ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				gnat
	D.				gnata
	Ms.				gnacie

liczba mnoga

M.	uż. nosob.	gnaty
D.		gnatów
B.	uż. nosob.	gnaty
N.		gnatami
Ms.		gnatach

Znaczenia

1. »kość obrana z mięsa; kość w ogóle«

– Die Knochen vnnd Graden würff für die Hunde. Gnaty y jesiory (ości) wyrzuć przed psy. VolcDial 47v.
– [...] wárzyć to w polewánym gárncu/ áż do połowice: á przecedziwszy chędogo/ przydáć wosku nowego trzy części/ Sádłá Iázwcowego pięć części/ Sádłá Kápłuniego/ Szpiku wołowego po trzy: Ták wiele psiego sádłá/ Oleiu sosnowego dwie części/ Szpiku z końskich gnatow stárych y wyschłych sześć części/ Oleyku z Siárki część iednę/ to wesoł złączywszy/ nád wolnym ogniem máść vczynić [...]. SyrZiel 65.
– Zápaleniu nyrek/ iest lekárstwem/ wziąwszy ze dwánaście łyżek tego oleyku/ smálcu sześć łotow/ másłá młodeg[o] bez soli cztery łoty/ kokoszego ábo kápłuniego sádłá/ szpiku z Ielenich gnatow po dwu łotow/ to przez klisterę dáwáć/ pierwey przeczyściwszy ciáło przynależącym lekárstwe[m]. SyrZiel 427.
– OTo teraz Słoń/ ktoregom uczynił jáko y ciebie/ trawę je jáko woł. Oto teraz moc jego jest w biodrách jego: á siłá jego w pępku brzuchá jego. Rusza ogonem swojim jáko chce/ choć jest jáko drzewo Cedrowe: żyły łoná jego są powikłáne jáko látorośli. Kości jego jako trąby miedziane: gnaty jego jako drąg żelázny. BG Hi XL, 10-14.
– Ták mowi PAn: Jáko wyrywa Pásterz z pászczęki lwiey dwá gnaty álbo kęs uchá: ták wyrwáni będą synowie Izráelscy/ ktorzy mieszkáją w Sámáryjey ná stronie łożá/ y ná stronie pościeli. BG Am III, 12-13.
– Gnat vide Kość. Kn 196.
– Siedm gnatow wielkich iakiegos zwierzęcia [...]. ArchRadziw 1638 79, 1.
– Item Psa ktory tylko z talerza gnatami zyie y coby był tłusty pieknie oprawiwszy w kocieł piwa włozyc y puty warzyc az[by] od kosci mieso odleciało [...]. GrodzMisc 73v.
– Y z iednego gnatá siłá gnatow ktore z czárowánego wyszły, sławá y gębá sczebietliwa národzi Głosząc że zá Exorcizmem w wannie nalázły się wierutne czáry, kości trupie, rzesa, rozmáite zboża, kámyki. WisCzar 106.
– Znowu Krol: Ieśli, iáko stwierdza wásze zdánie, Pożytek przynosi wam śmierci pamiętánie, Co zá przyczyná, że wy nie w ciał wászych kościách, Ktore tez prędko mogą gnić w ziemi wnętrznościách, Ale w cudzych nosicie zepsowánych gnatách Pámięć, myśląc o śmierci nieodmiennych fátách? DamKuligKról 165.
– Nie raz y Orzeł ziadszy scierwu szmaty Spuszczał na woysko obiedzione gnaty. LucChrośPhar 238.
– Iákoż zostać mogłá brzemienna Smierć, to kościste cudo, nie máiąc tylko gnaty wyschłe á skorę? AndPiekBoh 21.
– Potym kobyle słodko po hiszpańsku gnaty, Te jak rzadki speciał pomkną się przed swaty. ZbierDrużWir I 22-23.
– Skoro te miną wnet ponich na stąpią Drugie siedm tak złe y niepłodne lata ze y pamięcią przeszłych nie dostąpią Zywnosci gdy ich głod przeimie do gnata Całą albowiem zięmię tak zaskąpią Isz się będzie zdał koniec drugim swiata Wielka niezmiernosc y obfitosc plonu Wilkim [!] ubostwem zaginie do zgonu. ChrośJóz1698 IV 51.
– Trzy kosze iescze całe trzy dni znaczą Po ktorych ci krol odiąc zycie kaze Naszubienicy potym cię obaczą Ptacy, y ciało twe do gnatow aze Dziobiąc zrzrec [!] będą [...]. ChrośJóz1698 III 60.
– Fandivenis ponderaty, wszystko zgniło same gnaty. CompMed 709.
– Owszem to przyznać że choć stosy smolne, Iák Piramidy ułożone stáły, Co ie pogaństwo stáwiło swáwolne, Płomienieiąc się czystych ciał niechciały, Często swoy impet rzuciły ná katy, Swięty zdrow wyszedł Tyran spalił gnáty. DrużZbiór 352.
– Gnat, g. [gnat]a. ein Knochen der vom Tisch kommt [...] 1)os qui vient de table. § 1) psom gnaty wyrzucić [...]. T III 390.

2. »kloc, kłoda, pniak, służący np. do rąbania drzewa lub zadawania tortur«

– Klotz pień/ gńat [!] caudex. KusWeg F5v.
– Niektorym/ niż ich strácą tyłem języki wywłoczą [...] ábo ná Pniu (gnácie) Rękę ucináją. KomDobrOrb 329.
– Gnat, g. [gnat]a [...] 2) Klotz [...] 2) billot, bloc [...] *2) na gnacie (na klocu) chłopca rozciągniycie. T III 390.

Znaczenia niepewne

1 a. 2:

– Gnat, g. [gnat]a. ein Knochen der vom Tisch kommt. 2) Klotz. 1)os qui vient de table. 2) billot, bloc. § 1) psom gnaty wyrzucić. *2) na gnacie (na klocu) chłopca rozciągniycie. T III 390.

Użycia metajęzykowe

- Nomina báłwan bęben bindas bochen borys bot brzuch buzdygan ceber chleb chlew czekan czołn czub drąg dubas dzban dzwon es fártuch filar fleytuch funt głąb gnat gnyp gont grzbiet grzyb kábat kádłub káftan káłdun kárwas kąt kázub [...] habent genitivum in a. WojnaInst 28-29

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

GNAT