ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T (cedzić, cadzić)

Nienotowany w słownikach:
SStp (?), L (?), SWil (?), SW (?), SJP (?)

Formy gramatyczne

bezokolicznik

cadzić || cedzić

czas teraźniejszy

lp	1. os.	cadzę \|\| cedzę
	3. os.	cedzi
lm	3. os.	cedzą

czas przeszły

3. os.

cedził

tryb rozkazujący

2. os.

cędź

imiesłów współczesny

cedząc

Znaczenia

1. »przelewać jakiś płyn przez sito oddzielając zgęszczenia lub zanieczyszczenia«

– Przez popioł onę wodę ná Rumien także w naczynie podstáwione cedzić raz y trzy przelewáiąc w tym nogi ná noc parzyć. SyrZiel 795.
– Cádzę/ cédzę/ Colo [...] Exprimo per linteum [...] Liquo vinum [...] Deliquo [...] Transcolo, defaeco [...] Percolo aliquid [...] Recolo [...] znowu cádzę. Liqueo vel liquesco [...] aquae per interuenia (terrarum) liquescunt. cádzą się/ siekną/ przeciekaią [...]. Kn 57.
– Cędź na misę/ á gdy klárowną odbierzesz/ przydaway w tę polewkę/ Torneselu/ iákiego chcesz koloru. CzerComp 88.
– Przyley trochę lub wody, lub zgotowanego karuku, i przez chustkę cedząc przecieray. SekrWyj 60.
– Bez chluby, rzecze pani, proszę, z tym napitkiem. I ja go mam a wżdy się z tym nie chwalę sitkiem, Przez ktore cokolwiek jem i co piję, cedzę, Jako wąsy waszmości, od siebie przez miedzę. PotFraszBrück II 203.
– Cedzę. durchseigen, filtriren. filtrer; couler; faire passer par le filtre; passer une liquer T III 100.
– Cedzić/ Colare, Defecare, Liquare, Percolare. DasHünDict .

Przenośnie

MorszAUtwKuk 334
Nie znamy się ná szkrupułách; á tak nalepiey/ komory cadzic/ á wielbłądy połykáć.BanHist 46

2. »lać, przelewać, nalewać«

– Roderik tylko słowa cztery, Potym chybá tą szpadą day mi odpowiedzi. Xymena Ach tą szpádą, ktora krew Oycá mego cedzi. CorMorszACyd 150.
– Strumieniem się cedzi Krew niewinna tych ludzi. PotWoj 109.
– Znali go y Szwedzi I Moskwa: kiedy krew ich, w okazyach cedzi. PotWoj 141.
– Nie ten lew płci niewinnej krew cedzi, Co na herbownym hełmie we dwu trąbach siedzi. PotFraszBrück I 212.
– Oczy bańki łez, ktore rzewnym płaczem cedzą, Ledwie się o frasunku od serca dowiedzą. PotFraszBrück II 403.
– To postanowią dekretem w Senacie Wnet y Konsulem Cesarz obwołany, Choć nieprzytomny, y zaraz na bacie Poseł do niego z tym ordynowany. Ktory, ledwie z bram ruszył w tey prywacie Natychmiast ciężki wstyd obeymie stany; Ze dla wolności krwie nie cedząc kropki Tyranna w rządy wpuszczą iako wzobki. ChrośKon 148.
– Pokazał to dwor krola Faraona Pewnym ná swoich domowych przypadkiem, Gdy dwoch Eunuchow, iak dwie żaby złona, Znáć za szczodrzeyszym, szafunkiem ydatkiem, Z urzędu strącił, ieden cedził grona A drugi chleba, udawał dostatkiem, Zkąd iako mowiem, dziś więzyku naszem, Ten się stołowym, a ow zwał Podczasze[m]. ChrośJóz1745 G3v-G4.
– [Jezus do faryzeusza] Tyś nie dał nogom moim wody, Ta łez nieskąpi, cedząc krople liczne. DrużZbiór 201.

3. »rozpuszczać, roztapiać«

– Przépuszczam wosk/ łóy/ etc. [...] Iterùm liquo significat et simpliciter Rostapiam/ et Cédzę. Kn 853.

4. »pić, ciągnąć«

– Eumenidy strászliwe wyciągnioną szyią Winá cedzą, á węże z niemi wespoł piią. ClaudUstHist 26.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

odmiana złożona

lp	M.	m			cedzony
	D.	m			cadzonego

Najwcześniejsze poświadczenie:

1606-1608

Znaczenia

1. »o płynie: przelany przez sito w celu oddzielenia zgęszczeń lub zanieczyszczeń«

– Cédzony/ Saccatus lineis saccis [...] percolatus [...]. Kn 60.

2. »rozpuszczony, roztopiony«

– Na same pany [dano] po cztery czarecki zgorzałki, garnec miodu cadzonego, garnec piwa, dwa kołacza, dwa chleby półgroszkowe, dwie kokoszy, sztukę jałowiczyny, sztukę baraniny, masła za grosz, 10 jajec, a na sól, na ocet, na krupy i na śmietanę i na wsiakoje miałkoje 3 grosze. NiemPam 292.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

CEDZIĆ

*CADZONY, CEDZONY