ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (cela p. cella), Kn, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, T (cela ), L (?)

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				cella \|\| cela
	D.				cele \|\| celle
					celi
	B.				cellę \|\| celę
	Ms.				celli \|\| celi

liczba mnoga

	M.				cele
	D.				cel
	C.				cellom
	B.				cele \|\| celle
	N.				celami
	Ms.				celach \|\| cellach

Etymologia

łac. cella 'mała izba'

Znaczenia

»izba w klasztorze lub pustelni«

– Célá abo céllá mniska/ Cella [...]. Kn 60.
– Delineátia Pieczáry [...] 3. Cellá ś. Oycá nászego Theodozego. KalCuda 5.
– Zakonnicy [...] W błahych celach do tych czasów Zażywają swych niewczasów, Muszą: bo Pan wszystkim może, Aż ich na klasztor wspomoże. JarzGośc 8.
– Poznáłá ich fałsz y zdrádę Osánná/ y wypędziłá ich zCelle. OkolNiebo 95.
– Po puszczy swe Celle przy Káplicách máią/ chlebem y iárzynámi iáłowemi/ y wodą się niekiedy w tydzień posiláiąc. PruszczKlejn 17.
– Mięsá nie iadáią/ w osobnych Cellách ogrodzonych mieszkáią iáko Pustelnicy. PruszczKlejn 85.
– Cela w nim [klasztorze] kozda tak piękna że by się mogła nazwać Gabinetem krolewskiem, aiest ich zpięćSet okna po wszystkich malowane wielkie apostaremu iasne. PasPam 77v.
– Iazas był wtym Curiosus [ciekawy] zem wszystkie mieysca pięknosć y ozdobę iako klasztoru tak Celi zrewidował. PasPam 77v.
– Nawet y wceli gdzie mięszkał [sc. Luter] byłęm. PasPam 77v.
– Po wszystkich tedy owych celach gdzies ięno zayrzał było pełno kobiet dzieci co to pouchodziło przed Woyskiem. PasPam 78.
– Pátrząc na piekne Iasnogorskie cele, Posyłał gości do Klasztora wiele Ktorzyby z Oycow przywiedli do tego, Aby załogę przyięli od niego. OblJasGór 70.
– Zaprowadził ich do swej cele [zakonnik]. LubSArtPol 240.
– Niewiem co tá iest zá celá winiárska? Wierę gdy by przełożeństwo lub Klasztorow męskich, lub tám Ksieni álbo Przeoryszá, wiedziáłá o Celi winiárskiey, w ktorey by to szynk był, iáki táki pije, iákiego tákiego częstuią: bá wierę trzebá by tę celę zámknąć: i z-nią gospodarzá. MłodzKaz I, 54.
– Zamknąwszy, iako zwyczay mniszki w Celach, Smieley z Dauletem postępuie Xieni. PotSyl 85.
– Rzecze Aráches: Pokaz nam iego mieszkánie. Odpowie mu Zakonnik ták ná to pytánie: Ieśli was zechce vyrzeć, sam się wam nágodzi, A nam się celi iego pokazáć niegodzi. DamKuligKról 163.
– Iuż mnich oboiey Woynie, nieporádzi wiele, Ziechał z Polá do twierdze do Klasztorney Cele. PotPocz 109.
– Kiedy to doniesiono Przełozoney, przydała iey iedne Mniszkę rozkazuiąc iey aby ią dobrze na oku miała y zeby u niey w celli sypiała. HistŚwież 499.
– Uprosił sobie wtenczas u Generała [...] żeby mogł w Krakowie mięszkać, y cellę w kąciku iakim klasztornym na osobności żeby mogł mieć. NiesKor II 196.
– Srodkiem po między celami prowadzone [korytarze] y wentylacyi cellom są przeszkodą, y widoku dostatecznego mieć niemogą. BystrzInfArch D3v.
– Po uczynionym juramencie do Cel swoich rozchodzą się Kardynáli. ChmielAteny II 123.
– Cela. Mönchs-Celle. célule, chambre d'un Réligieux. T III 102.
– Cele/ Sanctuaria [...] Heimliche Kammer oder Zell. DasHünDict Pp iiijv.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

cela winiarska:

– Niewiem co tá iest zá celá winiárska? Wierę gdy by przełożeństwo lub Klasztorow męskich, lub tám Ksieni álbo Przeoryszá, wiedziáłá o Celi winiárskiey, w ktorey by to szynk był, iáki táki pije, iákiego tákiego częstuią: bá wierę trzebá by tę celę zámknąć: i z-nią gospodarzá. MłodzKaz I, 54.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Zakonnik w Celli/ Zołnierz we zbroi/ Człek przy prawie. Bespieczni są. ŻabPol B1v.

Przenośnie

Maszkarada nowożeńce [...] Twardyż to zakon, ciężka na mnie cela, Do śmierci smutku, za trzy dni wesela. Zwłaszcza kto trafi na kawalkatora; Lepiej sto razy z mnichy do klasztora.PotFraszBrück II II, 343-344

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

CELA