ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
T (gabinet, kabinet), L (gabinet, kabinet), SWil (gabinet), SW (gabinet, kabinet), SJP (gabinet, kabinet)

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn

Najwcześniejsze poświadczenie: 1641

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		gabinet \|\| kabinet
D.		gabinetu
B.	uż. nżyw.	gabinet
N.		gabinetem
Ms.		gabinecie \|\| kabinecie

liczba mnoga

M.	uż. nosob.	gabinety
D.		gabinetów
B.	uż. nosob.	gabinety
N.		gabinetami
Ms.		gabinetach

Etymologia

Znaczenia

»odosobnione, bogato urządzone pomieszczenie, zwykle przeznaczone dla kogoś znaczniejszego«

– Zona po obiedzie Krolową witałą ludzko przyieta barzo, y wkabinecie excypowana quod raro contignit. OpalKListy 426.
– Poiedźiemy z Polski, odstąpiemy ćię. z Gábinetu záś Krolowey Iey Mośći przęchodźili się od Pániey do Páná, kocháiące Oyczyzny Subiecta. PersOb 68-69.
– Cela w nim [klasztorze] kozda tak piękna że by się mogła nazwać Gabinetem krolewskiem, aiest ich zpięćSet okna po wszystkich malowane wielkie apostaremu iasne. PasPam 77v.
– Staremi to W MMPan straszysz mię awizami ktore niewięm iezeli nie prędzey doydą WMM Pana Gabinetu nizeli mego szałasu. PasPam 136v-137.
– Krol wyszedł z tego Namiotu ktory nazywali Gabinetem. PasPam 204.
– Ale zamknięty wskrytym Gabinecie Zadumawszy się, łokiec głową gniecie. PotSyl 32.
– Ze zaś pieniędzy z Skarbu chcesz pożyczyc Rzekł bym, drwisz, gdybym dowodnie nie wierzył Ze niewiesz, iak twoy Ociec umiał liczyc Pieniądze, bo iak w Pánstwie się rozszerzył Wszytek skarb mu się zdało odziedziczyc Ktory on z swymi dobrami sprzymierzył I tam go pewnie szukać za dekretem Będziemy á nie, pod mym gabinetem. ChrośKon 74.
– Pełno Francuzów i Francuzek w domu - A rzadko, się to nie podoba komu - Ci rządzą, a ci Polski zwyczaj ganią, Dla Paniej, Pana przerabiają w Panią Oni do rady - oni do sekretu, Broń Boże! swemu wnijść do gabinetu - Z francuzka jeść, pić, spać trzeba i chodzić, W ostatku leżyć a nawet i s.....ić. ChrośMod 85.
– Król jm. w gabinecie u królowej jm. jadł; podczas którego pytał mię król jm. o wyjeździe w.ks.m. dobrodzieja. Czyniłem tedy relacyją i o kwiatkach, alias tulipanach, w Białej, których tu jeszcze nie masz [...]. SarPam 109.
– Ztámtąd, gdy w bliskim gábinećie drzymię, Czterykroć pomnię, słyszáłám swe imię; Y ocknełám się, gdy záwołął skromnie: Elizo moiá, podźże teraz do mnie. OvChrośRoz 91.
– Dánoć przyczynę; y dobrześ był mśćiwy: Ze kárk AEgystus zronił niewstydliwy; I krwią w ktorey się twoy wprzod Ociec walał, Też gábinety, też podwoie zálał. OvChrośRoz 105.
– Gabinet albo pokóy sypialny Królowey Jey Mci. InwWilan 66.
– [...] W. I. P. Podskarbi Nadworny Koronny, rzućił inter Populum adstantem podług zwyczáiu pieniądze, á Krol I. M. po skończonym tym ták Solennym Akćie, szedł in codem Regali apparatu, do Pałácu swego Krolewskiego ná gorę, ktorego praecedebant Ichmość PP. wzwyż pomienioni signiferi I. W. Imść Xiądz Biskup Kujáwski deposito apparatu suo Episcopali y insi Iáśnie WIelmoźni Ichmość X.X. Biskupi, gdźie przyszedszy do Gábinetu swego ordynaryjnego złożywszy Krolewski swoy apparat, w zwyczayny się przybrawszy, poszedł do Izby, gdzie solennissime I.O. Xiążęćia I. M. Sacri Romani Imperii. Biskupa Pásawskiego Posła Wielkiego Cesarskiego, ná ten Akt Deputowánego, iáko też iáśnie WIelmożnego I. M. P. Owemberka Ambafratorá, Xiążęćia I. M. Elektora Brandeburskiego, ad Regalem suam wezwał Mensam [...]. RelWjazdKról A4v.
– Jusz był wysiedział zupełne dwie lecie W Pętach bes zadney wolnosci nadzieie Kiedy Pharao spiąc wpiernatach w becie Sen taki widział nad rzeką gdzie leie Zdał się stac a nie lezec w gabinecie[.] ChrośJóz1698 IV 22.
– A był u Włocha obraz jegoż własnej żony Nad łożkiem w gabinecie zawsze zawieszony. KorczWiz 70.
– Nadto gdy z gabinetu powraca wesoło Polak z nowym rumieńcem przecierając czoło, Włoch mu — żartując — chwali, iż przez czas niebliski Zatrzymane w małżeństwie wymazuje kryski. KorczWiz 96-97.
– On ią do ostatniego Gabinetu wziąwszy pokazał wszystko y iakoby naywinnieysza była złaiawszy ią zakazał iey aby stopą z owego wiezienia nie wychodziła Szpadą iey pogroziwszy Uwieziwszy ią w owym gabinecie myslał iako ią stracic [...] HistŚwież 210-211.
– W Berlinie jarmark słychać w krytym gabinecie, A wy, biedni Polacy, nic o tym nie wiecie. JarBerRzecz 180.
– Obicia Łudanowego błękitnego na cały Gabinet Xięzney Jeymsci Dobrodziki. ArchRadziw 1721 176/44.
– Obicie błękitne adamaszkowe stare na cały Gabinet z Falbanką u wierzchu. ArchRadziw 1721 176/55.
– Powiadał mi godny Kącki, co Kásztelanem Krákowskim umarł, Że w pokoiu będąc u krola Kázimirza paziem, był takimże Wayer, wielkiey w Prusiech Familii, chłopiec cudownie złośliwy, y swywolny, ktory w gabinecie Krolewskim y papiery przewrácał, y galánteryę psował. JabłSkrup 36.
– Na zawarcie zaś pożytecznych z postronnemi traktatow, trzeba ustawicznie mieć Ministrow swoich u wszystkich Dworow, żeby nie przez publiczne gazety, ale dostatecznie wiedzieliśmy zawsze, co się w całey Europie dzieje, y przestrzeżeni co się w Gabinetach wszystkich Dworow knuie [...]. LeszczStGłos 10.
– [...] dla tego wszyscy Monarchowie tak wielkie koszta łożą, żeby wiedzieć, co się w najsekretnieyszych gabinetach traktuie [...]. LeszczStGłos 79.
– W narożnikach niektorych przydaią się okrągłáwe gabinety. BystrzInfArch D1v.
– Jákie są pokoie, gabinety, biblioteka, apteczka, etc. BystrzInfArch D2.
– Aliści nie tu stanęłá Dobroczynność WK M. prętko z Pokoiu przeniosłá go do gábinetu swego Páńskiego, [...]. DanOstSwada II, 4.
– Koło Galleryi tey są Gabinety pełne raritatum. Ieden Gabinet wszystek wyzłocony o drzwiach siedmiu, każde z nich maią Organy: We wnątrz Passya CHRYSTUSOWA ad vivum na Marmurze reprezentowána. ChmielAteny II 176.
– CUCOŁOWCE Partykularz w Woiewodztwie Ruskim, w Powiecie Zydaczewskim drugi Hesperyiski Ogrod, Polski Wersal, Locus deliciarum Zacnego y znácznego Inwentorá J. W. Jmści Paná Jerzego DZIEDOSZYCKIEGO Koniuszego Koronnego, Polskiego Hortensyusza Dzieło kosztowne, wielkich sum ná się erigowánych scopus & scopulus: gdzie Pałac, Gabinety, Kaplice malowániem, sztukáteryą, przedniemi y drogiemi były adornowáne, kanáłami wodnemi, co ráz inaczey prowádzonemi, iak Insuły separowáne. ChmielAteny II 301.
– Z tego pokoju Drugi Gabinet w basztetce [!], do którego wchodząc, odrzwi z kamienia ciosanego. ZamLaszGęb 44.
– Pokój Drugi. - Wróciwszy nazad z Gabinetu od Pokoju Alkowego, a z niego wchodząc do Drugiego Pokoju, drzwi i odrzwi takie jak i pierwsze. ZamLaszGęb 72.
– Tuż iest BRUNSBERG, niby Biskupa Brunona gorá, gdyż od niego erygowane Roku 1255; gdzie na Przedmieściu iednym znayduie się w Ogrodzie Wloskim Kupieckim przy iedney Sali cudna Lipa, tak gruba y wysoka, iż na niey iest z letkich tarcic pokoy z Alkierzem y sionką, na ktory Gabinet, są mocne gradusy, okna na Ogrod, wszelka dla Gościa commoditas przy chłodzie. ChmielAteny IV 324.
– Przez połowę tej izby tarcicami na 2 gabinety pod pociąg przepierzenie, do których gabinetów drzwi dwoje. InwKal II 221.
– Okien wszystkich w izbie z obiema gabinetami 4, każde w 4 kwatery, w ołów oprawne, nieco nadrujnowane. InwKal II 221.
– Korzystam ia chętnie z tey łatwey recepty Doktora Sydenhama, gdy zaś zabawy lub interessa nie pozwalaią mi tey miłey rekreacyi, mam natychmiast sporządzony umyślnie w gabinecie moim dzwon drewniany bez serca, uiąwszy więc oburącz sznur na ktorym iest przywiązany, dzwonię w cihości [!] poty, poki się nie zmorduię. Monitor 128-129.

Użycia metajęzykowe

- Gabinet, vid. Kabinet. T III 355

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

GABINET