ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		dech
D.		tchu \|\| dchu
C.		dechowi \|\| tchowi
B.	uż. nżyw.	dech
N.		tchem \|\| dechem

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Krztań w gárle/ przez ktorą dech idzie wychędaża zostrzáły. Głos głádki czyni/ sok tego ziela [serdecznika] piiąc. SyrZiel 136.
– Zostrzáłość krztaniá, ábo piszczałki/ przez ktorą dech pusczamy/ głádką y wolną czyni/wárząc korzenie iego [pięciornika] w miodzie/ á potym ochłodzić ciągnionym Cukrem/ á chárkánie ábo gárgáryzm sobie często czynić co naciepłey. SyrZiel 299.
– Przestańcież ufáć w cżłowieku/ ktorego dech jest w nozdrzách jego: Bo zá coż on má bydź pocżytány? BG Iz 2, 22.
– Stworzył tedy Pan Bog człowieká z prochu ziemie/ y nátchnął w oblicze jego dech żywotá: Y stał się człowiek duszą żywiącą. BG Rdz 2, 7.
– DEch moj skáżony jest: dni moje giną: groby mię czekáją. BG Hi 17, 1.
– Niedaj Boże żebym was miał uspráwiedliwiáć: poki dech we mnie/ nie odstąpię od niewinności mojey. BG Hi 27, 5.
– Jesliby obrocił przeciwko niemu serce swoje/ á Duchá jego/ y dech jego do siebie wziął: Zginęłoby wszelkie ciáło społu: á człowiekby się do prochu náwrocił. BG Hi 34, 14-15.
– Dech jego węgle rozpala: á płomień z ust jego wychodzi. BG Hi 41, 12.
– Déch/ tchnienie/ duch/ Spiritus [...] Multos versus vno spirītu pronuntiat ║ Halitus [...] Extremum halitum efflare. Anima [...] Continere animam [...] Saepe hac voce vtitur. [...] apud medicos spiritus est substantia aetherea, calïda, leuissima, tenuissima, omnes in corpora motus ciens, eiusdem originis cum calore natiuo, et ei permistus penitùs, [...] alter alterius nomine appellatur, s. naturae, vitae vinculum; animae instrumentum. Spiritus vitales (siły) generantur in corde, hepate, [...] cerebro assiduò, quia etiam assiduò absumuntur, [...] feruntur per venas, arterias, neruos in corpus totum [...]. Item animalis spiritus est sustantia tenuissima per totum cerebri corpus diffusa, primum facultatis animalis instrumentum. fit ex sanguine [...] spiritu vitali, [...] aëris parte purissima, [...]. Praeter hunc et alius spiritus, vel flatus potiùs [...] ignobilis et crudus ac saepè molestus. vide Wiátr przyrodzony. Kn 118-119.
– Dech, g. Voc. loc. dechu, *dchu, tchu. D. dechowi, tchowi. Ins dechem, tchem. der Athem. haleine; un soufle. T III 214.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

tchu w sobie nie czuć:

– tchu w sobie nie czuie. er ist ganz aus dem Athem. il est tout ésouflé; il est hors d'haleine. T III 214.

dech zatrzymać:

– dech zatrzymać, den Athem an fich halten. retenir son vent, son haleine. T III 214.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Związki frazeologiczne

czego bronić do tchu ostatniego:

– Wzdÿ nie nie wątpmÿ ani tesz tak slepi Bądzmÿ, ze zdrowiey ÿ daleko lepieÿ, Panskiego Domu ÿ całości Swego Zakonu bronić do tchu ostátniego; Nizli z tym wszytkim przyść ná zepsowánie Albo w niewolą álbo ná wygnánie. OblJasGór 95v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

DECH