Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CZYHAĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: CZYHAĆ, CZUHAĆ, CUHAĆ
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (czyhać, czuhać), Kn (czuham, czyham), T (czuham, czyham), L (czuhać, czyhać; XVI-XVII), SWil (czyhać, czuhać), SW (czyhać, czuhać), SJP (czyhać)

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
czas teraźniejszy
lp 1. os.   czyham ||   czuham
3. os.   cuha
lm 3. os.   czyhają
czas przeszły
lp m 1. os.   czyhałem
3. os.   czyhał
ż 3. os.   czyhała
lm mos 3. os.   czyhali
czas przyszły złożony
lp m 1. os.   będę czyhał
zneut 3. os.   czyhać będzie
tryb przypuszczający
lp m 3. os.   czyhałby
imiesłów współczesny
  czyhając
Etymologia
czes. čihati
Znaczenia
»czekać w ukryciu z zamiarem napaści na kogo lub zdobycia czego, czatować; czekać na co ze złymi intencjami«
Rekcja: na kogo, na co

  • ~ Nie tak tatarskim dymem Podole, gdy bachmat zmierzy wzdłuż i wszerz pole, jako swych ogniem Polska snadź spłonie, a nieprzyjaciel cuha na stronie. MiasKZbiór 69.
  • ~ PRzetoż je pobije lew z lásá: wilk wieczorny wygubi/ je: lámpárt czyháć będzie u miast ich: ktokolwiek wynidzie z nich/ rozszárpány będzie: bo się rozmożyły [!] przestępstwá ich/ y zmogły się odwrocenia ich. BG Jr 5, 6.
  • – A Herodyás czyháłá nań; y chciáłá go zábić/ ále nie mogłá. BG Mk 6, 19.
  • – A jáko zbojcy czynią, ktorzy ná kogo czyháją ná drodze/ kędy chodzą do Sychem/ tak czyni rotá Kápłanow: bo umyślnie niecnotę płodzą. BG Oz 6, 9.
  • ~ Siedzi czyhájąc we wsiách: w skrytościách zábija niewinnego: oczy jego upátrują ubogiego. BG Ps 10, 8.
  • – Słowá niepobożnych czyháją ná krew: ále ustá spráwiedliwych wybawiáją je. BG Prz 12, 6.
  • ~ Dla tego będę im jáko lew srogi: jáko lámpárt przy drodze będę czyhał. BG Oz 13, 7.
  • – Chociaż słyszę urągánie od wielu y od Mágor Missábibá/ mowiących; Powiedzcie co nań, á oznájmiemy to Krolowi. Wszyscy przyjaciele moji czyháją ná upadek moj/ mowiąc; Aza snadź zwiedziony będzie/ y przemożemy go/ á pomścimy się nád nim. BG Jr 20, 10.
  • – Lecz kto by nie czyhał ná kogo/ áleby go Bog podał w rękę jego/ náznáczęć miejsce ná ktore będzie miał uciec. BG Wj 21, 13.
  • – Zeście się sprzysięgli wy wszyscy przeciwko mnie/ á niemász ktoby mi objáwił? gdyż się zbuntował y syn moj/ z Synem Isájego/ á niemász ktoby się mnie użalił miedzy wámi/ á oznájmił mi/ iż podburzył Syn moj sługę mego przeciwko mnie/ áby czyhał ná mię/ jáko się to dziś okázuje. BG 1Sm 22, 8.
  • ~ Jesli zwiedzione jest serce moje do niewiásty/ y jeslim czyhał u drzwi przyjacielá mego: Niechajże mele innemu żoná mojá: á niechaj się nád nią inni schyláją. BG Hi 31, 9-10.
  • – Zbieráją się [nieprzjaciele]/ y ukrywáją się/ y ślad moj upátrują/ czyhájąc ná duszę moję. BG Ps 56, 7.
  • – Zbieráją się/ y ukrywáją się/ y ślad moj upátrują/ czyhájąc ná duszę moję. BG Ps 56, 7.
  • – Abowiem mowili nieprzyjaciele moji przeciwko mnie: á ci/ ktorzy czyháli ná duszę moję/ radę uczynili społem: BG Ps 71, 10.
  • – Czuham/ czuwam/ czyham ná co/ ná kogo pilnuię. Inhio aliqui, [...] Obsidior aliqui, [...] Insidior alicui [...]. Kn 106.
  • – Czuham, czuwam, czatuię, czyham na co. lauren. guêter, épier; veiller qu. T III 193.
  • – Czyham na co. lauren. guetter, épier, veiller qu. T III 197.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

*CZYHAJĄCY

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lp D. m   czyhającego
N. m   czyhającym
Najwcześniejsze poświadczenie:
1632
Znaczenia
»taki, który czyha, czatuje«
  • – Jest jáko niedźwiedziem czyhájącym ná mię: jáko lwem w skrytościách. BG Lm 3, 10.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

*CZYHAJĄCY
rzecz

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1632
Znaczenia
»ten, który czyha, czatuje«
  • – Tákieć są ścieszki káżdego czyhájącego ná zysk/ ktory duszę PAná swego odbiera. BG Prz 1, 19.
  • – ZAtym ruszylismy się od rzeki Acháwy/ dwunastego dnia miesiącá pierwszego/ ábysmy szli do Jeruzalem: á ręká Bogá nászego byłá nád námi/ y wyrwáłá nás z ręki nieprzyjacielá/ y czyhájącego ná nas w drodze. BG Ezd 8, 31.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 20.09.2010
Data ostatniej modyfikacji: 20.09.2010
Autorzy: WG
Data ostatniej modyfikacji: 20.09.2010