ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
T (bruksola), L (bruksola, buksola, bussola; bez cyt.), SWil (busola), SW (bruksola, buksola, busola), SJP (busola)

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				bruksola \|\| busula
	D.				bussole
	N.				busulą \|\| buksolą \|\| busolą

Etymologia

fr. boussole, z wł.

Znaczenia

»przyrząd służący do określania kierunków i wielkości kątów na powierzchni ziemi, w kształcie okrągłego pudełka z wbudowaną igłą magnesową, wskazującą swym położeniem strony świata«

Ná tym morzu żelázo Mágnesem przypráwione (ktore w inszych częśćiách świátá Magistrat vel graecizat,) pátrzy prosto ku Polusom: lecz w ktorymby to mieyscu własnie tráfiáło się/ áż do tąd nie zgadzáią się o tym Relátiae: iednák dowodnieysze mniemánie iest/ iż żelázo z Bussole stánowi się ná sto/ y ná 10. mil ku zachodowi od wyspy Floris. BotŁęczRel II 62.
Ta busula służy do mierzenia podkopów. AquaPrax 186.
W taki sposób bez knotów zapalonych, aby cię nie widzieli, do ich ognia możesz strzelać. Także i w dzień może się umierzyć z busulą HI przez minuty, ale to nie tak pewne, gdyż to służy do strzelania ku wielkiemu ciału fortece, zamku albo inszy rzeczy podobny. AquaPrax 186.
I dobrze, żeby nagotowano batę i czołn z ich pojazdami, żaglami, kotwicami, żywnością, z obronami, busolą, dlatego, jeślić sztuka nie pójdzie, abyś ucikł od tyraństwa i z ręku barbarorum. AquaPrax 206.
A takim sposobem albo busulą i dyjoprą F możesz wleść od pieca D i iść ku kamieniowi G. AquaPrax 304.
[...] dobywszy Ewander kompasu słonecznego a rozkazawszy trochę postać z karetą, otworzywszy puszkę, która buksolą żeglarze nazywają, i zgadzać począł igły magnesowej końce ku polom niebieskim [...]. LubSArtPol 224-225.
Brukfola[!]. ein See-Kompaß. boussole. T III 80.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

*BUSOLA