Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CHORĄGIEW

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SXVI (?), Kn (?), T (?), L (?)

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   chorągiew
D.   chorągwie ||   chorągwi
C.   chorągwi
B.   chorągiew
N.   chorągwią
Ms.   chorągwi
liczba mnoga
M.   chorągwie
D.   chorągwi
B.   chorągwie
N.   chorągwiamy ||   chorągwiami
Ms.   chorągwiach
Znaczenia
1. »odział wojska«
  • – Przechodząc Miasta y na kozdey prezęncie Officerowie z szablemi [!] dobytemi przed chorągwiami iechali. PasPam 54.
  • – Sąm wstał mało co spiąc owe siekiery kazał podzielic między chorągwie y piechotę. PasPam 57v.
  • – Stanął y kazał kozdey Chorągwi odpocząc. PasPam 61v.
  • – Iakęm stanął u Chorągwi zaraz Czwartego dnia ruszylismy się do obozu. PasPam 70v.
  • – Dostało się tedy na naszą chorągiew Oborniki y Mosiny pod Poznaniem. PasPam 78.
  • – Musielismy wyiechac przeciwko chorągwi ktora nadchodziła. PasPam 81v.
  • – W oczach całey Chorągwie przed kilką niedziel Pawła Kossowskiego naszego Towrzysza posiekł. PasPam 88v.
  • – Wychodzi Z Choyniakow Chorągiew Tuczynskiego y Antonowiczowa Tatarska 200 koni. PasPam 92v-93.
  • – Było tez kilka Chorągwi wolentarskich ktore wodził Muraszka. PasPam 103.
  • – Srogim impetem tak się o nich uderzyli że się zaraz z Sobą pomieszały Chorągwie. PasPam 105v.
  • – Co Słabsze Chorągwie to za Szwadrony Hussarskie ordynowano. PasPam 107v.
  • – Niewidziano mię nigdy za Szeregiem Chyba tam gdzie nalezalo obok z Chorągwią Matką moią. PasPam 121.
  • – Pytał mię do kąd iadę powiedziałęm że do Chorągwie poczet sprowadzić. PasPam 122v.
  • – Ia kilka dni tylko pobywszy u Chorągwie [...] Zdobrą kompanią poiechałęm do domu. PasPam 123.
  • – Szukaią mię po Chorągwiach niemasz. PasPam 160v.
  • – Chorągwie pozwiiano do ktorych większe miano urazy. PasPam 187.
  • – Leci komunik Lubomirskiego iuz niesprawą nie Chorągwiami ale tak modą Tatarską. PasPam 202v.
  • – Iak wzięli teł Chorągwi Woiewody Ruskiego Hetmana koronnego zaraz Chorągiew husarska poczęła uciekać. PasPam 264v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • chorągiew husarska (sz. zm.):
    • »chorągiew złożona z husarzy«
    • – Husarskie chorągwie skoczyły my tez tu z tyłu uderzęmy na nich. PasPam 95.
    • – Chorągwie Chusarskie ktorych było Dziewięc Rozdzielano każdą na Trzy Szwadrony z Za kozdym Szwadronem Pancerną Chorągwie. PasPam 103.
    • – Tak tedy czynili Iedęn Szwadron Hussarskiey Chorągwie Czarnieckiego y Pancerna Chorągiew zanim nie pamiętam czyia. PasPam 107-107v.
  • powiatowa chorągiew:
    • »chorągiew wystawiona przez powiat«
    • – Uchodziło siła kompaniiey y Czeladzi nazad do Polski osobliwie wielkopolaczkow zpod tych nowo zaciąznych Powiatowych Chorągwi. PasPam 53v.
  • chorągiew bardzo okryta || chorągiew dobrze okryta || chorągiew okryta:
    • »dobrze uzbrojony oddział«
    • – Trafiło się raz że Chorągiew krola potockiego dobrze okrytą wybił w stępnym boięm Samo dziesięc. PasPam 82v.
    • – Chorągiew Moskiewską bardzo okrytą zagarniono. PasPam 89v.
    • – Mozemy pleno numero [w pełnej liczbie] y zawsze okryte miec chorągwie. PasPam 218v.
2. »sztandar«
  • – Na wałach wywiiaią Chorągwiami. PasPam 72.
  • – Nasiekł na bił Chorągiew wziął y kotły y odesłał to Hetmanowi. PasPam 83.
  • – Kommendant nasz [...] kłaniac będzie W MM Panu y Chorągiew nieprzyiacielską rzuci pod nogi. PasPam 91v.
  • – Ucieka Chorązy Hoży Moskal Chorągiew po Sobie połozywszy. PasPam 96v.
  • – Chorągwi nabrano kilka wozow Armaty wzięto Szumney siła y więzniow tez potrosze. PasPam 108.
  • – Skoczę za Sęndomirzanami co zywo zamną ze y Chorązowie z Chorągwiami musieli. PasPam 233v.
  • – Wszyscy z Wielką Hańbą [...] Uciekali [...] Chorągwie kopiie kotły precz porzucali. PasPam 264v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • chorągiew biała:
    • »znak poddania się«
    • – Obaszywszy nas w dziedzincu dopiero poczęli [Szwedzi] trąbić y chorągwią białą wywiiać co iest Signum proszenia o miłosierdzie odmięniwszy w krotkim czasie zwyczay narodu swego swinskiego co powiedali że naprosięmy kwateru. PasPam 59v.
  • pod chorągiew podjechać:
    • »zaciągnąć się do chorągwi«
    • – Woiewoda kazał Męzynskiemu Porucznikowi swemu traktować zęmną że bym pod iego chorągiew podiechał. PasPam 115v.
  • spod chorągwie:
    • »z chorągwi«
    • – Tak Bog dał ze z pod tych Chorągwi y iedna dusza nie zginęła. PasPam 58v.
    • – Potym wyprawiono Skrzetaskiego [Skrzetuskiego] na podiazd zkommedorowanemi ludzmi po dwoch Towarzyszow z pod Chorągwie. PasPam 89v.
    • – Wolski z pod krolewskiey Chorągwie począł się obruszac. PasPam 92.
  • pod chorągwią:
    • »w oddziale wojska«
    • – Była to w tęn dzien Crysis [sytuacja] tak zła że z piętnascie poiedynkow odprawowało się pod roznemi Chorągwiami. PasPam 89.
    • – Ia zem się w krakowskiem ozęnił iuzem tez tam z niemi był pod Chorągwią krakowskiego Powiatu. PasPam 230.
    • – Roziechali się tedy do Domu Nobilitas [szlachta], iuz nie pod Chorągwiami ale sparsim [w rozsypce]. PasPam 234.
  • chorągiew nosić:
    • »trzymać chorągiew w czasie walki, posuwania się oddziału wojskowego«
    • – Mnie tedy Deputowano z Panem Wawrzyńcem Rudzienskiem ktory potym unas chorągiew nosił. PasPam 81.
Związki frazeologiczne

  • pod (czyjąś) chorągwią//chorągwiami służyć:
    • »być w wojsku pod czyimś dowództwem«
    • – Zemną pod tą ze Chorągwią Pana kasztelana Lubelskiego słuzyli Pan Olszowski Iąn y Pan Ięd[r]zey Zaręba. PasPam 114v.
    • – Miał kilku Siostrzęncow Rodzonych w Podlaszu ktorzy pod roznemi Chorągwiami w Woysku naszym słuzyli. PasPam 181v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • powiatowa chorągiew:
  • chorągiew nosić:
  • chorągiew husarska:
    • – Chorągwie Chusarskie ktorych było Dziewięc Rozdzielano każdą na Trzy Szwadrony z Za kozdym Szwadronem Pancerną Chorągwie. PasPam 103.
    • – Chorągwie Chusarskie ktorych było Dziewięc Rozdzielano każdą na Trzy Szwadrony. PasPam 103.
    • – Iak wzięli teł Chorągwi Woiewody Ruskiego Hetmana koronnego zaraz Chorągiew husarska poczęła uciekać. PasPam 264v.
  • pancerna chorągiew:
    • – Ociec moy [...] Porucznikował, u Nieboszczyka Im-Pana Janusza z Łohoyska Tyszkiewicza Woiewody kiiowskiego pod Chorągwią Kozacką, bo przedtym niezwano Pancernemi Chorągwiami tylko Kozackiemi. DrobTuszInf 7.
    • – O iednym z nich towárzyszu pod Páncerną chorągwią, że pod Starczem mężnie nácieráiąc, z tych batalii ránę wyniosł 1638. NiesKor II 22.
Związki frazeologiczne

  • pod c zyją choragiew podjechać:
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 12.04.2018