ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		gad
D.		gadu
B.	uż. nżyw.	gad
N.		gadem
Ms.		gadzie

liczba mnoga

	M.			uż. nosob.	gady
	D.				gadów

Znaczenia

1. »o zwierzętach uznawanych za wstrętne: wężach, jaszczurkach, żabach itp.; także zbiorowo; robactwo«

– Gádziná gad/ ziemiopłaz/ Repens animans [...]. Reptile [...] Serpentia secla ferarum [...]. vide Robáctwo. Kn 183.
– OBoze dobroci, Tedysz Człowiek zywioły, y naturę kroci A przez te wszytkie wieki na grzech y złe zydło Znaleźć mu się dotych czas nie dało wędzidło. Zna zwierze, Ryby, Ptaki Drzewa zioła Gady Wie zkąd Grom, Piorun, zkąd deszcz zkąd spadaią Grady [...]. PotWoj 44.
– Co w sercu, to na gębie; tak plugawe gady, Cudzych włosów na głowie brzydkie maszkarady Miejsca u mnie nie mają, niech jak swoje garnie, Odejdźcie precz, nie znam was, czart do swej owczarnie. PotFrasz4Kuk I 389.
– Wszytko się to zas w morze Swą Koleią ztacza, I co gorne obłoki, y co ziemię macza. Z ziemie, ludzie y zwierze, bydła ptacy gady, Z ziemie wstały wielkich miast, szerokie osady, z ziemie zioła y drzewa, y co ręka maca [...]. PotPer K22.
– Item na wypędzenie z domu wszelkiego gádu to iest Wężow, Zab, etc. Weźmi siárki, ziela Piretrum, kadź często po domu. PromMed 151.
– Nie iestem bocian, lecz gdybym nim była, Polskę z zálęgłych gádow wyczyściła [...]. DrużZbiór 460.
– PATRICYUSZA S. Arcy Biskupa y Apostoła Hibernii vulgo Irnlandii, 17. Marca. Iego pracą Britania została Sanctorum Patria: zkąd czartow mnostwo y gadu wypędził. Zył lat 123. ChmielAteny III 189.
– Dość obszerną dałem lekcyą w części 1. Aten traktuiąc o gadzie; ale że dies diem docet ieszcze się otych iadowitych tu co powie zwierzętach. ChmielAteny III 312.
– Dzieci swoie czy są legitimi thori, położywszy miedzy gadem, ieno się urodzili probowali; ieśli bowiem od ſamego tchu dziecinnego węże nieumykali, owe Dzieci Oycowie mieli za nie ſwoie, ale źle od Matek nabyte. ChmielAteny IV 153.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

jadowity gad (sz. zm.):

– [...] Skrzele ma niema ryba y zęby y ości Ządła gad iadowity, Bazyliszek w oku Smiertelną ma zarazę w nozdrzach iest u Smoku Wąsz kąsa, a Jesz kole, brzydki Paiąk truie Tnie osa Mrowka, komor y biedna Pchła uje [...]. PotWoj 2.
– Prości ludzie máią zwyczay że skoro iádowity gad ukąsił záraz nápijáią się swoiey własney uryny y ráne nią obmywáią. PromMed 151.
– Gadu iadowitego tu dosyć dla słonecznych upáłow. ChmielAteny II 589.

awernowe gady:

– Buławo Herkulesa, od której zamachu Samego, Awernowe gady giną z strachu. KochOgrTur 37.

2. przen. »o człowieku uznawanym za podłego, nikczemnego; także zbiorowo«

– Bysmy iedno do nieba wytrzeszczaiąc oczy Nie padli przez Kretowkę ktorą ten gad toczy. PotWoj 157.
– Ktorzy zadnych nie maiąc drossych depozitow Tedla miłey oyczyzny, odwazą zaszczytow. Łaska Boska naszego y wszech rzeczy sprawce Natey nas przez dwie lecie potrzymawszy Ławce Wykurzy ten gad z Polski. PotWoj XVIII.

Użycia metajęzykowe

- Gad, vid. Gadzina. T III 356

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: *GADZINA.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

GAD I

GAD II

	M.				Gad
	D.				Gada