ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SWil, SJP

Nienotowany w słownikach:
SXVI (?), Kn (?), T (?), L (?), SW (?)

Formy gramatyczne

ciężko

Znaczenia

1. »nielekko«

– Kulbak strzelby na brali co az Saniom Cięszko. PasPam 157v.

2. »przykro, smutno«

– Gdy Woyska staną w zwykłej bataliiey Ia niewygodzę swoiey fantazyiey Więc cięszko westchnąc y zapłakac cale, Na cię wspomniawszy moy Dereszu VALE. PasPam 51.
– Cięszko dzielnemu Rumakowi Gdy go nikczemny od Złobu od iada Osieł. PasPam 134.
– Cięszko musi bydz temu kto nie tylko że nie zarabiał nigdy Oyczyznie na zadną niewdzięczność ale y owszem wszelaką meruit gratitudinis [zasłużył wdzięczności] rekompensę. PasPam 140v.

3. »przykro«

– O byłoz mi to cięszko zrazu w owym spustoszonym kraiu starać się opodwody do tak wielu wozow. PasPam 165.
– Wartować się kazałęm przy owych nocnych y dzięnnych kradzierzach y rozboiach. Comi było bardzo cięszko między ludzmi obcemi. PasPam 180.
– Cięszkosz tam będzie zanaymnieyszą krzywdę Ludzką za kozdą zosobna duszę odpowiadać y zanię nie znosne ponosic Ctuciatus [męczarnie]. PasPam 196.

4. »niebezpiecznie, niewygodnie«

– Kiedy im cięszko było z Wielkich tylko kartanow okrutnie nąm łaiali [sc. Szwedzi] na kozdy dzięn koniom y ludziom dostawało się bo w tamtym mieyscu przenosi kula z długiego Działa prawie wszędzie. PasPam 62v.
– Nie miały szyki daley szancow progredi [posuwać się] tylko przy nich bić się defensive [broniąc się] Wysuwaiąc się pułkami do Nieprzyiaciela a kiedy cięszko to pod szance refugium [schronienie]. PasPam 103v.
– Tam nasi Panowie są na Odwodzie gdy by im cięszko było iuz by ich tu zanami widać było. PasPam 239.

5. »mocno, bardzo«

– Woiewoda Malborski Denhoff Człowiek był Cięszko tłusty. PasPam 264v.

6. »powoli, ociężale«

– Cięszko uciekał choc na dobrym koniu. PasPam 95.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

post 1603

Znaczenia

»jest trudno«

~ Niechaj nie będzie ciężko ludziom nowym czekać, aż się w domach ich cnota wkorzeni i rozkorzeni. GórnDzieje 202.
~ Po tym dzisiejszym kazaniu, Trzeba myślić o śniadaniu. A może ciężko nie robić, Pójdziemy w pole na zdobycz. SynMinKontr 220.
~ Przeto synu/ nie chci nie będzie ćiężko wor Zakonny ták pożyteczny nosić. ZwierPrzykład 153.
~ Basza powiedział: — „Ponieważ z dziesiąci domów ciężko na was dać do wioseł na galery po chłopie, dajcież z piąci.” SaadiOtwSGul 7.
~ Jam mu i słowa nie odpowiedział, anim głowy, ani oczu ku górze nie podniósł, o co rozgniewany rzekł: — „Póki językiem dobrze możesz ruszać, Niech ciężko z ludźmi mówić ci nie będzie; Bo potém trudno zechcesz się przymuszać, Gdy goniec śmierci na wargach usiędzie.” SaadiOtwSGul 7.
~ O! jakie kto z nas himery dziś przędzie W głowie nie swojej! złym, dobrym li będzie; To jednak ciężej, że nie mogło gorzej Jako być dotąd; i niechaj otworzy Ojczyzna drogie archiwy swe sobie, Nigdy jako w tej opłakańsza dobie. TwarSRytTur 96.
~ Comi było bardzo cięszko między ludzmi obcemi. PasPam 266v.
~ [...] ieden drugiemu szkody nie robic zakazywac pasterzom, bo to zawsze zawada między sąmsiadami bywa, uczynic zaraz sprawiedliwość w szkodzie, nieodwłaczac do Pana, do rugowego prawa, testamenta, zapisy przedarzy, aby w xięgi sprawiedliwie wpisywac przy przysiężnych, bo to ... swoie summienie P. Bogu cieszko odpowiedziec. KsPtaszUl 566.
~ A ponieważ nic nie tak bardzo jest ciężko człowiekowi, ile prostemu, jako do cudzoziemskiego przyuczać się języka i łatwiej jednemu cudzoziemcowi oficyjerowi do polskiego przywyknąć niżeli tak wiele tysięcy e converso do cudzoziemskiego, więc postanawiamy, in futurum aliis musztry polskim językiem aby wprawowane były. SuffProwRzecz 248.
~ Bo zátwárdźiáłe iest serce ludu tego, i cięsżko im słucháć, i oczy swe zámrużáią; że by snáć nie widźieli, i nie słyszeli prawdy, i sercem nie przyięli, i nie náwroćili się, i nie zbáwiłem ich. SczanPrawda 82.
~ Ale pytám śię, ktoż te dobrá obaerat? mi sámi? záćiągájąc summy Duchowne ná dobrá násze? á coż jest zá injuria volenti? záczym w tey mierze jeżeli kto laeditur, to nisi á se ipso, miło bráć summę, niechże nie bedźie y cięszko stáre oneroso contrctui. BystrzPol Q2v-Q3.
~ Tylko że to tu ćięszko discernere lepram et lepram; ponieważ ták Monárchia, jáko y Arystokrácya, álbo Demokrácya, máją pro se pozorne rácye, ále też y contra absurda. BystrzPol K4v.
~ Cięszko na mnię długi indukować katalog rożnych Narodow, ktore osobliwie Iápheta Szlachetnego progenies szczupłość bo kilká mil maiąc gruntu, wolność mierzyli Swiata całego granicami, aequali lance ważąc ią z życiem, niewolniczego iarzma cierpieć niechcąc; bo to nie rozumnego woła, nie Człeka rozumnego onus et honos. ChmielAteny IV 257.
~ Dla tego ciężko poiąć, iak P. Athing w Zurnalu modnym, mógł napisać śmiało, że to tylko było prawdą przed lat 40, a teraz cały Petersburg iest brukowany. GeorOpis 39.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

CIĘŻKO

CIĘŻKO