźroczystą miáłá Nákształt Rzymskiey kopułę/ ktorą przyimowáłá Swiátłá wszytkie słoneczne. Z Alábástru czoło/ Y szczyty wywiedzione. A tysiąc około Mosiężnych Obeliskow ścian iey podpieráło/ Czworo do niey śpiżánych wrot się otwieráło. Po [...] podwoiách rytych/ Z miedzi Korynthyáckiey wiele známienitych Máiąc figur/ y táblic Bliżey brukowána Areá Mozáikiem. TwarSPas 110.
  • – MASTIC [...] Signinum [...] KIT nábianie tło grunt ktory daią w studniach brukuiąc kámykami drobnemi y wapnem zalewaiąc kituiąc. DanKolaDyk II, 242.
  • – Brukowany. gepflastert. pavé. T III 80.
  • – Brukuię. pflastern mit Steinen. paver. T III 80.
  • ~ Brukować/ Aream consternere flicibus & lapide, Persternere, Delapidare, Pauire mit Steinen besetzen/ pflastern. DasHünDict Pp iij.
Przenośnie
  • Złemi [głowami] piekło brukowáne, Z dobrych będzie zbudowáne, W Niebie Miásto BOGA mego.CompMed 712
  • Fluvij aurei [...] Iberus wHiszpanij perłami burkowany.MikSil 72
  • A my, niestety, wiarą się chlubiemy, A pismem, którym często burkujemy, Nie mając tylko imie chrześciańskie, Sprawy daleko gorsze niż pogańskie.GrochWiersze 247
  • Dumne Kozakow Dnieprowych iuż trzeci raz ánimusze, odmścicielce szábli W. X. M. podáie, tábor nieprzyiázny odwadze otwira, y trupámi ná milę końkiemu kopytu gościniec burkuie [Hetman Polny Mikołaj Potocki].KalCuda c3v
  • Iachalismy dwie godziny wielkie do wsi Kontyk. wszytko przy sadami a droga brukowana Austeryami niemal iak przedmiescie Austerya od Austeryi barzo blisko.SobTDzien 35
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Związki frazeologiczne

  • gardło brukowane:
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

BRUKOWANY

im. przym. bier.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: BRUKOWANY || BURKOWANY

Formy gramatyczne
odmiana złożona
lp M. m   burkowany ||   brukowany
ż   brukowana
n   brukowane
N. ż   burkowaną
lm M. nmos   burkowane ||   brukowane
B. nmos   brukowane
Najwcześniejsze poświadczenie:
1603
Znaczenia
»pokrywać, wykładać kamieniem lub żwirem jaką powierzchnię, np. drogę, ulicę«
  • – Ma być [ulica] brukowana równym kamieniem abo też cegłą, a obu stron w niej ku nogom końskim rynsztoki, dla ściekania wody i gnoju rządniejszego wymiatania. DorHipTur 81.
  • – Brukowány/ [...] Lapidibus stratus. Hinc Lithostrota, orum, apud Plin. Delapidatus, Festo. Kn 47.
  • – Od niego [słupa zwanego Terminus na Circus Maximus w Rzymie] ná wszytkie strony szły drogi burkowáne po Włoskiey ziemi/ rozmierzone ná mile. StarKaz II, 345.
  • – [Skazaniec] Widzi na oko Cedrowe połogi Ktore Sydonski zdobi namiot w złoto drogi Pawimenty aspisem szczero brukowane Młotem złotym Brontesa skroz polorowane. DrobOpow 195.
  • – Tedy przeprowádziwszy [Królewicza w jego widzeniu] te strászne osoby Przez mieyscá zámożyste w ták śliczne ozdoby, Przywiedli go do Miástá, w ktorym wielki świecił Splendor [...] Były kámienie drogie nieoszácowáne, Ktoremi y vlyce były brukowane. Bászty narożne złote, y ogromne wieże Były, ktorych moc sámá niedobyta strzeże.. DamKuligKról 232.
  • – Grobla [nad Odrą we Frankfurcie] iest niemalna Cwierc mile Kamieniami brukowana. SobTDzien 5v.
  • – Wprzod niż to skupiono Naprzeciwko domostwo, miewał skryte przeście Piwnicą, kiedy jeden to dwoje obeście Dziedzic miał w posessyjej. A była prywata Tego pewna, że też tam bywała owa ta (Jak rozumiesz), gdy wdowcem był, dla swej wygody. Do niej się więc stąd przekradał pod spody. Zaś gdy ow zmarł, przedażą domy rozerwano, Zaraz też i ten śrzodkiem loch przemurowano. Jakoż dotychczas, mimo ludzkie domnimanie, Pod burkowaną drogą trwa przeforsztowanie. KorczWiz 38.
  • – W niewymownie cudney Kościoł ten [świątynia Junony] stał rowninie; widoki swe śliczne Posyłáiąc ná strony świátá okoliczne/ Sámá zwierzchu Máchiná przeźroczystą miáłá Nákształt Rzymskiey kopułę/ ktorą przyimowáłá Swiátłá wszytkie słoneczne. Z Alábástru czoło/ Y szczyty wywiedzione. A tysiąc około Mosiężnych Obeliskow ścian iey podpieráło/ Czworo do niey śpiżánych wrot się otwieráło. Po [...] podwoiách rytych/ Z miedzi Korynthyáckiey wiele známienitych Máiąc figur/ y táblic Bliżey brukowana Areá Mozáikiem. TwarSPas 110.
  • – Brukowany. gepflastert. pavé. T III 80.
Przenośnie
  • Złemi [głowami] piekło brukowane, Z dobrych będzie zbudowáne, W Niebie Miásto BOGA mego. CompMed 712CompMed 712
  • Fluvij aurei [...] Iberus wHiszpanij perłami burkowany. MikSil 72
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: BRUKOWAĆ.
Data ostatniej modyfikacji: 25.02.2016
Autorzy: WM
Data ostatniej modyfikacji: 25.02.2016