ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP

Formy gramatyczne

bezokolicznik

nęcić

czas teraźniejszy

lp	1. os.	nęcę
	3. os.	nęci
lm	3. os.	nęcą

czas przeszły

lp	m	3. os.	nęcił
	ż	3. os.	nęciła
lm	mos	3. os.	nęcili
	nmos	3. os.	nęciły

tryb rozkazujący

lp			2. os.		nęć
lm			2. os.		nęćcie

imiesłów współczesny

nęcąc

Znaczenia

1. »przywabiać, przyciągać do siebie; kusić; zachęcać, nakłaniać do czegoś«

Składnia: kogo, co; czym; do czego; ku komu

Już miástá/ wsi młodź swoię/ poddáne y sługi Nęczćie w godnieyszą woynę: zgospodárstwem pługi Zmieńćie ná wárstát Marsow/ iuż Kuryuszámi Bądźćie w mierze: w cnym boiu záś Herkulesámi. JurkLech B3v.
Nie nęć w dom dworskich, ani szkolnych ludzi, Bo się z takiemi rada żona cudzi. MinSow 290.
[...] ciż starzy katolikowie wykiełznaną onę et insolentem księżej tu naszej jurysdykcyą najednem na to umyślnie złożonem sejmie raz z karków zrzucili swoich; ciż dawni katolikowie legatów nie tylko, jako teraz, obecnych, ale i tak częstych z Rzymu do Polski nie nęcili tylko, ale i nie cierpieliby byli nigdy, pogotowiu i kardynałmi, choć swego narodu, w radzie przy boku pańskiem nie zagęściali [...]. JezuitRespCz III 83.
Podle zaś są ze złota i srebra szczerego Wędy w kupie; były to dary wątpliwego Ufania i nadzieje, co niemi królowie Wielkich ludzi nęcić chcą, sług mniejszych panowie. ArKochOrlCz III 80.
Nęcę kogo/ Inesco aliquem [...]. v. Wabię/ Nákłádam kogo, Kn 487.
Przynękam[!]/ vide Nęcę. Kn 879.
Nęcę kogo/ Inesco aliquem. SzyrDict 200.
przynęcam/ v. Nęcę. SzyrDict 364.
zwingen nęcic/ przemuszác cogere KusWeg O3.
[...] Cny Alexandrze Koniecpolski, który Słodkiej rodzica twojego pamięci, Kładąc przed oczy sobie zasług wzory, I dzieł wspaniałych, i wrodzonej chęci Przeciw ojczyznie, zkąd przednie honory I co do cnoty pobudza i nęci Jemu służyły, gdy i wojsk hetmanem, I krakowskim był wielkim kasztelanem. OdymWŻałKoniec 317.
Grzeczne zaloty, ofiary y one Pochlebne pieśni, słowa pełne chęci, Służby, ukłony, którymi więc nęci Młode Dziewczyny, młodzian urodziwy Opowiadaiąc affekt swoy prawdziwy, Wzaiemne kładąc y biorąc okowy Y serce wiążąc w łańcuch coraz nowy [...]. OpalŁPoeta A6.
I owszem, to jest ludzkiej przyrodzenie chęci: Czego trudniej dostąpić, to ją barziej nęci. PotFrasz4Kuk I 362.
Tu się przyjdzie zadumieć nad afektem człeczem, Jeśli on ku bliźniemu, gdzie go sama nęci Ludzka postać, tyle ma miłości i chęci, Jeśli ku Bogu, co go, ulepiwszy z mułu, Uczestnikiem istoty czyni i tytułu, Wlawszy rozumną duszę: pies, przed onym zborem Nieba i ziemie, będzie nań instygatorem. PotFrasz2Kuk II 355.
Ktoby też czeladnika cudzego, zostającego w służbie, u siebie przechowywał, nęcił, psował, a czeladnikby pana swego krzywdził, przed nim ogadywał, okradał i do niego wynosił, takowy, niech będzie kto chce, za przeświadczeniem będzie miany za złodzieja i będzie kary godzien według uznania frejszulca występku swego i taksy rzeczy do siebie wyniesionych. DziałTWilkKutrz 181.
WIele biczow ná swoy grzbiet grzechy násze kręcą, Przećięż Dobrodzieystw Boskich nádzieie nas nęcą. ŁosLut 12.
Boć jeżeli gdźie tu rozumiem sámołowki, tu ponętá wabi, y nie ták Boska ják ludzka wokácya, y respekt nęći ják drugiego Cyreneyczyká svaviter fortiter áugáryują perswázye, do tego Jezusowego Krzyżá. BystrzPol E4.
Ják wiele tákich co iuż załuią, Ze po roskoszách piekłá kosztuią Nieszczęśni głupcy nim się postrzegli, Smierćią polegszy w piekło zábiegli Więc przepadniyćie nieszczęsne chęći, Ktoremi mię świat do śiebie nęći. RudnGłos 133.
AMORCER se dit figurément [...] Inescare [...] NĘCIĆ niewłaśnie się mowi zámiast złudzić przywabić kogo sposobami. DanKolaDyk I, 96.
Dzień przyszedł naszych co Rocznych zwyczaiow Wychodzić w lasy, idzie każdy z chęci; Roźni do rożnych rozbiegną się gaiow, Mnie skała moiey Pustelnicy nęci; Na pierwszym wstępie nim się z nią powitam Zaraz o Imie z ciekawością spytam. DrużZbiór 192.
Odpuść, pozwol niech wyzna w dobrowolney chęci, Ze to rozum y honor do nauki nęci. RadziwiłłowaFMiłość C2.
[...] Lecz naymłodsza po ktorey krew się igra z mlekiem, Nęci mię naywdźięcznieyszych przymiotow wabikiem, Miłość ciekawe ręce wysławszy w kurs drogi, Posiągneła do pierśi, á potym do nogi. RadziwiłłowaFMiłość D2v.
A ieśli upor wzgardą odmowi mey chęci, Wezmę gwałtem nieprosząc, to co mi myśl nęći. RadziwiłłowaFSędzia E2.
Nęcę kogo, ich locke an, BierSłowa 77.
Nęcę. 1) anködern, ankirren, anlocken. 2) fig. anlocken. 1) leurrer, atirer par quelque apas; amorcer, atirer un animal. 2) fig. alécher, amorcer, atirer adroitement. § 1) nęćić ptaki zobią. T III 962.
nęćić ryby. Fische locken. peloter, amorcer des poissons. T III 962.
iakże na ten czas miła y przyiemna; wszystko się w niey podoba, wszystkich serca do siebie nęci, wszystkich życzenia sobie ią za cel maią. CasaZdziebGalateusz 18.
Abowiem co się tycze rozkoszy, tedy, chociayby kto w niey po uszy brodził, chociayby się weń wszystkiemi wroty zlewała, i umysł, niewiem jakiemi przyłudy swemi nęciła, i jedne po drugich podmykała: przecie możeli się kto takowy naleść z ludzi, by też ślad jaki i wizerunek maiący człowieka, któryby we dnie i w nocy chciał pożądliwości dogadzać? SenPilchKrót 101.
Po Páńsku święte w niey godziny pędzi, Po Chrześciáńsku Páńskich dzieł nieszczędzi; Dáwno w Niey żyią Sáry cnoty, Czyste Rebeki nęcą przymioty, Rzatka pokorá uwitá w szárłáty, Ani są hoyne topázy, ágáty. GiecyZiem 8 nlb.
Powab go żaden bynaymniey nie nęcił; Ztąd się odwagą, ztąd sztuką wykręcił. KrasicMysz 85.
Co za nie dobry iesteś! a amanta też, iak ci się podoba? ta mina rozkoszna, to opuszczenie się powabne, które zdaie się nęcić do miłości. MarmWęgPow 135.
Tu me oczy rozrzewnił widok nader miły; Dziewice z Knidos wszystkie urodą zgasiły; Piękne były bez ozdob: za drogie kamienie Powaby miały, ktore dało przyrodzenie; Głowę ich wonne dary ozdobiły Flory, Wdzięczne z świeżym ich licem wyprawuiąc spory; Roża zaś przez nieznacznie poruszona tchnienie, Zywsze lekkich Zefirkow nęciła ściśnienie; A suknia w miarę hożey zrobiona kibici, Tym stroynieysza, że same przędły na nią nici. MontSzymŚwiąt 29.
Zarówno twoia twarz się mi tłomaczy, W iakim i moię możesz widzieć stanie. Cóż więc? wzaiemney, co nas wzaiem nęci, Nie taymy chęci. KniaźErot 114.
Ktożby dla Ciebie niezerwał węzły Przyiaźni co mię nęciły? W twey piękney Twarzy wszystkie uwięzły Nadzieie moie, y siły. KarpińFZabawki 21.
Uprzedzany w miłostkach, ukochany wszędzie, Ledwie się do ktorego dziewczęcia przysiędzie, Zalotnice publicznie, pokątnie dewotki Pożeraią go wzrokiem, — tak iest dla nich słodki! Ja myślę, czy inkluza nie ma, ktorym nęci. Y teraz ze sześć w nim się kocha bez pamięci. ZabłFFirc 16.
Bóg poznał serce ludu, przyimuie ochotę, Służba Boska naypierwszą gdy u nich w pamięci, Prorok chwali gorliwość za naypierwszą cnotę; Do skutku nayprędszego serca ludzi nęci, W Izraelu ofiary, Bóg poznał prostotę, Ze co czynią, to z lubey y uprzeymey chęci. GurowRDzieje 119.
Wielce ucieszyła się Celina, gdy się dowiedziała, że na trzy dni na Wieś do Zamku Rynan wszyscy z Ernewilem mieli iachać. Znalazła iednak tam przykrość dla siebie, gdy w zamysłach Iey wielką przeszkodą był Armin często natrącaiący się z zalecaniem siebie, i P. Neryl młoda Wdowa swemi pochlebnemi sztukami Ernewila do siebie nęcąc od przestawania z Nią odciągała; Lecz ani P. Neryl, ani Armin niekorzystali z swoich proiektów Celina zaś przy rozrywkach trzechdniowych na Wsi, znalazła sposobność i dowiedzenia się od Ernewila o Iego ku sobie przychylności, i wzaiemności oświadczenia; Co wielkich troskliwości Iey stało się przyczyną. MaucHist 23.
Pozwolono mi wychodzić z łożka: chcąc korzystać z udziału swobody, powlokłam się do małego okienka, do ktorego iuż dawno nęciła mnie ciekawość, otworzyłam go z pośpiechem [...]. GrafPrzybListy 45.
[...] zkąd pochodziło, że znowu ci sami Xiążęta, wstepuiąc w ślady Cesarzów swoich, nieśmieli gardzić ani nayuboższą wdową, ani naynędznieyszą sierotą: tym więcey zaś ludzi z przymiotow, z rozumu i z cnoty zaleconych nęcili ku sobie, iak naygrzecznieyszym z niemi obchodzeniem się: na wzaiem tychże Xiążąt Urzędnicy, stosuiąc się do przykładu Panów swoich względnemi byli dla nayostatecznieyszego w domu swoim służalca. KonfucZachMyśli 113.
Opłakuię bogactwa lat moich młodych, które znikneły; wzdycham nad rozwalinami szczęścia moiego: wszystkie te obiestectwa, które nęciły mię, wszystkie te dobra tak ulubione, których z upodobaniem używałem, napełniaią mię teraz strachem; i każda roskosz moia, która iuż upłyneła, zadaie sztylet sercu moiemu. YoungNocy 13.
Cielęciu tak odłączonemu przez 12 godzin nic dawano być nie ma, a potym uczynić go trzeba pić mleko z szkopka, po palcu go nęcąc. JabłAnnaUst 88.
Synu móy, jesliby ćię nęćili grzésznicy, nie przyzwalay im. BW Prz 1, 10.

2. »pobudzać«

Zdroy przeyźroczyste wody żywiące rozwodzi, Słodki nápoy prágnienie nęcąc záráz chłodzi, Tym Iá zchęcony zdroiem, tego prágnę soku, Alákánt pominąwszy w Swiátowym widoku Prágnę wiecznie oblewáć nápoione wárgi Niemász pijáństwa w támtym trunku, grzechow, skárgi. JaklWiad 29.

3. »przyuczać do czego«

záprawiam kogo w co/ Inesco. vide, Nęcę/ ćwiczę. SzyrDict 527.

Znaczenia niepewne

1 lub 2:

Naprzod, unikać od przytomności uczt, żeby te pozorem i zapachem nie wzniecały imainacyi, a smaku nie nęciły. LesLeśFNauka 124.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

lp

B.

ż

nęcącą

Najwcześniejsze poświadczenie:

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

Jest to młody szlachcic, móy krewny, w którym wielka iest nadzieia, pełen rozumu, czucia, talentu, i przytym nie źle się prezentuie, figurkę ma nęcącą, po... BeaumKuszCyr 37.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

NĘCIĆ

NĘCĄCY