ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

dobrze

Znaczenia

1. »we właściwy sposób, tak jak należy«

a) »dokładnie, gruntownie, starannie, mocno«

– Iuz y Harruzęn [Aarhusen] Widzięmy dobrze. PasPam 66v.
– Trzeba było wszystkich lądow dobrze pilnować. PasPam 72v.
– Zowie się tęn klasztor iezeli dobrze Pamiętam Uraniburgum. PasPam 77v.
– Trafiło się raz że Chorągiew karola potockiego dobrze okrytą wybił w stępnym boięm Samo dziesięc. PasPam 82v.
– Forteca to [...] foremna [...] Siła takich co iey dobrze wiadomi. PasPam 99.
– Tak mi się był dobrze ten Skrupuł w głowie ugrontował. PasPam 120v.
– Blisko stałęm y wszystko dobrze słyszałęm. PasPam 227.
– Wiedząc dobrze Tryb Podiazdowy, Poszedłęm tedy na Bełzyce, wszystko Manowcani a Lassami. PasPam 236.
– Krola dobrze znali. PasPam 265.

b) »słusznie, trafnie, właściwie«

– Spytam czy dobrze idziemy? PasPam 66.
– Dobrzes uczynił żeś niewyiechał. PasPam 71v.
– Widzi się to zrazu temu co grzeszy że bardzo dobrze czyni. PasPam 134.
– Dobrze to w tobie upatrzył wielki y pierwszy tey Rzpty Senator. PasPam 193v.
– Dobrze otym Gonieniu iedna Szlachcianka w Siradzkięm Woiewodztwie krolowi powiedziała. PasPam 198.

c) »umiejętnie, biegle, dzielnie«

– Czemuzescie tak dobrze nie woiowali iako teraz? PasPam 73.
– My choć dobrze zaczniemy Zadney iak trzeba rzeczy nieskonczemy. PasPam 110v.
– Począł się był iuz mowy dobrze uczyć. PasPam 178.
– Ale sobie dobrzes cie poradzili tak właśnie iako sobie trzeba. PasPam 186v.
– Iusz tam był u Cysarza Kawaler Lubomierski y z tymi Polakami ktorych za Cesarskie Piniądze zaciągano y dobrze tam stawali. PasPam 259v.
– Piwa iest dostatek po Gospodach szynkuią dobrze moi ludzie. PasPam .

2. tylko w st. równym »zgoda, zgadzam się«

– Rzecze krol Dobrze dobrze. PasPam 150v.
– Rzecze dobrze dam WCi Semenow kilkadziesiąt. PasPam 159v.
– Rzekę do Posłow Panowie kazciesz przymnie Stanąc y swoim Ludziom [...] Posłowie tedy bardzo dobrze. PasPam 166v-167.
– Dobrze dobrze byleby tylko to komu niezaszkodziło. PasPam 185.
– Mowi do mnie podzwa mu słuzyć. Odpowięm dobrze. PasPam 229.

3. »z dobrym rezultatem, pomyślnie, szczęśliwie«

– Tak ci się tedy Stało y podobno dobrze. PasPam 75v.
– Wszystka Sława co kolwiek by się było dobrze stało musiała by była cedere [przypaść] iego reputationi [dobremu imieniu]. PasPam 118v.
– Nasz tez krol lubo z konfundowany tym nieszczęsciem, postaremu sobie dobrze t[uszył]. PasPam 265.
– Swiatu Całemu Ta Panna dobrze czyni. PasPam 272.
– Bom był y przez cały Rok zdrow y dobrze mi się na wszystkim powodziło. PasPam 277v.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

4. »sowicie, suto, obficie, dużo«

Przenośnie

Kolligaci obrali [...] z Cymentem y słotkiemi kondymentami dobrze zaprawną Portionem [część].PasPam 278v

5. »w dużym stopniu, w dużej ilości, znacznie«

– Woysko zas stało po konsystencyach az dobrze konwaluit [wyzdrowiał]. PasPam 68.
– Poszlismy tedy nazad wziawszy Chorągwi Moskiewskich sześć y samych dobrze prze rzedziwszy. PasPam 105v.
– Przyszedłęm tedy dobrze podpiły. PasPam 174v.
– Niewyiezdzał az się zmierzchło dobrze. PasPam 183v.
– Tam dopiero zemscili się na kraiach Podlaskich, Poleskich y Wołynskich czego na Tureckich omięszkali bo ie dobrze podskubli. PasPam 276v.

6. »miło, przyjemnie, wygodnie«

– Tak to postaremu było pięknie y dobrze kiedy niemogło bydz inaczey. PasPam 99v.
– Nikt nierzekł ze by na wiosnę mogło bydz dobrze w Oyczyznie naszey. PasPam 191v.
– Kommissyia odprawowała się w Sąndomirzu oboz zas pod Trębowlą dobrze bardzo y wygodnie. PasPam 249.
– Ten konicki [Kunicki] z kozakami bardzo dobrze goscił bo Ordy co lepsze powychodziły były pod Wieden. PasPam 276.

7. »chlubnie, godnie, chwalebnie«

– Poczuwam się bydz in aequa Lance [na równej szali] [z] dobrze zasłuzonemi w tey Oyczyznie Synami. PasPam 121.
– Chleba Nie od stąpię. Botego sine Comprobatione Iuratoria [bez zatwierdzenia pod przysięgą] moze zazyć ktogo dobrze zasłuzył. PasPam 122v.
– Iezeli umrzec to umrzeć byle dobrze A lepsza podobno Smierć bydz nie może nad tę ktora kogo przy niewinnosci potka za Cnotę y miłość Oyczyzny. PasPam 137.

8. »w serdeczny, miły sposób, przychylnie, łaskawie, grzecznie«

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– 385. Jugend und schöne Gestalt stehen wohl zusammen. 385. Cnota y Grzeczność dobrze się stosuią. MalczZebr 95.

– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.

– Myslę iako by z tamtego mieysca umknąc bo mię iuz nauczyły praeiudicata ze lepiey z lassa nizeli z tarassa. PasPam 182.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych