ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		hanyż \|\| anyż
D.		hanyżu \|\| anyżu
B.	uż. nżyw.	hanyż
N.		anyżem \|\| hanyżem
Ms.		hanyżu \|\| anyżu

Etymologia

łac. anisum

Znaczenia

1. bot. »roślina z rodziny baldaszkowatych, biedrzeniec anyż; Pimpinella anisum; takze wysuszone owoce tej rośliny, używane:jako przyprawa lub lek«

– Na tych [szypułkachJ kwiatki białe drobne/ iako na Anyżu. SyrZiel 23.
– Wziąć [...] násienia tego Kopru cztery łoty, Hányżu, Kopru polnego, Pietruszczánego nasienia, po dwu łotow, Chrzanu cztery łoty, korzenie drobno pokráiawszy z innymi rzeczámi, wlać ná to pułgárncá winá, á kwartę wody wárzyć, do wywrzenia trzeciey części. SyrZiel 385.
– O Hanyżu/ Rozdział II [...] Anisum. Anisz. Enisz. SyrZiel 403.
– BJádá wam Náuczeni w piśmie/ y Fáryzeuszowie obłudni! iż dawácie dziesięcinę z miętki/ y z ányżu/ y z kminu/ á opuszczacie powáżnieysze rzeczy w Zakonie; sąd y miłosierdzie y wiárę: Te rzeczy mieliście czynić/ á onych nie opuszczáć. BG Mt 23, 23.
– Kupił ieden 2 wory Anyżu/ w iednym worze był lepszy po 8 gr: łt/ w drugim podleyszy po 5 gr. GorAryt 123.
– Ogród przed tą stodołą zasiany połowicą hanyżem zagonów 6, ostatek konopiami. InwKal I I, 165.
– Od wieku, rzeczesz, księża, dziesięciny bierą, Starego to zakonu było manierą, Kmin, hanysz, miętkę, ale i pszenicę i żyta żeby miał ksiądz wytykać, nikt się nie doczyta. PotFraszBrück I 277.
– Der Aniess/ Anysz. m. MalczWok A8v.
– Anyż der Anisz. WojnaLust 112.
– Gdy się pokarm zsiada w piersiach. Gryść ustawnie Hanysz, lubo nasienie Kopru włoskiego. PromMed 113.
– Hanyżu y Pszenicy ma dosyć Pińczow, lnu dosyć koło Dniestru. ChmielAteny II 334.
– Weźmi korzenia Lukrecyi, Cynamonu, Anyżu, Agaryku, każdego, przetłuczonego po łocie. VadeMed 50.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

anyż kramny:

– Anyż kramny/ Anisum [...] Słodki anyż [...]. Kn 7.

bot. anyż ogrodny:

– Wziąć [...] nasienia Pietruszczanego dwa łoty, polnego hanyżu, hanyżu ogrodnego, Colidoniey po locie. SyrZiel 381.

2. bot. »roślina z rodziny baldaszkowatych, kminek zwyczajny, Curum carvi; także wysuszone owoce tej rośliny«

– Iako przedtym ten Kminek polny [...] Hanyżem nazywali/ tak y teraz powiętszey części iescze go tym imieniem zowią. SyrZiel 419.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

anyż polny (sz. zm.):

– Hanyż polny/ Rozdział 12. Carum, Carui, & Caros Feldtkimmel. Wisenkimmich. SyrZiel 413.
– Anyż polny/ vide Káruy. Kn 8.
– Nasienie Sniedkowe bywa do chleba pieczenia przydane/ iako Czarnucha/ albo polny Anyż. Kn 1233.

3. bot. »roślina z rodziny baldaszkowatych, koper ogrodowy; Anethum graveloens; także wysuszone owoce tej rośliny«

– Drudzy są/ tak tych rzeczy nieznaiomi/ że Kopr Włoski Hanyżem nazywają. SyrZiel 413.
– Anicetum Hanisz. SłowPolŁac 14.

4. »wódka anyżówka«

– 19 Iunii z królem na pokoju upiłem się ad salietatem, wino wprzódy potem gorzałkę pijąc, alias dubl (double) anyż, któregośmy się z królem po razy pięć napili. ZawiszaPam 69.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ANYŻ