Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

DOMOWY

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
lp M. m   domowy
ż   domowa
n   domowe
D. m   domowego
ż   domowej
n   domowego
C. m   domowemu
ż   domowej
n   domowemu
B. m nżyw   domowe
żyw   domowego
ż   domową
n   domowe
N. m   domowym
ż   domową
n   domowym
Ms. m   domowym
ż   domowej
n   domowym
lm M. mos   domowi
nmos   domowe
D.   domowych
B. mos   domowych
nmos   domowe
N.   domowymi
Ms.   domowych
Znaczenia
1. »związany z budynkiem mieszkalnym«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • apteka domowa (sz. zm.):
    • Iakim sposobem te sole robią się, wiedzą Aptekarze, lecz y tu w Aptece domowey naydziesz iako się robić maią. PromMed 7.
    • Preparacyą ich [esencji] znaydziesz w Domowey Aptece naszey. BeimJelMed 113.
    • APTEKA DOMOWA To iest sposoby robienia osobliwszych lekarstw, ktore każdy w domu łatwo sobie zrobić może zwłaszcza gdy Apteki po blisku niemasz. VadeMed 257.
  • [budownictwo] domowe:
    • »sztuka wznoszenia domów mieszkalnych«
    • Wielki wtym błąd ludzi pospolitych, ktorzy lada Walmistrza co wał kopie albo co trochę rozmiaru umie, lubo budownictwa Woiennego, albo domowe[g]o] Indzienierem nazy waią [...]. NarArch 79.
  • suknia pokojowa domowa:
    • »okrycie noszone po domu«
    • DES-HABILLE [...] SUKNIA pokojowa domowa, w ktorey wielkie Panie chodzą w domu u siebie poki się nie ubierą. DanKolaDyk I, H52.
  • wczasy domowe:
    • o przystastwo widziało mi sie dnięm iednem że to w dobrym bycie [...] Bo mi y wozami [wozy] naładowano takiemi Specyałami iakich Nie w obozie ale przy domowych tylko wczasach zazywaią. PasPam 82.
Związki frazeologiczne

2. »odnoszący się do ojczyzny«
  • Spiski od kogo kolwiek Przeciwko komukolwiek z okazyiey w Nętrzney między Stanami niezgody y rozruchow Domowych Uczynione [...] kassuięmy. PasPam 211v.
  • Potym maią upraszac PP Posłowie nasi krola IoMSCi aby Traktat Łęgonski ktory naygruntownieyszym iest domowego uspokoienia fundamentem, zaraz [...] był approbowany. PasPam 216-216v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • wojna domowa (sz. zm.):
    • Uczyniwszy Pokoy z Moskwą Mizernemi kondycyiami [...] poczynamy [...] woynę domową. PasPam 187v.
    • Roku Panskiego 1665 Roznieciła się Domowa Woyna ex Ratione ze Civis oppressus. PasPam 191v.
  • domowy agresor:
    • Aby tak od postronnych jako od domowych agresorów i turbatorów ze wszytkich stron przezornie i fundamentalnie obwarowana [...] [Polska] równo z drugiemi narodami o sobie mówić mogła: nemo me ab hinc impune lacesset. PropKanRzecz 249.
Związki frazeologiczne

  • domowa skiba:
    • »zagon ojczysty; kraj ojczysty«
    • Wobfity kray wszedszy Moze nąm Bog lepsze nizeli na domowey Skibie obmyslic chleby. PasPam 118.
    • Pozywi mię ieszcze do mowa skiba z łaski Oyca mego. PasPam 122v.
3. »udomowiony«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • gęś domowa:
    • gęś domowa, dzika. T III 371.
  • bydlę domowe:
    • Báránek [...] iest napokornieyszy między wszytkiemi bydlęty domowemi. StarKaz II, 309.
    • Z inszych bydląt tak domowych/ iáko też y leśnych/ iáko z Báránow/ Kozłow/ Cielcow/ Krow: Kurow/ Páwiow/ Zorawiow: Wielbłądow/ Niedźwiedzi Wilkow/ Liszek/ Zubrow/ z Bykow/ koni dzikich/ mieso przez słábość ciepłá przyrodzonego/ zdrowiu ludzkiemu nie służy. HercBan 31.
    • CHEVRE [...] KOZA, bydlę domowe co mleko daie á zażywają go ná lekarstwo, samica od kozła. DanKolaDyk I, 302.
  • nieme bydlę domowe:
    • Stworzywszy Bog Wszechmogący wszytkę Máchinę świátá, y ná niey nieme bydlętá domowe, y dzikie [...] táką rádę uczynił: Faciamus hominem. HercBan 1.
  • bydło domowe (sz. zm.):
    • Czemu zwierz dziki ktory iest iednego rodzaiu iednakiey się też farby z drugiemi rodzi? To idzie [...] iż żywność ma iednakową ktora humorow nie odmienia, co się oboie nie trafia bydłu domowemu. TylkRoz 267.
    • Nie tylko domowemu bydłu szkodziło robactwo to, ale leśnemu zwierzu. ZawiszaPam 361.
  • bestia domowa:
    • CHIEN […] PIES bestya domowa. DanKolaDyk I, 303.
  • bydlątko domowe:
    • Nád wszytkie bydlątka domowe/ Koziełká młodego mięso z smáku/ z prędkiey konkokcyey y z zdrowego posiłku/ ma swoie zalecenia. HercBan 29.
4. »własny«
  • Co ia iuz pamiętam odmięnney co raz mody, w Sukniach, w Czapkach w botach, Szablach, w Rządzikach y w kozdym apparacie woięnnym y Domowym. PasPam 79v.
  • Przypomniec sobie wolno iak nąm cięszka była rzecz od Stąpic delicyiey, Domowych zbiorow y Maietnosci a cudze zagranicą pocierac kąty. PasPam 138v.
  • Iuzem tam nieprzebierał iako w domowęm stawie ale co przyniosła to bierz [...] gdyz iako m iuz napisał że ona [wydra] tam nie brakowała osobami ale co napadła to wzięła. PasPam 253.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bez domowy:
    • Bez czerwony. Tych wszystkich sztuk [właściwości] iest Bez czerwony/ ktorych nász czarny álbo domowy. SyrZiel 1508.
  • cebula domowa:
    • Cebula domowa na rozwolnienie flegmy zgęsłey, na piersiach iak kamien leżącey, dobra. BeimJelMed 492.
  • gwałt domowy:
    • [...] iuż náiazd postronny zniosłá lecz gwałt domowy iák miarz iey niezbronny/ Ktory Muzy przeyźrzáły nie omylnym okiem/ Zdawna to obiawiáiąc częstem swym wyrokiem [...]. JurkLech A2.
  • wróbel domowy:
    • wrobel domowy T III 2620.
  • domowa potrzeba (sz. zm.):
    • [...] ięłá się szláchtá kupczyć [...] ták iż się ubogi człowiek w mieściech y po wsiách nie może przed nimi pożywić. Co rozumiey nie o tych/ ktorzy ná swoią potrzebę domową kupuią [...]. StarPopr 135-136.
    • [...] ná targ kmiotek idzie żeby Kupił lub wituch pszenny Alboli pás rzemienny Lub dla domowey naczynie potrzeby [...]. KochProżnLir 30.
Związki frazeologiczne

  • trzeć domowe graty:
    • »mieszkać z rodzicami, będąc na ich utrzymaniu«
    • Powiem wam jeszcze o szlachetnym biesie, tak jak nauka rodzicielska niesie: Miał ociec syna dobrze podrosłego, Którego chciał dać do dworu jakiego I mówi: "Słuchaj, jużeś podrósł z laty, Szpetna, byś dłużej tarł domowe graty. Myśłiłem dotąd o twym wychowaniu, Czas, byś miał pieczą o własnym staraniu. I jam w tych leciech już nie siedział w domu, Przeglądałem się, co przystoi komu. Oddać cię myślę do zacnego dworu, Ale pamiętaj na twój Punkt Honoru [...]". DembowAPunktBar II 479-480.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 08.03.2019