Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

NIE LZA

czas. niewł. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: NIE LZA, NIE LŻA, NIE ŁZA
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (nie ldza, nie lza; pod: ldza), SXVI (nie lża, nie lza), Kn (nie lza), T (nie lza), L (nie lża, nie lza; pod: lża; XVI-XVIII), SWil (nie lza, nie lża; pod: lza), SW (nie lża, nie lza, nie ldza), SJP (nie lża, nie lza)

Formy gramatyczne
czas teraźniejszy
  nie lza ||   nie lża ||   nie łza
czas przeszły
  nie lza było ||   nie lża było
Znaczenia
»nie można, nie da się, nie wolno«
Rekcja: bezok.; (komu)

  • – Tam w Chreptyiowie od zboycow mielismy wielkie przenagabanie, ze nie lża było y na przystawstwo się wychylic czeladnikowi [...]. MasDiar 8.
  • – Owa iáko srodze Pastwiłá się [nad Jezusem] száráńcza/ vtrapieniu kwoli Mowić nie lza/ y cięszkie serce nie pozwoli. RożAPam 43.
  • – Acz co wiedzieć, qua fide nieprzyjaciel te dwanaście niedziel komputować zechce, o czém wyświadczać się i exploratores chować, byli powinni ci, którym W.K. Mość traktaty po sejmie poruczyć raczył, bo mnie odstrychnionemu nielża in alienam messem sierzpca zawadzać. RadziwKSprawy 7.
  • – Dálekoś oddalił znájome moje odemnie/ ktorymeś mię bárzo obrzydził: á tákem záwárty/ że mi nie lza wyniść. BG Ps 88, 9.
  • – Pokłonski obiecanei dotrzimywał zyczliwosci, alie się nie mogł od Moskwy wyrwac, co raz posyłał do X. Jms, aby znastempowaniem poczekał. Lecz kiedy dzien nastempował i fortele nasze odkrywac się poczeli, nielza było dłuzei czekac. VorLetSkarb 269.
  • – Dwoch się ná Krolewicá wzrok mężow nágodzi, Ieden sprosnym ná twarzy trądem záráżony, A drugi był ślepotą ciemną skáleczony [...] Słudzy widząc, że tego záprzec niełza, tedy Odpowiedzą, że te są ná człowieká biedy, Często przypadáiące z humorow złych, ktore z máteryey skażoney czyniom ludziom chore Ciáłá. DamKuligKról 29.
  • – Die 15 Aprilis ksiądz biskup wileński publice w zamku kościele katedralnym, in praesentia w Wilnie naonaczas będącego jpana hetmana wyklął, klątwą generalną bardzo uszczypliwą i srogą, której nie lza słuchać było, i wszystkich adherentów konsyliarzów wyjąwszy generaliter wojsko w. ks. lit. ZawiszaPam 179.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • nielza (komuś) jedno coś zrobić || nielza (komuś) jeno coś zrobić;
  • nielza (komuś) tylko coś zrobić:
    • – A teraz nielza jedno Bogu podziękować, Że bliskiego upadku raczył nas zachować. GrochWiersze 258.
    • – I kazał królewic jmć panu Denhoffowi i Nagotowi, co język niemiecki umieli, z kilką czeladzi nazad wrócić się; tych skoro piechota postrzegła na onémże miejscu jeszcze stojąc, gdzieśmy się rozjechali, czekając bez pochyby na tłumoki nasze, rzuciła się zaraz do muszkietów, chcą do nich strzelać, jeśliby daléj jechali. Nielza było inaczéj, jedno się wrócić [...]. PacOb 84.
    • – Nié lza mu iédno się obiésić [...] Nihil restat praeter [...] Nihil mihi propriùs quàm [...] Nié lza iédno z gárdłem vciékáć [...]. Kn 504.
    • – Nielza mu ieno. nichts ist ihm übrig als dass; es ist so weit mit ihm gekommen, dass. il est reduit à un tel point, qu'il; il ne lui reste que de. § nielza mu ieno z gardłem, z życiem uciekać. nielza mu ieno się obiesić. es ist so weit mit ihm gekommen, dass er sich hängen will. il est reduit à un tel point, qu'il n'a plus qu'à aller se pendre. T III 988.
    • – Na to poselstwo odpowiedział Krolewic zem dosyc ssiebie czynieł, kazwszy s pokoiu me[go] Tryznie oszby P. Woiewodzica przeiednał, ze on na zadną prozbe ie[go] nie dał się przeprosic, nie lza mnie beło tylko respectowac na przyczyne krewnych ie[go] y odpuscic mu wine swoię [...]. OssJŻyw 31.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: RB
Data ostatniej modyfikacji: 17.06.2021