Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

DAWAĆ

czas. ndk
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  dawać
czas teraźniejszy
lp 1. os.   dawam
  daję
3. os.   daje
lm 1. os.   dajemy
3. os.   dają
czas przeszły
lp m 3. os.   dawał
lm mos 3. os.   dawali
czas przyszły złożony
lp m 2. os.   będziesz dawać
imiesłów współczesny
  dając
  dawając
nieosobowy czas przeszły
  dawano
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • dawać baczenie na co:
    • – Czuwamy z pilnością, iako się strzedz krolow, á nie daiemy żadnego baczenia na niebespieczenstwo w ktore się sami wdaiemy. LeszczStGłos 5.
    • – Powinien także będzie [szulc=wójt] na wszystko, jako czujny i przezorny przełożony, pilne dawać baczenie. ŁugosZegKutrz 308.
  • dawać baczność:
    • »BACZNOŚĆ«
  • z armaty ognia dawać:
    • – Z miasta na salve jako przeciwko komisarzowi z armaty ognia dają. BorzNaw 149 marg.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • dawać pieniądze na bank:
    • – Dáię ná lichwę pieniądzé/ ábo ná bánk/ Colloco pecuniam. Pecuniam in quaestu relinquo: pecunia in quaestum et fenerationem translata: [...] Dáć ná máiętność/ ná folwárk/ [...] Vwięzić pieniądzé/ robić pieniądzmi [!]. [...] vide Lichwę biorę. Kn 112.
  • za mąż dawać pannę:
    • »dawać za żonę«
    • – To [oddanie do zakonu] nierowno więcey kosztuie nizeli za Mąz daiąc Pannę. PasPam 247v.
  • Komuś bitwę dawać:
    • »przeprowadzać z kim starcie zbrojne«
    • – Mam ja listy niecnoto, gdzie sławnej pamięci król August rozkazuje, aby tym Tatarom bitwy nie dawał ociec mój. JazStadListyCz II 183.
    • – Krol za nami z Woyskiem Polskiem y Litewskim ktoremu bitwy nigdzie nie dawaiąc, Starsi nąm powiadali niegodzi się na Pana ręki podnosic. DrobTuszInf 16.
  • dziesięcinę dawać:
    • – Dziésięcinę komu dáię/ Decimas do. Kn 166.
    • – dziesięcinę dawać den Zehenden geben. païer la dîme. T III 315.
Związki frazeologiczne

  • dawać czemuś ucho:
    • »wierzyć czemuś«
    • – Insi zas co się tey pestylencyiey uchronic nie mogli Consilis [radom] onych łacne daiąc ucho. [...] Pod owę podpadać musieli paremiią Qui facile credit facile decipitur [Kto łatwo wierzy, łatwo bywa oszukany]. PasPam 148.
  • dawać ponętę:
    • »nęcić, wabić, pociągać«
    • – Idę tam gdzie mi Nie Hymeneuszowe daią ponętę koncenty Ale nalezytą [zam. należyte] Sarzy moiey wołaią Classica Gradivi. PasPam 147v.
  • przyczynę dawać:
    • »szukać zaczepki do zwady, zaczepiać kogoś«
    • – Panie Marcyanie niemiałes mię tu Wszeć poco prosic kiedy przyczyny daią y miodem oblewaią. PasPam 88.
  • język w płat dawać:
    • »o prawniku: być sprzedajnym, nieuczciwym«
    • – Prokurátor podły/ nié dobrey sławy/ szczékácz aliqui dicunt, quod non probo. Rabula: proclamator: malus, vix tolerabilis orator. Causidicus [...] Rabula de foro. Latrator. Altercator [...] Vitilitigator [...] Consarcinator causarum [...] Concinnator litium vel causarum [...] Togatus vulturius [...] Co iężyk [!] w-płát dáie [...] Vocem in quaestum contulit. Item, Vocem venalem habuit [...] Praeuaricator [...] Prokurátor zdrayca [...]. Kn 823.
  • honory dawać:
    • »oddawać cześć«
    • – Tam tym iako Bogom chonory dawano Temu na progu Szyię ucinano. PasPam 110.
  • dawać odpór:
    • »odpierać kogoś«
    • – Niech ostre Nieprzyiacielowi daią odpor kopiie. PasPam 205.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Zawsze tęn przegraie kto przyczynę daie. PasPam 89v.
  • – Ná rześ cię byśku chowáią przétoć dobry obrok dáią. KnAd 977.
  • – Pánowié dáwnoby pozdycháli/ by iem vbodzy (chłopkowié) nié dawáli. KnAd 819.
  • – Kto się wádzi/ á nie biie/ Obiecuie/ á nie dáie/ Powiada/ á niewie. Táki niepewny chłop. ŻabPol B3.
  • – Przyiacioł wnét dość nabędziesz: Jéśli nic nié bráć/ wiéle dáwáć będziesz. KnAd 968.
od przysł.: Dwa razy daje, kto prędko daje.
  • – Dwa kroć daje kto rychło; a trzy kroć, kto ochotnie. FlorTriling 24.
  • – dwa kroć daie kto prętko daie, a trzy kroć kto ochotnie T III 204.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WM
Data ostatniej modyfikacji: 01.03.2019