Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

DOBIJAĆ

czas. ndk
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (cytaty pod DOBIĆ), SWil, SW, SJP

Formy gramatyczne
bezokolicznik
  dobijać
czas teraźniejszy
lp 1. os.   dobijam
3. os.   dobija
lm 3. os.   dobijają
czas przeszły
lp m 3. os.   dobijał
tryb rozkazujący
lm 2. os.   dobijajcie
Znaczenia
1. »zabijać kogoś lub coś bliskiego śmierci, zadawać śmiertelny cios rannemu, przyspieszać uderzeniem zgon«
Rekcja: kogo czego; kogo co

  • ~ [...] iuż nie dobijaycie/ Rácżey żywo poimaycie [...]. JurkScil Dv.
  • – Nayduią się tacy w świecie nowym synowie/ ktorzy taką cześć wyrządzaią rodzicom stárym: iż ich dobiiaią/ y iedzą: iako my insze mięso; a za vczciwość to poczytaią. PetrSEt 396.
  • – CorMorszACyd 189.
  • – STOLARZ Z DOKTORA Przedtem chorych dobijał, teraz trunny robi, Tak dwojakim rzemiesłem jeden cmentarz zdobi. MorszAUtwKuk 68.
  • ~ Dobijam ich schlage vollen Tod. DobrGram 313.
  • – Rzeźnik dobija Wołu/ Krowy. Der Fleischer schlägt vollends Ochsen todt. DobrGram 451.
  • – [...] Gdy dobiiał ostatki ludu Poganskiego sam Markward poimany został u Wieniawy Iana Długosza ktory dokazał był sławy [...]. DrobOpow 105.
  • – Trzebá umrzeć, nie tylko Chudzinom, ktorych powiedacie, frásunki gryzą, prácá przytępia, głod dobija, ále y wam Pánowie. GdacPan 114.
  • ~ Podniosłeś z czártem, z świátem, z ciałá swego wolą, Bunt ná Boga? nie dziwuy ze trzy groty kolą. Kole on Stephan grzeczny nadobna Zofia, Kole kochány Ierzy, nie kole dobiia. PotPocz 129.
  • ~ W dzień Bożego Wstąpienia o zachodzie słońca, w dzikich polach spotkałem się z niedźwiedziem bardzo wielkim, którego samotrzeć na koniach goniąc, bez strzelania spisami alias dzidami zabiliśmy; szczwacza mego Stawińskiego chcącego dobijać, gdy się świeżył, za nogę porwał i szkodliwie zeżwał. ZawiszaPam 75.
  • – Kilkadziesiąt tysięcy ná placu położył, Ziewaiących dobiiał, by ktory nie ożył [Dawid]. DrużZbiór 67.
  • ~ Obywatele támecżni w piasku ostre kryią oszczepy żelázne, lub haki, ná ktorych z iáskiń wyłażąc swoich, lgną [węże] y wnętrzności przerzynáią swoie, interim Ludzie ná to pilnuiący, po kątach ukryci wypadáią, dobiiáią. ChmielAteny1755 I 502.
Przenośnie
  • Nie położyłci żadnego nieprzyiacielá iák żywo ná plácu, ále kuflem nie iednego przyiacielá pod stoł podbił. sume arma, sume vasa. i ztąd podobno Polski zwyczay urosł: trąmbić iák ná woynę do stołu. bo tám przyiáźni się dopiiáią, chciałem powiedzieć: dobiiáią, co sklenicá to oręże, co wilkom to strzelbá. sume arma, sume vasa.MłodzKaz IV, 578
2. »zadawać ciosy, uderzać, bić«
Rekcja: komu

  • – Dobiiam/ ábo dobić komu/ vide. Wybić kogo. Kn 127.
3. »bijąc co wtłaczać, wbijać głębiej«
  • ~ Mozdzierz w ten sposob się nábiia. Wymiar prochu proporcyonálny ciężarowi ná przykład bomby, sypie się w mozdzierz. I reszta mieysca dla prochu w mozdzierzu naznaczonego, ieżeli prożna zostaie? sianem się wypełnia. A potym darniem według wewnętzney [!] cyrkumferencyi mozdzierza, dobiia. BystrzInfArtyl P2.
4.  przen.  »powodować u kogoś zły stan psychiczny, np. uczucie strachu, zwątpienia, przygnębienia«
Rekcja: kogo czym

  • – Dosyć cierpię Elviro! niechciey mię tą wrzożką [!] Strászyć, y boiazliwą dobiiáć przegrożką; Chciáłabym gdyby można obu się uchronić. CorMorszACyd 189.
Użycia metajęzykowe
  • - Doiadam czégo/ vide. Dobiiam. Kn 132
  • - Dobiiam, v. m. F. dobiię [...]. T III 228
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WM
Data ostatniej modyfikacji: 08.03.2019