Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

DALEKI

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
stopień równy
lp M. m   daleki
ż   daleka
D. ż   dalekiej
B. ż   daleką
lm D.   dalekich
stopień wyższy
lp M. ż   dalsza
D. m   dalszego
ż   dalszej
n   dalszego
B. m nżyw   dalszy
ż   dalszą
N. m   dalszym
lm M. mos   dalsi
nmos   dalsze
D.   dalszych
C.   dalszym
B. nmos   dalsze
Ms.   dalszych
odmiana niezłożona
lp D. m albo n   daleka
Znaczenia
1. »oddalony, daleko przebywający«
  • – Dáléki miéyscem/ etc. vide Odlégły. Kn 114.
  • – Przywiozł zdalekich kraiow to, co [...] ma wysokie u ludzi zalecenie. PasPam 80v.
  • – Dalekich nie szukaiąc dowodów Szwedzka Woyna iakiey narobiła szkody y konfuzyiey Oyczyznie. PasPam 138v.
  • – Dalsza droga za Bałtyckie Morze - Apostaremu y z tam tąd wrociłem się złaski Bozey zdrowo. PasPam 159v.
  • – Markotno mi było że to do Mnie nie wysłali mieszczanie wiedząc o posłach A dalsze za Nimi Miasta wysyłali. PasPam 166v.
  • – Drudzy dobrowolnie co dalsi do niego uchodzili Usłyszawszy o Woysku Chrzescianskim. PasPam 276v.
  • – Daleki [...]. T III 207.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • daleka droga:
    • – Ia myślę ze to y droga daleka y trudna musi bydz funkcyja. PasPam 160.
  • daleka peregrynacyja:
  • daleka ekspedycyja:
    • – Rok Panski 1660. Day Panie Boze Zaczęlismy tam ze w Mosinach gdzie [...] nas postawiono było na całą zimę po tak cięszkich pracach y tak dalekiey za Baltyckie morze Expedycyiey. PasPam 78.
2. »nie mający bliskich związków«
  • – Dáléki powinowáctwem/ Longinqua illi cognatione coniunctus [...] Kn 114.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • tak z bliska, jak i z daleka:
    • »ze wszystkich stron; gdziekolwiek; gdziekolwiek; skądkolwiek«
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • (wariant I):
    – Lepszy sąsiád bliski/ niźli Brát dáleki. RysProv E2.
  • (wariant II):
    – Przyjacielá twego/ y przyjacielá Ojcá twego/ nie opuszczaj: á do domu brátá twego nie wchodź w dzień utrapienia twego. Bo lepszy sąsiad bliski/ niż brát dáleki. BG Prz 27, 10.
  • – Dálékie rzéczy vpátruiemy/ á bliskich nié widziemy. KnAd 141.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

DALSZY
rzecz

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1656-1688
Znaczenia
»mający nastąpić później, po czymś co już było; następny«
  • – Poszedł zostawiwszy ią na dalszy czas. PasPam 057.
  • – Gdy by iey [sc. matce] zas Swywolne dziatki gospodarską razęm wyniszczyły Spizarnią [...] do dalszego wiktu upadły by sposoby. PasPam 116v.
  • – Wsmość chciey do swoiey odeść Stancyiey dalszey Iok MSCi deklaracyiey oczekiwaiąc. PasPam 142v.
  • – Owszystkim od nas dostateczną będziesz miał wiadomość y o dalszych rzeczach rzetelną Informacyią. PasPam 151v-152.
  • – Kazał tedy Scypionowi zęmną zeby kilku rugować zgospod y tam na Pradze Stanąc do dalszey dyspozycyiey. PasPam 174.
  • – Potym dopiero iezeli się będzie zdała ta okazyia dopiro o dalszych terminach Consulere [radzić]. PasPam 221v.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 12.05.2007

DALEKI
rzecz

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1621-1643
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – Dáléki/ aliter, z dála człowiék/ [...]. Kn 114.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 01.03.2019

Z DALEKA

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1656-1688
Znaczenia
»z dalekiej odległości, z oddalenia«
  • – Kazał iednak upatrować Bander iakie są czy Szweckie czy iakie insze ktorych ieszcze zdaleka rozeznac trudno. PasPam 068.
  • – Ow tez [okręt] wokazyiey wczorayszey iuz niepomogł zepsut tylko zdaleka stał. PasPam 069v.
  • – Uszykowano ich zagorą zdaleka od Woyska. PasPam 103.
  • – Przyiechał Wachmistrz Samo trzeć [...] postrzegszy ich zdaleka kazałęm wrot przywrzeć. PasPam 153v.
  • – Zdaleka poczęli strzelać nie nacierali blisko. PasPam 157v.
  • – Widzielismy ze trzydziesci konnych ale niewięm kto to byli bo zdaleka. PasPam 237.
  • – Woleli by byli tey Fortece nie mieć [...] nieznać y zdaleka ią ominąć. PasPam 269.
Związki frazeologiczne

  • pytać się z daleka:
    • »dowiadywać się pokątnie, rozpytywać się ostrożnie«
    • – Pytąm się z daleka iesli się do krola nie doniesło. PasPam 175v.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 22.06.2010
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 22.06.2010